Հենրի Միլեր «Խեցգետնի արևադարձը»

► Չսպասելով, որ աշխարհը փոխվի` կարող ես ինքնությունդ փոխել այն պատմություններով, որ անում ես քեզ ու մյուսներին ինքդ քո մասին:-Լուիզ դե Սալվո

► Ժամանակի քաղցկեղը շարունակում է մեզ կրծել: Մեր հերոսները կամ ինքնասպան են եղել, կամ դրանով են զբաղված: Ուրեմն հերոսը Ժամանակը չէ, այլ` Ժամանակի Բացակայությունը:

► Երգելու համար պիտի բերանդ բացես: Պիտի երկու թոք ունենաս ու մի փոքր էլ երաժշտությունից գլուխ հանես: Պարտադիր չի ակորդեոն կամ կիթառ ունենալ: Էականը երգելու ցանկությունն է: Ուրեմն սա երգ է: Ես երգում եմ: 

► Աշխարհն իմ շուրջը տարրալուծվում է` տեղ-տեղ ժամանակի կղզյակներ թողնելով: Աշխարհը ինքն իրեն խժռող քաղցկեղ է… Կարծում եմ, որ երբ մեծ լռությունն իջնի ամենուր և ամեն ինչի վրա, վերջապես երաժշտությունը կթագավորի: Երբ ամեն բան նորից կքաշվի ժամանակի արգանդը, վերստին քաոս կտիրի, իսկ քաոսն այն պարտիտուրն է, որով ստեղծվել է իրականությունը:

► Ոչ ոք չկա, որին կարողանայի իմ զգացածի թեկուզ մի մասնիկը փոխանցել…

► Կան մարդիկ, որոնք ի վիճակի չեն դիմադրել վայրի գազանի վանդակը մտնելու ցանկությանը, թեկուզև խեղվեն: Նույնիսկ առանց ատրճանակի կամ խարազանի են մտնում: Վախը նրանց դարձնում է անվախ...

► Խոսքի հետևում քաոս է: Ամեն մի խոսք թել է, երիզ, բայց չկա ու երբեք էլ էնքան խոսք չի լինի, որ ցանց գործենք:

► Միայն մարդասպաններն են կարծես որոշակի բավարարություն ստանում կյանքից:

► Կյանքն ամենուր շարունակվում է: Կյանքը միշտ էլ շարունակվում է: Երևի ուր էլ գնամ, դրամա է: Մարդիկ ոջիլների պես են. մտնում են մաշկիդ տակ և տեղավորվում: Քորվում ու քորվում ես արյունոտվելու աստիճանի, բայց անզոր ես ընդմիշտ ազատվել ոջիլներից: Ամեն տեղ էլ, ուր գնում եմ, մարդիկ իրենց կյանքը խառնաշփոթ են դարձնում: Ամեն մեկը իր անձնական ողբերգությունն ունի: Դժբախտությունը, տաղտուկը, վիշտը, ինքնասպանության միտքը հիմա արյան մեջ են: Մթնոլորտը հագեցած է աղետի, հուսալքման, ապարդյունության շնչով: Քորվիր ու քորվիր, մինչև  որ մաշկահան լինես: Ինչևէ, դա առույգություն է տալիս ինձ: Վհատվելու կամ ընկճվելու փոխարեն հաճույք եմ ստանում: Ես նորանոր աղետների, ավելի մեծ փորձանքների, ավելի տպավորիչ ձախողումների եմ կարոտ: Թող աշխարհը փուլ գա, թող բոլորը քորվեն մահու չափ:

► Արդեն հարյուրավոր տարիներ աշխարհը, մեր աշխարհը, շունչը փչում է: Եվ ոչ ոք էդ հարյուրավոր տարիներին էնքան հանդգնություն չի ունեցել, որ մի ռումբ խցկի արարչագործության քամակն ու պատրույգը վառի: Փտում է աշխարհը, մաս-մաս մեռնում: Բայց նրան վերջին հարված է պետք, պայթյուն, որ ամեն ինչ փշուր-փշուր կանի: Լողում ենք ժամանակի մակերևույթին, մինչդեռ ամեն ինչ խորտակվել է, խորտակվում է ու կխորտակվի:

► Պատահական չէ, որ մեզ նմանները Փարիզ են ձգտում: Փարիզը պարզապես էստրադա է, պտտվող բեմ, որը հանդիսատեսին հնարավորություն է տալիս ներկայացումը բոլոր կողմերից տեսնել: Փարիզն ինքնին դրամա չի ստեղծում: Դրանք  ուրիշ տեղ են սկիզբ առնում: Փարիզն ընդամենը աքցան է, որով սաղմը դուրս են քաշում արգանդից և դնում ինկուբատորի մեջ: Փարիզը արհեստածինների օրրանն է: Փարիզյան օրորոցում տարուբերվելով` ամեն մեկը սեփական հողին է փարում, իր Բեռլինը, Նյու Յորքը, Չիկագոն, Վիենան, Մինսկը երազում: Վիենան ոչ մի տեղ էնքան Վիենա չի, ինչքան Փարիզում: Ամեն ինչ հասնում է աստվածացման: Օրորոցի մանկանց նորերն են փոխարինում: Փարիզյան պատերին կկարդաք, թե էստեղ Զոլան է ապրել կամ Բալզակը, Դանտեն, Ստրինդբերգը, ով ասես, որ իրենից մի բան է ներկայացրել: Բոլորն ապրել են էստեղ ինչ-որ ժամանակ: Ոչ ոք մահկանացուն Փարիզում չի կնքել…

► Ինչ խաբուսի՜կ է մարդու աչքը:

► Եվ գալիս է մի գիշեր, երբ ամեն ինչ վերջացած է, երբ այնքան ծնոտներ են մեզ վրա  բացուխուփ եղել, որ այլևս ի վիճակի չենք կանգնել, և մեր միսը կախ է ընկնում ոսկորներից, կարծես բոլոր բերանները ծամած լինեն:-Լուի Ֆիլիպ

► Կրքից տոչորվող տղամարդն ուզում է տեսնել, ամեն ինչ տեսնել, նույնիսկ, թե  կինը ոնց է ջուր թափում:

► Ոչ ոք չի մերժի մարդուն կերակրել, եթե միայն նա թախանձելու համարձակություն ունենա:

► Անհնար է մարդուն պատնեշել:

► Դու չգիտես, թե արատավորված կինն ինչ ախորժելի է, թե սերմի փոփոխությունից ո~նց է ծաղկում: Կարծում ես` սիրով լի սիրտն է, որ կա:

► - Ամենազո՜ր Աստված, այս ի՞նչ օրն եմ ընկել: Մարդիկ, դուք ի՞նչ իրավունք ունեք իմ կյանքը տակնուվրա անել, գողանալ ժամանակս, փորփրել հոգիս, ծծել մտքերս, ինձ դարձնել ձեր ընկերակիցը, մտերիմն ու տեղեկատու բյուրոն: Ու՞մ տեղն եք դրել ինձ: Վարձու զվարճաբա՞ն եմ, որն ամեն երեկո պարտավոր է ինտելեկտուալ ֆարս խաղալ ձեր անմիտ քիթումռութների առաջ: Ստրու՞կ եմ, որին գնել ու պահում են ձեզ նման դատարկապորտների դիմաց սողալու և իր ամբողջ կարեցածն ու իմացածը ձեր ոտքերի տակ դնելու համար: Հասարակաց տան աղջի՞կ եմ, որը պետք է փեշը բարձրացնի կամ շապիկը հանի թանկ կոստյում հագած առաջին իսկ տղամարդու պահանջով:
Ես մի մարդ եմ, ով կուզենար հերոսական կյանքով ապրել և աշխարհը, իր տեսակետից, ավելի տանելի դարձնել: Եթե թուլության, թալկացման, նեղության պահին ազատություն եմ տվել զգացմունքներիս` բառերի մեջ սառած հրկեզ ցասմանը, պատկերներում դրոշմված կրքոտ երազանքին, խնդրեմ, ընդունեք` ինչպես կուզեք… բայց ինձ հանգի՛ստ թողեք:
Ես ազատ մարդ եմ և ազատությանս կարիքն ունեմ: Ես պետք է մենակ լինեմ: Պետք է առանձնության մեջ մտորեմ ամոթիս և հուսահատությանս մասին: Արևն ու փողոցների սալարկը ինձ հարկավոր են առանց ուղեկիցների, առանց խոսքուզրույցի,  ես պետք է ինքս ինձ հետ առանձին մնամ, միայն սրտիս երաժշտության ուղեկցությամբ: Ի՞նչ եք ուզում ինձնից: Երբ ասելիք ունեմ, տպագրում եմ: Երբ տալիք ունեմ, տալիս եմ: Ձեր քննախույզ հետաքրքրասիրությունից սիրտս խառնու՜մ է: Ձեր գովաբանությունները նվաստացնու՜մ են ինձ: Ձեր թեյը թունավո՜ր է: Ես ոչ ոքի ոչինչ պարտք չեմ: Միայն Աստծու առաջ եմ պատասխանատու, եթե Նա գոյություն ունի՛:-Պապին

