Յոհան Վոլֆգանգ Գյոթե «Երիտասարդ Վերթերի տառապանքները»

► Մարդկանց տառապանքները շատ ավելի նվազ կլինեին, եթե նրանք (աստված գիտե թե ինչու են այդպես ստեղծված) այդպիսի ջանասիրությամբ չձգտեին երևակայության ուժով ետ բերելու անցյալ տհաճությունները, այլ ապրեին անտարբեր ներկայով

► Նա ինձ ներել էր, բայց չէր մոռացել այդ բառերը և քանի դեռ ապրում ենք, դրանք երբեք չէր մոռանա:

► Աշխարհն ինչ է մեզ համար առանց սիրո, Վիլհելմ: Նույնը, ինչ-որ մոգական լապտերն առանց լույսի: Բայց բավական է, որ լամպ դնես նրա մեջ, որ իսկույն գույնզգույն պատկերները տպվեն սպիտակ պատիդ: Եվ թեև դա ոչ այլ ինչ է, քան անցողիկ մի պատկեր, միևնույն է, մշտապես երջանկացնում է մեզ, երբ մենք փոքրիկ երեխաների պես դիտում ենք ու հրաշալի տեսիլքներով հիանում:

► Ես փակվում եմ իմ մեջ և այնտեղ մի ողջ աշխարհ գտնում:

► Նա, ով առաջին տեղն է գրավում, հազվադեպ է առաջին դերը խաղում:

► Ի՜նչ երեխա է մարդը: Ինչպե՜ս է թեկուզ մի հայացք փափագում: Ի՜նչ երեխա է մարդը…

► Չեմ ժխտում, որ այդպիսի ընթերցանությունը այժմ էլ որոշակի հրապույր ունի ինձ համար: Բայց ես այնքան հազվադեպ եմ կարողանում գիրք առնել ձեռքս, որ այն լիովին իմ ճաշակով պետք է լինի: Եվ ինձ համար ամենասիրելի հեղինակը նա է, որի գրքերում գտնում եմ իմ աշխարհը, որի գրքերում ամեն բան կատարվում է այնպես, ինչպես իմ շուրջը և որի պատմությունը հետաքրքիր ու սրտալի է ինձ համար, ինչպես իմ սեփական տնային կյանքը, որն, իհարկե, դրախտ չէ, սակայն իր ամբողջության մեջ անասելի ուրախությունների աղբյուր է:

► Մի բան հաստատ է. ոչինչ մարդուն այնքան կարևոր չի դարձնում, որքան ՍԵՐԸ:

► Ինձ շատ է տրված, բայց նրա նկատմամբ տածածս զգացմունքը կլանում է ամեն բան. ինձ շատ է տրված, բայց առանց նրա ամեն բան ոչինչ է ինձ համար:

► Նրա ներկայությամբ ինքս ինձ էլ ավելի մեծ էի զգում, քան կայի, քանի որ այն ամենն էի, որ կարող էի լինել:

► Ծիծաղում եմ սեփական սրտիս վրա… ու նրա կամքը կատարում:

► Երբ դժբախտությունը կամ որևէ սարսափ ցնցում են մեզ հաճույքի պահին, բնականաբար, ավելի խոր տպավորություն են թողնում մեզ վրա, մասամբ հակադրության պատճառով, որն ուժեղացնում է մեր ընկալումը, մասամբ էլ և էլ ավելի այն պատճառով, որ սրված է մեր զգայունակությունը և անմիջապես ենք կրում ազդեցությունը:

► Եթե որևէ միտք անհանգստացնում է ինձ, բավական է, որ լարից ընկած դաշնամուրիս վրա կոնտրդանս տնկտնկացնեմ, որ իսկույն կրկին խաղաղվեմ:

► Ինչպե՜ս էի խոսակցության ընթացքում նրա սև աչքերով հիանում, ինչպե՜ս էի ամբողջ հոգով դեպի նրա կենսալի շուրթերն ու թարմ, վառ այտերը ձգվում, ինչպես նրա խոսքի պայծառ մտքի մեջ խորացած, հաճախ չէի լսում բառերը, որոնցով նա արտահայտում էր իր միտքը...

