Ֆրանց Կաֆկա. Առակներ և պարադոքսներ.

Խուցը

-Ինչպես հայտնվեցի այստեղ,- գոռացի ես: Դա մի չափավոր մեծ, էլեկտրական մեղմ լույսով լուսավորված սրահ էր, որի պատերը քայլերովս չափում էի: Ճիշտ է, դռներ էլի կային այնտեղ, որոնք բացելիս, սակայն, մարդ հայտնվում էր մի մութ, ողորկ ժայռի առջև, որ դռան շեմից հազիվ ափաչափ հեռու` ուղղաձիգ վեր էր բարձրանում ու երկու կողմից ձգվում անսահման հեռուն: Որևէ ելք չկար այստեղ: Միայն մի դուռ հարևան սենյակ էր տանում, որ հույսով լեցուն տեսք ուներ, բայց պակաս տարօրինակ չէր, որքան մյուս դռների ետևում եղածները: Արքայական այդ սենյակին նայելիս կարմիրն ու ոսկին էին գերակշռում. պատի բարձրությամբ շատ հայելիներ կային ու մի մեծ ջահ: Բայց դա դեռ ամենը չէր:
Ես չվերադարձա այլևս. խուցը պայթեց. շարժվեցի ես, զգացի մարմինս:

Սատանայի գյուտը

Եթե մենք տրված ենք սատանային, ապա դա միակ բանը չէ թերևս, որով ապրում ենք երկրի վրա, խաղաղ, ինչպես Աստծո հետ, միասնաբար, առանց հակասության, առանց խորհրդածության. մեր ետնամարդն է միշտ իրավ: Նրա դեմքը մեզ չպիտի վախեցնի, քանզի որպես դիվային արարածներ, մենք բավականաչափ խելոք պիտի լինենք,-հայացքի նկատմամբ ինչ-որ տեղ զգայուն լինելով,- զոհաբերելու մի ձեռք, որով նրա դեմքը պիտի ծածկենք: Եթե մեզանում բացառապես մի սատանա ունենայինք, մեր ամբողջ էության հանգիստ, անվրդով ակնարկով ու տվյալ պահը տնօրինելու ազատություն, ապա նա ևս բավական ուժ կունենար մի մարդկային կյանքի ընթացքում այնքան բարձր` Աստծու ոգին մեր մեջ ունենալու ու դեռ տատանվելու, որ մենք ևս նրա որևէ նշույլ չտեսնենք, ինչպես նաև անհանգստացած չլինենք: Միայն սատանաների մեծ քանակությամբ կարող է մեր երկրային տարաբախտությունը պայմանավորված լինել: Ինչու չեն նրանք ի մի եկած կամ ինչու նրանք մի մեծ սատանայի չեն ենթարկվում: Երկուսն էլ սատանայական սկզբունքին են համապատասխան` հնարավորինս կատարյալ մեզ խաբող: Ինչ օգուտ նրանից, որ միասնականությունը երկար բացակայի, անախորժ հոգածությո՞ւն. ամբողջական սատանային ունենա՞լ մեր մեջ: Ինքնին հասկանալի է, որ սատանաները մարդու մի մազն անգամ պակասելուն պետք է որ ավելի առնչվեն, քան Աստված, որ սատանայի մազերն իսկապես կորսվում են, Աստծունը` ոչ: Դրանով միայն նրան ենք հանգում, որ որքան շատ սատանաներ լինեն մեր մեջ, այնքան վատ կեցություն կունենանք ընդհանրապես:

Սուրհանդակներ

Մի ընտրության հնարավորություն կար. կամ թագավոր դառնալ, կամ թագավորի սուրհանդակ: Մանկամտորեն բոլորն ուզում էին սուրհանդակներ լինել: Այսպես ուրեմն, սուրհանդակներ կան միայն, որ սլանում են աշխարհով մեկ ու կանչում,- ու քանի որ թագավորներ չկան,- անմիտ լուրեր են միմյանց հաղորդում: Կուզեին վերջ տալ իրենց թշվառ կյանքին, բայց չեն համարձակվում` ծառայության երդման պատճառով:

Կայսրը

Մի մարդ կասկածում էր կայսեր աստվածային ծագմանը: Նա հաստատում էր, որ մեր բարձրյալ Տիրոջ կամոք է կայսրը. դա տեսանելի էր նրան. կայսեր աստվածային առաքելության նկատմամբ չէր նրա կասկածը, այլ միայն աստվածային ծագման: Մեծ տպավորություն դա իհարկե չթողեց. երբ ալեբախությունը ջրի մի կաթիլ է ափ նետում, դա չի խանգարում ծովի հավիտենական ալեծփմանը. հակառակը` այն է նրանով պայմանավորված:

Թարգմանությունը` Հերմինե Նավասարդյանի