► Արվեստագետը միշտ էլ մենակ է, եթե, իրոք, արվեստագետ է: Միակ բանը, որ պետք է արվեստագետին, մենությունն է:

► Պարտադիր չի, որ մարդ հարուստ լինի կամ ֆրանսիացի, որպեսզի Փարիզի հանդեպ նման զգացում ունենա: Փարիզը լի է աղքատներով. որոնք, իմ կարծիքով,  ամենահպարտ ու ամենակեղտոտ մուրացիկներն են աշխարհում: Բայց նրանց նայելիս էլ է թվում, որ իրենց տանն են զգում: Հենց սա է փարիզցուն տարբերում մյուս մեծ քաղաքների բնակիչներից:
Նյու Յորքի մասին խորհելիս ես բոլորովին ուրիշ զգացողություն ունեմ: Նյու Յորքը նույնիսկ հարուստ մարդուն իր անկարևորության միտքն է ներշնչում: Նյու Յորքը պաղշունչ է, փայլուն, չարանենգ: Շենքերը իշխում են: Մի տեսակ ատոմային մոլեգնություն կա նրա եռուզեռի մեջ. ինչքան կատաղի է տեմպը, այնքան սակավ է հոգին: Մշտական խմորում, բայց նույն հաջողությամբ դա կարող էր կատարվել փորձանոթի մեջ: Ոչ ոք չգիտի, թե ինչն ինչոց է: Ոչ ոք չի ղեկավարում էներգիան: Մի վիթխարի բան: Օտարոտի: Անըմբռնելի: Ահռելի ռեակտիվ մղանք, բայց բացարձակապես չհամաձայնեցված:
Նյու Յո՜րք… Սպիտակ բանտեր, մայթերին վխտացող որդեր, հացի հերթեր, ափիոնամոլների որջեր, որ կառուցված են պալատների պես, ջհուդներ, բորոտներ, ավազակներ և ամենից առաջ` տաղտուկ, դեմքերի, փողոցների, ոտքերի, տների, երկնաքերների, ճաշերի, ազդագրերի, զբաղմունքների, հանցանքների, սիրո միապաղաղություն… Մի ամբողջ քաղաք, որ խոյանում է ունայնության վիհի վրա: Անիմաստության վիհի: Բացարձակ անիմաստության: Բա Քառասուներկուերորդ փողո՜ցը: Աշխարհի ագաթը` նյույորքցիների ասելով: Տեսնես հատա՞կը որն է: Կարող ես ձեռքդ մեկնած քայլել, մարմրող ածխակտորներ կգցեն գլխարկիդ մեջ: Հարուստ, թե աղքատ` բոլորը ման են  ալիս գլուխը հետ գցած, քիչ է մնում վզները կոտրեն` իրենց հիասքանչ սպիտակ բանտերին նայելով: Կույր սագերի պես խարխափում են, և լուսարձակները նրանց դատարկ դեմքերն օծում են զմայլանքի փայլով:

► Կյանքը՝ մարդու մտածածն է օրվա ընթացքում:-Էմերսոն

► Արվեստի էությունն էլ հենց մինչև վերջ գնալն է:

► Անհնար է մտածել ու միաժամանակ երաժշտություն լսել: Անհնար է նույնիսկ անրջել, քանի որ երաժշտությունն ինքնին անրջանք է, որ կա:

► Ամերիկան կործանման մարմնացումն է, որ կա: Նա ամբողջ աշխարհն անհատակ խորխորատը կտանի:  

► էն միտքը, որ ապավինելու ոչինչ չկա, բարերար ազդեցություն գործեց ինձ վրա: Շաբաթներ ու ամիսներ շարունակ, տարիներով, փաստորեն ամբողջ կյանքում ես սպասել եմ, թե ինչ-որ բան կկատարվի, մի արտաքին իրադարձություն, որը կվերափոխի կյանքս, և հիմա, հանկարծ, ամեն ինչի կատարյալ անհուսալիության մտքից ներշնչված, թեթևացում զգացի, կարծես ուսերիցս մի ծանր բեռ ընկներ:

► Հաճելի հիշեցում է, որ ինքդ քեզ շատ լուրջ չընդունես:

Հ.Գ. Եթե դուք ունեք մեջբերումներ դուրս՝ բերված այս գրքից, կարող եք ուղարկել մեզ հետադարձ կապով: