Լեոնիդ Անդրեև «Վասիլի Թեբեացու կյանքը»
2020-01-21 2456
Դաժան ու առեղծվածային ճակատագիրը հալածում էր Վասիլի Թեբեացուն նրա ողջ կյանքի ընթացքում։ Կարծես անհայտ մի անեծքով անիծված, պատանեկության տարիներից սկսած նա կրում էր թախծի, հիվանդությունների ու վշտի բեռը, և նրա սրտի արնաքամ վերքերը երբեք չէին ապաքինվում։ Մարդկանց մեջ նա միայնակ էր, ինչպես մոլորակը մոլորակների մեջ և, թվում էր, թե նրան առանձնահատուկ, անտեսանելի շղարշի նման կործանարար ու քայքայիչ մի օդ է շրջապատում։ Հնազանդ ու համբերատար հոր՝ մի խուլ գյուղի քահանայի որդի լինելով, նա ինքն էլ համբերատար ու հնազանդ էր և երկար ժամանակ չէր նկատում այն չարագուշակ ու խորհրդավոր կանխամտածվածությունը, որով դժբախտությունները թափվում էին նրա տգեղ, խռվամազ գլխին։ Արագ ընկնում էր ու դանդաղ բարձրանում. նորից էր ընկնում ու նորից դանդաղ բարձրանում, և չոփը չոփի վրա, ավազահատիկն ավազահատիկի վրա դնելով, ջանասիրությամբ վերականգնում էր կյանքի մեծ ճանապարհի եզրին գտնվող իր անհաստատ մրջնաբույնը։ Եվ երբ նա քահանա դարձավ, ամուսնացավ մի լավ աղջկա հետ և նրանից մի տղա ու մի աղջիկ ունեցավ, ապա մտածեց, որ ամեն ինչ լավ ու հաստատուն դարձավ, ինչպես ուրիշների մոտ, և այդպես էլ ընդմիշտ կմնա։ Եվ Աստծուն փառք տվեց, քանի որ հավատում էր նրան հանդիսավորությամբ ու պարզությամբ, որպես երեց և որպես անչար հոգի ունեցող։
Եվ պատահեց այդ նրա բարօրության յոթերորդ տարում, մի հուլիսյան շոգ կեսօր. գյուղի երեխաները լողանալու էին գնացել ու նրանց հետ Հայր Վասիլիի որդին, որը նույնպես Վասիլի էր և նրա պես էլ սևամազ ու հանդարտ էր։ Եվ խեղդվեց Վասիլին։ Երիտասարդ երեցկինը, որ ժողովրդի հետ գետափ էր վազել, ընդմիշտ հիշեց մարդկային մահվան պարզ ու ահավոր պատկերը. և իր սրտի խուլ ու երկարաձիգ հարվածները, կարծես նրա ամեն մի հարվածը վերջինը լիներ, և օդի արտասովոր թափանցիկությունը, որի շարժվում էին ծանոթ, հասարակ, բայց այժմ առանձնացած ու կարծես գետնից պոկված մարդկանց կերպարանքները, և խռովահույզ խոսքերի կտրտվածությունը, երբ ամեն արտասանած բառ կլորանում է օդում ու դանդաղ հալչում նոր ծնունդ առնող բառերի մեջ։ Եվ նա ընդմիշտ պայծառ, արևոտ օրերի նկատմամբ սարսափ ըզգաց։ Այդ օրերին նրա աչքին երևում են արևի ճառագայթներով ողողված լայն թիկունքներ, կոտրատված քալամի գլուխների մեջ հաստատուն կանգնած բոբիկ ոտքեր, և հավասարաչափ թափահարումներ ինչ-որ սպիտակ վառ բանի, որի հատակին գլորվելով այս ու այն կողմ է ընկնում մի թեթև մարմին, սարսափելի մոտիկ, սարսափելի հեռու ընդմիշտ օտար։ Եվ շատ ժամանակ անց, երբ Վասյային արդեն թաղել էին և նրա գերեզմանին խոտ էր բուսել, երեցկինը դեռ կրկնում էր բոլոր տարաբախտ մայրերի աղոթքը՝ «Տեր Աստված, վերցրու իմ կյանքը, բայց տուր իմ որդուն»:
Դիտեք ավելին Մեջբերումներ Գրքերից բաժնում
մեկնաբանություններ