Ջերոմ Դեյվիդ Սելինջեր «Փրկիչը տարեկանի արտում»

► Ընդհանրապես, ինչ-որ տեղից հեռանալիս երբեք չեմ էլ մտածել հրաժեշտի մասին: Ատում եմ դա: Չեմ մտածում տխուր՝ թե հաճելի մեկնում է, բայց երբ հեռանում եմ ինչ-որ տեղից, նախընտրում եմ զգալ, որ հեռանում եմ:

► Մարդիկ միշտ կարծում են, թե ամեն ինչ գիտեն: Իսկ ինձ չի հետաքրքրում, միայն թե երբեմն ձանձրանում եմ, երբ ինձ ասում են՝ քեզ տարիքիդ համապատասխան պահիր: Երբեմն ինձ պահում եմ ավելի մեծի պես, բայց մարդիկ դա չեն նկատում: Մարդիկ երբեք ոչինչ չեն նկատում:

► Երբ ուսուցիչն ուզում է ինչ-որ բան անել, անհնար է նրան խանգարել: Միևնույն է՝ անելու է:

► Երբ ուսուցչի հետ ես խոսում, ստիպված չես չափից շատ մտածել:

► Իրականում ինձ գրավում են այն գրքերը, որոնք կարդալուց հետո մտածում ես՝ լավ կլիներ հեղինակը լիներ ընկերդ, ու ցանկացած պահի կարողանայիր զանգել նրան:

► Սկսեցի հիմարություններով զբաղվել: Երբեմն սիրում եմ հիմարություններ անել, որ չձանձրանամ:

► Շատ գեղեցիկ տղաները կամ նրանք, որ իրենց գեղեցիկ են համարում, միշտ խնդրում են, որ լավություն անես: Այնքան ինքնասիրահարված են, որ կարծում են՝ դու էլ ես իրենց սիրահարված ու երազում ես լավություն անել:

► Հասկանու՞մ եք, լավ չի, երբ մեկը քեզ խնդրում է լավություն անել, իսկ ինքը հորանջում է:

► Տանել չէր կարողանում, երբ իրեն տխմար էին կոչում: Բոլոր տխմարներն էլ չեն սիրում, երբ իրենց տխմար են կոչում:

► Ձեր նման տխմարների խնդիրն այն է, որ երբեք չեք ուզում մարդավարի խոսել: Տխմարը մի մետրից է երևում: Նույնիսկ խելացի խոսել չի կարողանում:

► Համարյա միշտ, երբ ինձ որևէ բան են նվիրում, ավարտվում է նրանով, որ տխրում եմ:

► Շատերը կամ չեն ժպտում, կամ էլ զզվելի ժպիտ ունեն:

► Բոլոր մայրերը մի քիչ խելագար են:

► Վերցնենք մեր մայրիկներին. բոլորն էլ ուզում են լսել՝ ինչ լավն է իրենց որդին:

► Եթե սկսում եմ, կարող եմ ժամերով ստել: Լուրջ եմ ասում: Ժամերով:

► Երբ տափակ մարդու հետ եմ լինում, ես էլ եմ միշտ տափակ պահում ինձ:

► Հենց դա էլ իմ մեծ խնդիրն էր: Իմ կարծիքով՝ ես ամենամեծ սեռագարն եմ, որին երբևէ հանդիպել եք: Երբեմն մտածում եմ, եթե հնարավորություն լիներ, ես էլ դեմ չէի լինի ապուշություններ անել: Նույնիսկ պատկերացնում եմ, թե ինչ զվարճալի ու հիմար բան կլիներ, եթե երկուսս էլ հարբած լինեինք, և ես մի աղջիկ գտնեի ու ջուր կամ ուրիշ մի բան ցփնեի երեսին: Բայց գաղափարն ինձ դուր չի գալիս: Եթե խորանաք, նույնիսկ զզվելի է: Իմ կարծիքով՝ եթե աղջիկը ձեզ դուր չի գալիս, դուք նրա հետ հիմարություններ չեք անի, իսկ եթե դուր է գալիս, ապա կարելի է ենթադրել, որ դուր է գալիս նաև նրա դեմքը, իսկ եթե դեմքը դուր է գալիս, ապա պետք է ուշադիր լինեք որևէ հիմար բան անելիս, օրինակ՝ ջուր ցանելիս: Վատն այն է, որ հիմարությունները երբեմն հաճույք են պատճառում: Աղջիկներն էլ կարգին չեն պահում իրենց, միշտ խանգարում են, երբ փորձում ես վատ բան չանել, ամեն ինչ չփչացնել: Տարիներ առաջ մի աղջկա էի ճանաչում, որն ինձնից էլ վատն էր: Աստված իմ, ինչ կեղտոտն էր: Բայց նրա հետ զվարճալի էր, թեև զզվելի էր: Սեքսից բան չեմ հասկանում: Երբեք չես իմանա՝ ինչն ինչոց է: Շարունակ օրենքներ եմ հորինում ինձ համար ու անմիջապես էլ խախտում եմ դրանք: Անցյալ տարի օրենք հորինեցի, որ այլևս չեմ ընկնելու այն աղջիկների ետևից, որոնցից զզվում եմ: Բայց նույն շաբաթ էլ խախտեցի օրենքը. ավելի կոնկրետ՝ նույն երեկո: Ամբողջ գիշեր համբուրվեցի Էնն Լուիս Շերման անունով մի ահավոր կեղծավորի հետ: Սեքսից բան չեմ հասկանում: Աստված վկա, չեմ հասկանում:

► Երբ տրամադրություն չես ունենում, ոչինչ չես կարող ճիշտ անել:

► Լուրջ եմ ասում, հիմար աղջիկներ կան, որ քիչ է մնում նոկաուտի ենթարկեն քեզ պարահրապարակում: Լինում է նաև, որ պարում ես իսկապես խելացի աղջկա հետ, ու նա անընդհատ փորձում է առաջնորդել քեզ պարահրապարակում, կամ էլ այնքան վատ է պարում, որ լավագույն բանը, որ կարելի է անել, սեղանի մոտ մնալն ու նրա հետ հարբելն է:

► Աղջիկներն այդպիսին են, ամեն անգամ, երբ ինչ-որ լավ բան են անում, նույնիսկ եթե նայելու բան չեն, կամ նույնիսկ եթե հիմար են, սիրահարվում ես նրանց ու չես հասկանում, թե ինչու: Աղջիկնե՜ր: Տեր Աստված: Նրանք կխենթացնեն մեզ: Իսկապես կխենթացնեն:

► Կան մարդիկ, որոնց ծաղրել չի կարելի, եթե նույնիսկ արժանի են:

► Ամեն անգամ, երբ ինչ-որ բան էի հարցնում, ասում էր՝ ի՞նչ: Դա, ի վերջո, կարող է ազդել նյարդերիդ վրա:

► Պարտադիր չէ քարշ գալ աղջկա հետ՝ նրան ճանաչելու համար:

► Սիրում եմ հնարավորության դեպքում ծաղրել աղջիկներին, բայց ծիծաղելին այն է, որ ամենից շատ սիրում եմ այն աղջիկներին, որոնց չեմ ուզում ծաղրել: Երբեմն մտածում եմ՝ նրանց դուր կգա, եթե կատակ անեմ, հաստատ գիտեմ, որ դուր կգա, բայց դժվար է սկսել, եթե երկար ժամանակ ճանաչում ես նրան ու երբեք չես կատակել:

► Աղջիկներ կան, որոնցից երբեք գլուխ չես հանի:

► Բայց եթե աղջիկը փոքր է ու նման բան է անում, այնքան հաճելի է, որ քիչ է մնում մեռնես:

► Նյու-Յորքն ահավոր է, երբ ինչ-որ մեկն ուշ գիշերը ծիծաղում է փողոցում: Լսվում է մղոնների վրա: Այնքան միայնակ ու ճնշված ես զգում:

► Մարդիկ միշտ էլ սխալ բաների համար են ծափահարում:

► Ես միշտ ասում եմ՝ «ուրախ եմ հանդիպման համար» այն մարդկանց, ում տեսնելու համար բնավ չեմ ուրախանում: Եթե ուզում ես ապրել մարդկանց հետ, պետք է նման բաներ ասել:

► Վախկոտ լինելը հաճելի չէ:

► Ատում եմ կռիվները: Դեմ չեմ, որ ինձ ծեծեն, չնայած իրականում չեմ գժվում դրա համար, բայց կռվի ժամանակ վախենում եմ խփել հակառակորդի դեմքին: Չեմ կարողանում նայել նրա դեմքին, ահա թե որն է իմ խնդիրը:

► Երբ ճնշված ես, նույնիսկ մտածել չես կարող:

► Առաջ հիմարաբար կարծում էի, թե նա խելացի է: Պատճառն այն է, որ շատ բան գիտի թատրոնի, պիեսների ու գրականության մասին: Եթե ինչ-որ մեկը շատ բան գիտի նման բաների մասին, երկար ժամանակ է պետք՝ պարզելու՝ իսկապես հիմար է, թե ոչ:

► «Հիանալի»: Եթե մի բառ կա, որ ատում եմ, հիանալին է: Այնքան կեղծ բառ է:

► Ես ահավոր ծախսող եմ: Ինչ էլ չեմ ծախսում, կորցնում եմ: Հաճախ մոռանում եմ վերցնել մանրը ռեստորաններում ու գիշերային ակումբներում:

► Անիծյա՛լ գումար: Միշտ վերջանում է ու սևերես թողնում քեզ:

► Այնքան բարի, քաղաքավարի փոքրիկ էր: Սիրում եմ, որ երեխան սիրալիր ու քաղաքավարի շնորհակալություն է հայտնում: Ընդհանրապես երեխաները բոլորն էլ լավն են: Իսկապես լավն են: Հարցրի նրան՝ կուզի՞ տաք շոկոլադ կամ որևէ բան խմել ինձ հետ, բայց նա ասաց՝ ոչ, շնորհակալություն: Ասաց, որ պետք է հանդիպի ընկեոջը: Երեխաներին միշտ ինչ-որ մեկը սպասում է: Մեռնել կարելի է:

► Ոչինչ չէր փոխվում, միայն դու էիր փոխվում: Իհարկե, միանգամից չէիր մեծանում: Դա անհնար էր: Ուղղակի փոխվում էիր:

► Որոշ բաներ մնում են այնպես, ինչպես կան: Պետք է դնել դրանք ապակյա ցուցափեղկում և հանգիստ թողնել: Գիտեմ, որ անհնար է, բայց հենց վատն էլ դա է:

► Եթե աղջիկը շքեղ տեսք ունի, երբ գալիս է քեզ հետ հանդիպման, ու՞մ է հուզում՝ ուշացել է, թե ոչ:

► Պատկերացրեք, թե ինչքան խենթ եմ. մի քիչ գրկախառնվեցինք թե չէ, ասացի, որ սիրում եմ նրան: Իհարկե, ստում էի, բայց բանն այն է, որ հավատացի իմ ասածին: Ես խենթ եմ: Երդվում եմ, խենթ եմ:

► Երբ ինչ-որ բան չափազանց լավ ես անում ու չես հետևում ինքդ քեզ, դառնում ես ցուցամոլ: Իսկ դա արդեն վատ է:

► - Վերցնենք, օրինակ, մեքենաները: Մարդկանց մեծ մասը գժվում է մեքենայի համար: Անհանգստանում են, երբ մեքենայի վրա բիծ է հայտնվում, ու միշտ խոսում են, թե քանի մղոն են քշում մեկ գալոն վառելիքով, ու երբ լրիվ նոր մեքենա են գնում, մտածում են՝ ինչպես վաճառեն ու ավելի նորը գնեն: Ինձ դուր չեն գալիս նույնիսկ հին մեքենաները: Ինձ համար միևնույն է: Ավելի լավ է ձի ունենամ: Ձիերի մեջ գոնե մարդկային բան կա:

► - Ա՜խ, եթե սովորեիր տղաների դպրոցում: Եթե երբևէ փորձե՜իր: Կեղծավորների բույն է, և սովորում են միայն, որպեսզի այնքան խելացի լինեն, որ մի օր անիծված կադիլակի տեր դառնան, բացի այդ, ձևացնում են, թե իրենց համար կարևոր է՝ ֆուտբոլի թիմը կհաղթի, թե կպարտվի: Բայց փոխարենը օրերով խոսում են աղջիկների, խմիչքի ու սեքսի մասին, ու բոլորն իրենց փոքրիկ զզվելի շրջապատն ունեն: Բասկետբոլի թիմի տղաներն առանձին են հավաքվում, կաթոլիկները՝ առանձին, բրիջ խաղացողները՝ առանձին: Նույնիսկ Ընթերցղների ակումբի տղաներն առանձին խումբ ունեն: Դե փորձիր մեկնումեկի հետ մարդավարի խոսել:

► Ի՜նչ ծիծաղելի են աղջիկները: Ամեն անգամ, երբ հիշատակում ես մի սրիկայի, որը շատ ստոր է ու ինքնահավան, ասում են, թե տղան անլիարժեքության բարդույթ ունի: Գուցե և ունի, բայց իմ կարծիքով՝ դրանից սրիկայությունը չի պակասում: Աղջիկնե՜ր, աղջիկնե՜ր: Երբեք չես գուշակի՝ ինչ են մտածում: Աղջիկների դժբախտությունն այն է, որ եթե տղան դուր է գալիս՝ անկախ նրանից՝ ինչքան անպետք է, նրանք կարծում են, թե անլիարժեքության բարդույթ ունի, իսկ եթե տղան դուր չի գալիս՝ անկախ նրանից՝ որքան լավն է, կամ ունի անլիարժեքության բարդույթ, թե չէ, ասում են, որ ինքնահավան է: Նույնիսկ երիտասարդների մոտ է այդպես:

► Վերցնենք տասը մարդու, որոնք հոնգուր-հոնգուր լալիս են ֆիլմեր դիտելիս, ու նրանցից ինը հաստատ սրիկա դուրս կգա:

► Պատերազմի մասին ֆիլմերը միշտ այդպիսի ազդեցություն են թողնում ինձ վրա։ Չեմ կարծում, թե կդիմանայի, եթե ստիպված լինեի պատերազմ գնալ։ Չէի դիմանա։ Սարսափելի չէ, երբ քեզ ինչ-որ տեղ են տանում ու գնդակահարում, սարսափելին այն է, որ ստիպված ես այդքան երկար մնալ Բանակում։ Ահավոր բան է։ Եղբայրս՝ Դ.Բ.-ն, չորս տարի ծառայել է բանակում։ Նաև մասնակցել է պատերազմին՝ մարտական գործողություններին, բայց կարծում եմ՝ ավելի շատ բանակն էր ատում, քան պատերազմը։ Այն ժամանակ ես փոքր էի, բայց հիշում եմ, որ երբ տուն էր գալիս արձակուրդի, անկողնում պառկելուց բացի ոչինչ չէր անում։ Համարյա երբեք չէր գալիս հյուրասենյակ։ Հետո մեկնեց արտասահման ու մասնակցեց պատերազմին, բայց չվիրավորվեց ու ստիպված չեղավ սպանել որևէ մեկին։ Միակ գործը ամբողջ օրը կովբոյ գեներալին հրամանատարական մեքենայով այստեղ-այնտեղ տանելն էր։ Նա մի անգամ ասաց Ալիին ու ինձ, որ եթե ստիպված լիներ սպանել որևէ մեկին, չէր իմանա, թե որ ուղղությամբ կրակի։ Ասաց, որ Բանակը լիքն է սրիկաներով, ինչպես նացիստական բանակում։

► Խելացի տղաների դժբախտությունն է: Եթե տրամադրություն չունեն, ոչ մի լուրջ բան չեն քննարկի:

► Ինտելեկտուալ տղաները չեն սիրում ինտելեկտուալ զրույց վարել քեզ հետ, սիրում են գլխավոր դերում լինել: Ուզում են, որ դու լռես, երբ իրենք են լռում:

► - Գիտե՞ս՝ որն է իմ խնդիրը: Եթե աղջիկն ինձ այնքան էլ դուր չի գալիս, չեմ կարողանում հուզվել, այսինքն՝ գրգռվել: Ես պետք է հավանեմ նրան, հասկանու՞մ ես: Եթե չեմ հավանում, կորցնում եմ ցանկությունս նրա հանդեպ:

► Հերիք է մեռնես, իսկույն տանում-կորցնում են քեզ։ Հուսով եմ՝ երբ մեռնեմ, որևէ խելոքի մտքով կանցնի ինձ ուղղակի գետը նետել։ Միայն թե չփտեմ անիծյալ գերեզմանոցում։ Դեռ մի բան էլ՝ մարդիկ կիրակի օրերին գալիս ու ծաղիկներ են դնում ստամոքսիդ վրա։ Ի՜նչ հիմարություն։ Մեռյալի ինչի՞ն են պետք ծաղիկները, երբ մեռած է։ Պետք չեն։

► Հերիք է ասես մի բան, որը ոչ ոք չի հասկանում, ու բոլորը կանեն այն, ինչ ուզում ես:

► Պարտադիր չէ վատը լինել՝ մեկի տրամադրությունը փչացնելու համար. լավ մարդիկ էլ են երբեմն կարողանում:

► Եթե մարդը մահացել է, չես կարող դադարել սիրել նրան, գրողը տանի, հատկապես եթե հազար անգամ ավելի բարի է, քան նրանք, որոնց ճանաչում ես, ու որոնք ողջ են։

► - Փաստաբան լինելը երևի վատ չէ, բայց ինձ դուր չի գալիս: Այսինքն՝ վատ չէ, եթե միշտ փրկեն անմեղ մարդկանց կյանքը և այլն, բայց փաստաբանները երբեք դրանով չեն զբաղվում։ Նրանք միայն կարգին փող են աշխատում, գոլֆ են խաղում, բրիջ են խաղում, մեքենաներ են գնում, մարտինի են խմում ու թիթիզանում են։ Բացի այդ, եթե իսկապես միշտ փրկել ես մարդկանց կյանքը, ո՞վ գիտի, հանուն ինչի՞ ես արել՝ իսկապես նրանց կյանքը փրկելու՞, թե՞ նրա համար, որ հայտնի փաստաբան դառնաս, բոլորը թփթփացնեն ուսիդ ու շնորհավորեն դատարանում՝ անիծված դատի ավարտից հետո, լրագրողները և առհասարակ բոլորը, ինչպես լինում է կեղտոտ ֆիլմերում։ Որտեղի՞ց իմանաս՝ անկեղծ սրտով ես անում, թե ոչ։ Անհնար է։

► Երբ մեկը գոնե լսում է քեզ, արդեն վատ չէ։

► Հաճախ չես կարող պատկերացնել՝ ինչն է ավելի հետաքրքրում քեզ, քանի դեռ չես խոսել այն մասին, ինչը քեզ չի հետաքրքրում։ Երբեմն ուղղակի չես կարողանում։ Ես կարծում եմ, որ պետք է հանգիստ թողնել մարդուն, եթե նա հետաքրքիր բան է պատմում և տարվել է իր ելույթով։ Ինձ դուր է գալիս, երբ մարդիկ տարվում են ինչ-որ բանով։ Հաճելի է:

► Մարդիկ հաճախ քննարկելու ցանկություն են ունենում այն ժամանակ, երբ դու չես ուզում:

► Անդունդը, ուր պատրաստվում ես ընկնել, շատ յուրահատուկ է, ահավոր վտանգավոր։ Ընկնողը չի կարող զգալ կամ լսել, թե ինչպիսին է անդունդի հատակը։ Ուղղակի ընկնում է ու ընկնում։ Դա պատահում է այն մարդկանց, ովքեր իրենց կյանքի մի որոշակի պահի սկսում են փնտրել այն, ինչ շրջապատը չի կարող տալ։ Կամ էլ կարծում են, թե չի կարող։ Եվ դադարում են փնտրել։ Դադարում են փնտրել, նախքան կսկսեն որոնումները։

► Այն, որ մարդը ցանկանում է ազնվորեն զոհել իրեն՝ հանուն ճշմարիտ գործի, վկայում է, որ նա դեռ չի հասունացել, մինչդեռ եթե ցանկանում է ազնվորեն ապրել հանուն ճշմարիտ գործի, ապա հասուն մարդ է:-Ուիլհելմ Սթեքել

► Կբացահայտես, որ առաջինը չես, ում շփոթեցրել, վախեցրել ու նույնիսկ զզվեցրել է մարդկային պահվածքը։ Կհասկանաս, որ մենակ չես, և որ դա քեզ հուզում ու ոգևորում է։ Շատ-շատերն են տառապել բարոյապես ու հոգեպես, ինչպես դու՝ հենց հիմա։ Բարեբախտաբար, ոմանք գրի են առել իրենց տառապանքները։ Կարող ես սովորել նրանցից, եթե ուզում ես։ Ու մի օր էլ, երբ ասելիք ունենաս, ուրիշները կսովորեն քեզնից։ Փոխադարձ օգնությունը սքանչելի բան է։ Դա միան կրթությունը չէ։ Պատմությունն է։ Պոեզիան է: Չեմ ուզում ասել քեզ, թե միայն գիտնականներն ու կրթվածներն են արժեքավոր ներդրումներ անում աշխարհում։ Այդպես չէ։ Բայց եթե գիտնականներն ու կրթված մարդիկ նաև տաղանդավոր են ու օժտված, ինչը, ցավոք, հազվադեպ է պատահում, իրենցից հետո ավելի արժեքավոր ժառանգություն են թողնում, քան նրանք, որ միայն տաղանդավոր են ու օժտված։ Նրանք հակված են ավելի պարզ արտահայտել իրենց և սովորաբար համառորեն նշանակետին են հասցնում իրենց մտքերը։ Իսկ ամենակարևորը, տասից ինը ավելի օժտված են, քան ոչ գիտնական, բայց մտածող մարդը։
Կրթությունը ևս մի առավելություն կտա քեզ։ Եթե բավականաչափ խորանաս կրթության մեջ, կօգնի հստակ պատկերացնել՝ ինչ հնարավորություններ ունի միտքդ։ Ինչի է հարմար, ինչի՝ ոչ։ Որոշ ժամանակ անց կհասկանաս, թե ինչ գաղափարներ են սազում մտքիդ։ Դրա շնորհիվ շատ ժամանակ չես ծախսի՝ փորձելով հագնել այն գաղափարները, որոնք քո չափսով չեն, քոնը չեն դառնալու։ Դու կիմանաս մտքիդ իրական չափսերը և համապատասխան կերպով կհագցնես այն։

► Չգիտեմ՝ ձեզ հետ պատահե՞լ է, բայց դժվար է նստել ու սպասել, թե դիմացինդ, որը մտածում է, երբ է նորից խոսելու։ Իսկապես դժվար է։

► Դժվար է հարյուրամյա մարդուն ինչ-որ նոր բան բացատրել: Նրանք չեն սիրում լսել:

► Եթե միլիոն տարի էլ ապրես, միևնույն է, չես կարող ջնջել աշխարհի բոլոր հայհոյանքները: Անհնար է:

► Երբեք չես գտնի հանգիստ ու խաղաղ մի վայր, որովհետև այդպիսին չկա: Գուցե մտածես, թե կա, բայց հերիք է հասնես այնտեղ ու աչքդ թեքես, մեկը ներս կսողոսկի ու հենց քթիդ տակ հայհոյանք կգրի:

► Դե գիտեք, ինչպես է լինում, երբ երեխաները նեղանում են: Նրանք երբեք չեն ծիծաղում:

► Ճնշվում ես, երբ քեզ ասում են՝ խնդրում եմ:

► Որտեղի՞ց իմանամ՝ ինչ եմ անելու, քանի դեռ չեմ արել: Իհարկե, չեմ կարող իմանալ: Երդվում եմ, հիմար հարց է:

► Միայն մի բան գիտեմ. կարոտում եմ բոլոր նրանց, ում մասին պատմեցի: Դուք էլ ոչ ոքի ոչինչ մի պատմեք: Եթե պատմեք, կսկսեք կարոտել բոլորին:

Հ.Գ. Եթե դուք ունեք մեջբերումներ՝ դուրս բերված այս գրքից, ապա կարող եք ուղարկել մեզ հետադարձ կապով: