Ռեյ Արմենթրոթ «Բանիմաց»

2024-10-10

Ստեղծագործություն, որն աչքի է ընկնում իր իմաստությամբ և լեզվական հնարամտությամբ: Այն ներկայացնում է բանաստեղծություններ, որոնք մեկանգամյա ընթերցումից հետո երկար մտածելու տեղիք են տալիս:

Ռեյ Արմենթրոթը Կալիֆոռնիայի համալսարանում գրավոր խոսքի և գրականության պրոֆեսոր է և մինչ օրս հեղինակել է բանաստեղծական տասնհինգ ժողովածու:

Ռեյ Արմենթրոթի բանաստեղծությունները փիլիսոփայական բնույթի են, իր ժողովածուներում նա անընդհատ ձգտում է անդրադառնալ անձնական փորձառությանը և ստուգելու գիտելիքի սահմանները: Այնուամենայնիվ, այս մտորումները հաճախ հակասական են և երբեմն ուղղակի անհեթեթ են իրենց նրբերանգով` հղում անելով մուլտհերոսներին, ընդօրինակելով լրագրերի վերնագրերի և բիզնես գործարքների ստանդարտ արտահայտությունները և այլն:

Արմենթրոթը նույնիսկ քննադատաբար է մոտենում սեփական բանաստեղծություններին, նշելով, որ դրանք պարզապես իրականացնում են պոեզիայի՝ որպես արտահայտման միջոցի ավանդական ակնկալիքները: Ինչպես մի անգամ ասել է․ «Ընթերցողները ցանկանում են նույնանալ բանաստեղծության խոսողի հետ այնպես, ինչպես կարելի է նույնանալ գործող կերպարի հետ», և այդ պատճառով նրանք կարող են պոեզիայում փնտրել միայն «հաստատում այն ամենի, ինչ արդեն զգում են (կամ ցանկանում են զգացած լինել)»:

Բանաստեղծուհին միշտ ինքնակենսագրական տարրեր է ներառում իր ստեղծագործությունների մեջ՝ թեկուզ անուղղակիորեն, բայց միշտ հնարավորինս օբյեկտիվ ձևով: Իսկ «կարծես» արտահայտությունը Արմենթրոթի սիրելի արտահայտություններից մեկն է, որը հաճախ է ընթերցողի համար դառնում կողմնորոշիչ կետ: Այն դրական լիցք է հաղորդում ստեղծագործություններին:

Կարծես կարող ես
դառնալ մեկ այլ մարդ,
մարմնումդ թափելով,
պատասխանների
մի ողջ տարափ:

Կարծես կարող էիր փախչել
քո փորած ճանապարհից
այնտեղ
մինչև սահմանված եզրագիծը։

«Բանիմաց» ժողովածուի բանաստեղծությունները հատկապես վերաբերում են Արմենթրոթի հիվանդությանը, դրանք ներկայացնում են տրամադրությունների և հնչերանգների անհանգիստ շղթա. նա մե՛կ կարող է սև հումոր անել, մե՛կ դառնալ խիստ ռեալիստական:

«Ապագան
մեր շուրջն է»։

Այն մի վայր է,
ցանկացած վայր,
որտեղ մենք չկանք:

Գրողը նաև խորհրդածում է մահվան մասին: «Բանիմաց»-ում իրադարձություններն անսպասելիորեն բախվում են ինչպես իր մահկանացու լինելու, այնպես էլ այն գիտակցության հետ, որ դա իսկապես «տեսանելի չէ»:

Կարծես
իրականը՝
քո սեփական
բացակայությունը,
երբեք չի կարող
բացահայտվել:

© Նյութը պատրաստեց՝ Անի Գասպարյանը:

մեկնաբանություններ