► Մենք շատ հաճախ ենք զգում, թե որքան բան է մեզ պակասում, և այն, ինչ պակասում է, տեսնում ենք ուրիշի մեջ, որին օժտում ենք հենց մեր ունեցածով, ավելացնելով իդեալական անխախտ հանգստություն:

► Երաժշտությունը պարողի համար այն է, ինչ ջուրը՝ նավի համար. բարձրացնում է ու տանու՜մ, եթե նույնիսկ դու չես թիավարում և ղեկավարում:

► Նրա կերպարանքը հետապնդում է ինձ ամենուրեք: Քնած թե արթուն,իմ ողջ հոգին նրանով է համակված: Հենց որ փակում եմ աչքերս, ահա այստեղ գանգիս մեջ, ուր ներքին տեսողությունն է կենտրոնացած, նրա սև աչքերն են հայտնվում իմ առաջ: Բավական է որ փակեմ աչքերս, նրանք արդեն այնտեղ են: Ծովի պես, անդունդի պես կանգնում են իմ առջև, իմ մեջ, լցնում են միտքս ու հոգիս: Ի՞նչ է մարդը, այդ փառաբանված կիսաաստվածը: Արդյոք չե՞ն պակասում նրա  ուժերը հենց այնտեղ, ուր ամենից ավելի դրանց կարիքն ունի:Եվ երբ հրճվանքից թև է առնում կամ վշտի մեջ թաղվում, արդյոք նրան մի բան չի՞ կասեցնում ու բութ ու սառը գիտակցությունը վերադարձնում հենց այն պահին, երբ անհունի մեջ անէանալ էր երազում:

► Սառնարյուն ու խելամիտ մարդն իզուր կաշխատի դժբախտի վիճակը պարզել, իզուր կփորձի նրան հորդորել : Ճիշտ այնպես, ինչպես հիվանդի մահճի մոտ կանգնած առողջը ամենաչնչին չափով անգամ չի կարող նրան իր ուժերից ներարկել:

► Սերը քաղց է մարդու հանդեպ, հոգու և մարմնի ամենասուր քաղցը թերևս, և որքան ուժգին է այն, այնքան ավելի մեծ տեղ է գրավում սիրեցյալը նրա հոգում:

► Արդարև, չկա աշխարհում ավելի ճշմարիտ, ավելի ջերմ ուրախություն, քան մեծ սիրտ տեսնելը, որն անկեղծորեն բացվում է քո առաջ:

► Չկա կյանքս շարժման մեջ դնող թթխմորը, անհետացել է խոր գիշերներն ինձ անքուն պահող հրապույրը, կորել առավոտներն ինձ քնից արթնացնող գրգիռը:

► Երբեմն ուզում եմ պատռել կուրծքս ու ջախջախել գլուխս, որովհետև մարդիկ այսքան չնչին նշանակություն ունեն իրար համար: Ավաղ եթե իմ հոգում ոչ սեր կա, ոչ ուրախություն, ոչ էլ բերկրանք, ուրիշն ինձ չի կարող տալ, և եթե սիրտս լեփ-լեցուն է երջանկությամբ, չեմ կարող երջանկացնել մի ուրիշի, որը կանգնած է իմ առջև անզոր ու անզգա:

► Չկա ոչինչ, որ ավելի վտանգավոր լինի, քան մենակությունը:

► Սիրտս իմ միակ մխիթարանքն է և միակ աղբյուրը ողջ զորությանս, ողջ երանությանս ու ողջ թշվառությանս…Ա՜խ, այն ինչ ես չգիտեմ, բոլորն էլ կարող են իմանալ, բայց այսպիսի սիրտ միայն ես ունեմ:

► Եվ մի՞թե սա չէ մարդու ճակատագիրը` բաժին ընկածի չափով տառապել և բաժակը մինչև մրուրը խմել... Եվ եթե երկնից իջած աստծո մարդկային շրթունքների համար բաժակը դառն է եղել, ի՞նչու պիտի ես գոռոզություն անեմ ու ձևանամ, թե ինձ համար այն քաղցր է:

► Ալբերտը հաճախ էր դուրս գալիս կնոջ սենյակից, երբ նրա մոտ էր լինում Վերթերը, բայց ոչ ատելությունից, ոչ էլ հակակրանքից իր բարեկամի նկատմամբ, այլ միայն որովհետեև զգում էր, թե ինչպես է ճնշվում նա իր ներկայությունից:

► Սա էր իմ ճակատագիրը. վշտացնել նրանց, ում պարտավոր էի ուրախություն պատճառել:

► Ինձ ոչ մի բան այնպես չի վրդովում, ինչպես՝ երբ մարդիկ անտեղի տանջում են իրար, հատկապես երբ ծաղկուն հասակի երիտասարդներ, որոնք բոլորի համար ամենաանկեղծ ուրախությունը կարող են լինել, իրնեց պայծառ օրերը փչացնում են դատարկ բաներով և իրենց կորցրածի անփոխարինելիությունը չափազանց ուշ հասկանում:

► Չկա աշխարհում ավելի ճշմարիտ, ավելի ջերմ ուրախություն, քան մեծ սիրտ տեսնել, որն անկեղծորեն բացվում է քո առաջ:

► Ես չեմ կարողանում պարապ մնալ և միևնույն ժամանակ ոչինչ չեմ կարողանում անել: Այլևս ոչ երևակայություն ունեմ, ոչ բնության սեր, իսկ գրքերը զզվանք են առաջացնում մեջս: Եթե մենք պակասում ենք մեր մեջ, մեզ ամեն բան է պակասում:

► Ես տառապում եմ չարաչար, քանի որ կորցրել եմ այն, ինչը կյանքիս միակ երանությունն էր կազմում ` կենսունակության սրբազան զորությունը, որով աշխարհներ էի ստեղծում շուրջս, հենց այս է անհետացել:

► Ինչ անցավոր է մարդը, եթե նույնիսկ այնտեղ, ուր նա իսկապես հաստատում է իր գոյությունը, ուր միակ ճշմարիտ տպավորությունն է ստեղծում նրա ներկայությունից ` իր սիրելիների սրտում ու մտքում, պիտի մարի, անհետանա և այն էլ այդքան շուտ:

► Մի՞թե պետք է այնպես լիներ, որ այն, ինչ երջանկություն է բերում մարդուն, նաև նրա թշվառության աղբյուրը դառնար։

► Եթե մենք բաց սրտով վայելենք այն լավը, որ աստված ամեն օր հրամցնում է մեզ, մենք բավական ուժ կունենանք հետագայում դիմանալու դժբախտությանը, եթե այն մեզ պատահի:

► Նա կատարյալ հրեշտակ է: Եվ այնուամենայնիվ ես ի վիճակի չեմ ասել քեզ, թե որքան կատարյալ է նա, և ինչումն է նրա կատարելությունը. կարճ ասած, նա գերել է իմ հոգին:

► Նկարչությունը նաև վերաբերում է պոետական արվեստին. այստեղ կարևորը կատարյալը ճանաչելն ու խոսքով այն արտահայտելու հանդգնությունն է:

► Ազատությունը մեծագույն բարիքներից մեկն է, որ երկինքը շնորհել է մարդուս: Նրան չեն հասնի բոլոր գանձերը, որ պարփակված են հողի ծոցում կամ թաքնված ծովի հատակին: Ազատության, ինչպես և պատվի համար կարելի է և անհրաժեշտ, որ մարդ վտանգի ենթարկի իր կյանքը:

► Սերը մարդկային է, բայց պետք է մարդկայնորեն սիրել:

► Ես դառնում եմ այն, ինչ որ կամ և զգում այն բացարձակ երջանկությունը, որ տրված է մարդուն:

► Եվ մենք բաժանվեցինք, այդպես էլ չհասկանալով իրար: Այս կյանքում մարդիկ հազվադեպ են իրար հասկանում...

► Երջանկությունը հենց մարդու մեջ է:

► Աստված է վկա, որ հաճախ անկողին եմ մտնում նորից չարթնանալու ցանկությամբ, երբեմն էլ հույսով, իսկ առավոտյան բաց եմ անում աչքերս, նորից տեսնում արևը և ինձ թշվառ եմ զգում:

Կարդալ գիրքը ռուսերեն տարբերակով:

Հ.Գ. Եթե դուք ունեք մեջբերումներ՝ դուրս բերված այս գրքից, ապա կարող եք ուղարկել մեզ հետադարձ կապով: