Միխայիլ Լերմոնտով «Մեր ժամանակի հերոսը»

► Մեր հասարակությունը դեռ այնքան երիտասարդ է և պարզամիտ, որ առակը չի հասկանում, եթե նրա վերջում բարոյախոսություն չի գտնում. նա կատակը չի կռահում, հեգնանքը չի զգում:

► Մարդկանց բավական կերակրել են քաղցրավենիքներով: Դրանից նրանց ստամոքսը փչացել է, հարկավոր են դառը դեղեր, կծու ճշմարտություններ...

► Չէ՞ որ էն տեսակ մարդիկ կան, որոնց ճակատին գրված է, թե նրանց հետ զանազան արտասովոր բաներ պետք է պատահեն:

► Կան մարդիկ, որոնց ասածին անպայման պետք է համաձայնել:

► Երեխայական զգացում է, չեմ վիճում, բայց հասարակության պայմաններից հեռանալով և բնությանը մոտենալով, մենք ակամա երեխաներ ենք դառնում. բոլոր ձեռք բերվածը թոթափվում է հոգուցդ, և նա դառնում է նորից այնպիսին, ինչպիսին եղել է մի ժամանակ և, անշուշտ, երբևէ դարձյալ լինելու է:

► Մենք համարյա միշտ ներում ենք այն, ինչ հասկանում ենք:

► Պարզ սրտերում բնության գեղեցկության ու վեհության զգացումը հարյուրապատիկ ավելի ուժեղ և վառ է:

► Այն, ինչ արտասովոր կերպով է սկսվել, նույն կերպով էլ պետք է վերջանա:

► Վայրենուհու սերը քիչ բանով է լավ մեծատոհմիկ տիկնոջ սիրուց. մեկի տգիտությունն ու պարզասրտությունը ձանձրացնում են նույնպես, ինչպես և մյուսի կոկետությունը:

► Հին բարեկամներին մոռացողից օգուտ չկա:-Մաքսիմ Մաքսիմիչ

► Ես նկատել եմ, որ միշտ ինչ-որ տարօրինակ հարաբերություն կա մարդու արտաքինի և հոգու միջև. կարծես մարմնի որևէ անդամը կորցնելով, հոգին որևէ մի զգացմունք է կորցնում:

► Հարկավոր է ընդունել կանանց արդարացի լինելը. նրանք ունեն հոգեկան գեղեցկությունը ճանաչելու բնազդ:

► Հազիվ թե գտնվի մի երիտասարդ, որը, հանդիպելով մի սիրուն կնոջ, որն իր վրա է բևեռել իր պարապ ուշադրությունը, հանկարծ նրա ներկայությամբ ակնհայտ կերպով նախապատվություն տա իրեն նույնպես անծանոթ մեկ ուրիշին:

► Երկու բարեկամներից մեկը միշտ մյուսի ստրուկն է, թեպետ հաճախ նրանցից ոչ մեկն էլ այդ չի խոստովանում:

► Մեր հասարակությունը նման է մի գավառացու, որը թշնամի արքունիքների պատկանող երկու դիվանագետների խոսակցությունը լսելով, հավատացած կմնար, թե նրանցից ամեն մեկը խաբում է իր կառավարությանը հօգուտ փոխադարձ, ամենաքնքուշ բարեկամության:

► Առանց հիմարների աշխարհում շատ ձանձրալի կլիներ...-Պեչորին

► - Ես երբեք ինքս բաց չեմ անում իմ գաղտնիքները, այլ անչափ սիրում եմ, որ գուշակեն, որովհետև այդպիսով միշտ կարող եմ առիթը եկած դեպքում ժխտել:-Պեչորին

► Աշխարհում չկա մի մարդ, որի վրա անցյալն իշխանություն ձեռք բերած չլինի:

► Ես հիմար ձևով եմ ստեղծված. ոչի՜նչ չեմ մոռանում, ոչի՜նչ:

► Օ՜, ինքնասիրություն, դու այն լծակն ես, որով Արքիմեդը կամենում էր երկրագունդը բարձրացնել...

► Կանայք սիրում են միայն նրանց, ում չեն ճանաչում:-Պեչորին

► Ռուս օրիորդները մեծ մասամբ պլատոնական սիրով են սնվում, առանց ամուսնության միտք խառնելու դրան, իսկ պլատոնական սերն ամենաանհանգիստն է:

► Այո՛, ես արդեն անցել եմ հոգեկան կյանքի այն շրջանը, երբ միայն երջանկություն են նտրում, երբ սիրտը մեկնումեկին ուժեղ ու կրքոտ կերպով սիրելու անհրաժեշտություն է զգում: Այժմ ես միայն ցանկանում եմ սիրված լինել, այն էլ, շատ քչերի կողմից, մինչև անգամ ինձ թվում է, մի մնայուն կապն իսկ ինձ համար բավական կլիներ: Սրտի մի ողորմելի սովորություն... Մի բան, սակայն, ինձ միշտ տարօրինակ էր թվում: Ես երբեք սիրածս կնոջ ստրուկը չէի դառնում: Ընդհակառակը, միշտ անհաղթահարելի իշխանություն էի ձեռք բերում նրանց կամքի և սրտի վրա, դրա համար բոլորովին հոգ տարած չլինելով: Ինչի՞ց է այդ, արդյոք նրանի՞ց, որ ես երբեք ոչ մի բան շատ չեմ ափսոսում, և որ նրանք ամեն րոպե վախենում էին ինձ ձեռքից բաց թողնել, թե՞ դա ուժեղ օրգանիզմի մագնիսական ազդեցություն է: Թե՞ ինձ ուղղակի չի հաջողվել համառ կամքի տեր կնոջ հանդիպել: Պետք է խոստովանել, որ ես, իսկապես, չեմ սիրում ուժեղ բնավորության տեր կանանց. ի՜նչ նրանց բանն է այդ ուժեղ բնավորությունը...

► Տարօրինա՜կ բան է մարդկային սիրտն ընդհանրապես և կնոջը՝ մանավանդ:

► ...Կանա՜յք, կանա՜յք, ո՞վ նրանց կհասկանա: Նրանց ժպիտները հակասում են հայացքներին, խոսքերը խոստանում են և հրապուրում, կանչում, իսկ ձայնի հնչյունը վանում է...Մեկ նրանք րոպեապես թափանցում են և կռահում մեր ամենագաղտնի միտքը, մեկ չեն հասկանում ամենապարզ ակնարկները...

► Երբեք չպետք է մերժել մեղա եկող հանցավորին. հուսահատությունից նա կարող է կրկնակի հանցագործ դառնալ:

► - Դուք՝ տղամարդիկդ, չեք հասկանում հայացքի, ձեռք սեղմելու պատճառած հաճույքը...Իսկ ես, երդվում եմ քեզ, քո ձայնին ունկնդրելով, այնպիսի խոր, տարօրինակ երանություն եմ զգում, որ ամենաայրող համբույրները չեն կարող դրան փոխարինել:-Վերա

► Ես հաճախ եմ հարցնում ինձ, ինչո՞ւ եմ այդպես համառորեն ձգտում երիտասարդ աղջկա սիրուն, որին գայթակղել չեմ ցանկանում և որի հետ երբեք չեմ ամուսնանա: Ինչի՞ համար է այս կանացի կոկետությունը: Վերան ինձ ավելի է սիրում, քան իշխանադուստր Մերին երբևէ կսիրի: Եթե նա ինձ անհաղթելի գեղեցկուհի թվար, ապա գուցե թե ինձ հրապուրեր ձեռնարկման դժվարությունը… Բայց բնա՜վ էլ այդպես չէ: Հետևաբար, սա ոչ թե սիրո այն անհանգիստ պահանջն է, որ մեզ տանջում է երիտասարդության առաջին տարիներին, մի կնոջից դեպի մյուս կինը նետում, մինչև որ մենք կգտնենք մի այնպիսին, որը մեզ տանել չի կարող, այստեղ կսկսվի մեր հաստատակամությունը՝ իսկական, անսահման կիրքը, որ մաթեմատիկորեն կարելի է արտահայտել որպես տվյալ կետից դեպի տարածություն իջնող գիծ: Այդ անսահմանության գաղտնիքն այն է միայն, որ նպատակի, այսինքն՝ վախճանի հասնելն անհնարին է: Հապա էլ ինչո՞ւ եմ գլուխ ցավեցնում: Գրուշնիցկու նկատմամբ տածած նախանձի՞ց: Խե՜ղճ մարդ, նա բոլորովին արժանի չէ դրան: Թե՞ դա հետևանք է այն վատ, բայց անհաղթելի զգացմունքի, որ հարկադրում է մեզ ոչնչացնել մեր մերձավորի քաղցր մոլորությունները, որպեսզի, երբ որ նա հուսահատ հարցնի՝ թե ինչի՞ն պետք է հավատա, մենք մանր հաճույք ունենանք ասելու. - Բարեկա՜մս, ինձ հետ նույնն է պատահել, բայց դու տեսնում ես, որ ես ճաշում, ընթրում և ամենայն հանգստությամբ քնում  եմ ու հուսով եմ, որ կկարողանամ մեռնել առանց ճիչի ու արցունքների: Բայց չէ՞ որ անսահման հաճույք կա երիտասարդ, հազիվ նորափթիթ հոգուն տիրապետելու մեջ: Նա նման է մի ծաղկի, որի լավագույն բուրմունքը շոգիանում է՝ դիմավորելով արևի առաջին ճառագայթին: Ծաղիկը պետք է քաղել այդ իսկ րոպեին և, կուշտ ծծելով նրա բույրը, գցել ճանապարհի վրա. գուցե թե մեկնումեկը գետնից վերցնի: Ես զգում եմ իմ մեջ այդ անհագուրդ ագահությունը, որը կլանում է այն ամենը, ինչ պատահում է իմ ճանապարհին: Ուրիշների տառապանքներին և ուրախություններին ես նայում եմ, մեկնակետ ընդունելով միայն իմ անձը, որպես մի կերակուրի, որ պահպանում է իր հոգեկան ուժերը: Ես ինքս այլևս անընդունակ եմ կրքի ազդեցության տակ խենթություններ անելու: Հանգամանքներրը ճնշել են իմ փառասիրությունը, բայց դա արտահայտվել է ուրիշ ձևով, որովհետև փառասիրությունը ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ իշխանության ծարավ, իսկ իմ առաջին բավականությունն է՝ իմ կամքին ենթարկել այն ամենը, ինչ շրջապատում է ինձ, սիրո, նվիրվածության և ահի զգացմունք զարթնեցնել դեպի իմ անձը: Արդյոք սա իշխանության առաջին հատկանիշն ու մեծագույն հաղթանակը չէ՞: Մեկնումեկի համար տառապանքների և ուրախությունների պատճառ լինել, այդ բանի համար ոչ մի դրական իրավունք չունենալով-արդյոք սա մեր հպարտության ամենաքաղցր սնունդը չէ՞: Իսկ ի՞նչ է երջանկությունը: Հպարտության հագեցում: Եթե ես բոլորից լավ, հզոր համարեի ինձ աշխարհիս երեսին, երջանիկ կլինեի. Եթե բոլորն ինձ սիրեին, ես մեջս սիրո անսպառ աղբյուրներ կգտնեի: Չարը չարություն է ծնում. առաջին տառապանքը հասկացողություն է տալիս ուրիշին տանջելու հաճույքի մասին. չարի գաղափարը չի կարող մարդու գլուխը մտնել առանց այն բանի, որ նա չցանկանա կիրառել այն իրականության նկատմամբ. գաղափարները օրգանական ստեղծվածքներ են, ասել է մի մարդ. նրանց ծնունդն արդեն իսկ ձև է տալիս նրանց, և այդ ձևը գործողություն է. ում գլխում ավելի շատ գաղափարներ են ծնվում, նա ուրիշներից ավելի է գործում. այդ պատճառով չինովնիկական սեղանին գամված հանճարը պետք է մեռնի կամ խելագարվի, ճիշտ այնպես, ինչպես որ հզոր կազմվածք ունեցող մարդը նստակյաց կյանք և համեստ կենցաղ վարելիս մեռնում է կաթվածից: Կրքերը ոչ այլ ինչ են, եթե ոչ իրենց առաջին զարգացման փուլն ապրող գաղափարներ: Դրանք սրտի երիտասարդության պատկանելիքն են, և հիմար է նա, ով մտածում է իր ամբողջ կյանքում դրանցով հուզվել. շատ հանգիստ գետեր սկսվում են որպես աղմկոտ ջրվեժներ, բայց ոչ մեկը չի ցատկոտում ու փրփրում մինչև ծով: Սակայն այդ հանգստությունը հաճախ նշան է մեծ, թեպետև թաքնված ուժի. զգացմունքների և մտքերի լեցունությունն ու խորությունն անհամատեղելի են կատաղի պոռթկումների հետ: Տառապելով ու հաճույք վայելելով, հոգին ամեն ինչի նկատմամբ հաշիվ է տալիս իրեն և համոզվում է, որ այդպես պետք է լինի: Նա գիտե, որ եթե փոթորիկներ չլինեն, արևի մշտական տապը կչորացնի իրեն: Հոգին տոգորվում է իր սեփական կյանքով, գուրգուրում և պատժում է իրեն, որպես սիրելի մանկան: Միայն ինքնաճանաչողության այս բարձր վիճակում մարդը կարող է գնահատել աստծո արդարադատությունը:

► - Այդպես է եղել իմ բախտը, բուն մանկությունիցս սկսած: Բոլորն իմ դեմքի վրա կարդում էին գոյություն չունեցող, բայց ենթադրվող վատ հատկությունների նշաններ, և դրանք ծնվեցին: Ես համեստ էի. ինձ մեղադրում էին խորամանկության մեջ, և ես ծածկամիտ դարձա: Խորապես զգում էի բարին ու չարը. ոչ ոք ինձ չէր փաղաքշում, բոլորը վիրավորում էին, և ես չարահուշ դարձա: Մռայլ էի, մյուս երեխաները՝ ուրախ ու շատախոս: Զգում էի, որ նրանցից բարձր եմ, իսկ ինձ նրանցից ցածր էին դասում: Նախանձոտ դարձա: Ես պատրաստ էի սիրելու ողջ աշխարհը. ինձ ոչ ոք չհասկացավ: Եվ ես սովորեցի ատել: Իմ անգույն երիտասարդությունն անցավ իմ դեմ և հասարակության դեմ եղած պայքարով: Ծաղրից վախենալով, ես իմ լավագույն զգացմունքները թաղում էի սրտիս խորքում: Դրանք այնտեղ էլ մեռան: Ես ճշմարտություն էի ասում, ինձ չէին հավատում: Սկսեցի խաբել հասարակությանը և նրա զսպանակներին լավ ծանոթանալով, վարպետացա կյանքի գիտության մեջ և տեսնում էի, թե ինչպես ուրիշները երջանիկ են առանց արվեստի օգնությանը դիմելու, ձրիաբար օգտվելով այն առավելություններից, որոնց ես այնպես անդուլ կերպով ձգտում էի: Եվ այն ժամանակ իմ սրտում ծնունդ առավ հուսահատությունը, ո՛չ այն հուսահատությունը, որ բժշկում են ատրճանակի փողաբերանով, այլ պաղարյուն, անզոր հուսահատություն, սքողված սիրալիրությամբ ու բարեհոգի ժպիտով: Ես բարոյական հաշմանդամ դարձա: Իմ հոգու մեկ կեսը գոյություն չուներ. նա ցամաքեց, շոգիացավ, մեռավ, ես այն կտրեցի ու դեն գցեցի, մինչդեռ մյուսը շարժվում և ապրում էր՝ պատրաստ սպասավորելու ամեն մեկին: Այդ ևս ոչ ոք չնկատեց, որովհետև կերծանված կեսի գոյության մասին ոչ ոք չգիտեր: Բայց դուք հիմա իմ մեջ արթնացրիք նրա հուշը, և ես կարդացի ձեզ համար նրա տապանագիրը: Շատերին առհասարակ բոլոր տապանագրերը ծիծաղելի են թվում, բայց ինձ՝ ոչ, մանավանդ երբ հիշում եմ, թե դրանց տակ ինչ է հանգչում...

► Ես սիրում եմ թշնամիներին, թեպետ ոչ քրիստոնեաբար: Նրանք ինձ զվարճացնում են, գրգռում արյունս: Միշտ զգաստ լինել, որսալ ամեն հայացք, ամեն մի բառի նշանակություն, կռահել հակառակորդի մտադրությունը, քանդել դավադրությունները, խաբված ձևանալ և հանկարծ մի հարվածով խորտակել խորամանկություններից ու դիտավորություններից կառուցված ահագին և մեծ աշխատանքով ստեղծված ողջ շենքը,-ահա թե ինչն եմ ես կյանք անվանում:

► Սերը կրակի նման է, սնունդ չստանալիս մարում է:

► Ես որքան էլ բուռն սիրեմ որևէ կնոջ, եթե նա լոկ զգալ տա ինձ, որ պետք է հետը ամուսնանամ-մնա՜ս բարով, սե՛ր: Սիրտս քար կկտրի, և նրան այլևս ոչինչ նորից չի տաքացնի: Ես պատրաստ եմ բոլոր զոհողություններին, բացի սրանից: Քսան անգամ կյանքս, մինչև անգամ պատիվս, վտանգի կենթարկեմ... բայց ազատությունս չեմ ծախի:

► - Ես երբեք ուրիշին չեմ սիրի. իմ հոգին քեզ վրա սպառեց բոլոր գանձերը, իր արցունքներն ու հույսերը: Ով մեկ անգամ քեզ սիրեց, էլ չի կարող առանց որոշ արհամարհանքի նայել մյուս տղամարդկանց. ո՛չ այն պատճառով, որ դու նրանցից լավն ես: Օ՜, ո՛չ, բայց քո բնության մեջ կա ինչ-որ առանձնահատուկ, միայն քեզ հատուկ, ինչ-որ հպարտ ու խորհրդավոր բան, քո ձայնի մեջ՝ ինչ էլ որ ասելիս լինես, կա անհաղթահարելի իշխանություն:-Վերա

► Կինն ի՞նչ չի անի՝ իր ախոյանին վշտացնելու համար: Ես հիշում եմ մի կին ինձ սիրեց այն պատճառով, որ ես մեկ ուրիշին էի սիրում: Կնոջ խելքից ավելի պարադոքսալ բան չկա: Կանանց որևէ բանում համոզելը դժվար է, պետք է նրանց մինչև այն տեղը հասնցել, որ նրանք իրենք համոզեն իրենց: Ապացույցների կարգը, որոնք նրանք ոչնչացնում են իրենց կանխակալ կարծիքները, շատ յուրահատուկ է: Նրանց դիալեկտիկան սովորելու համար հարկավոր է սեփական ուղեղում շուռ տալ տրամաբանության բոլոր դպրոցական կանոնները: Օրինակ, վերցնենք մի սովորական մտածելակերպ. «Այս մարդը սիրում է ինձ, բայց ես մարդու գնացած կին եմ. հետևաբար, նրան չպետք է սիրեմ»: Կանանց հատուկ եղանակն է՝ «Ես նրան չպետք է սիրեմ, որովհետև ես ամուսնացած կին եմ: Բայց նա ինձ սիրում է, հետևաբար...»

► Խորտակված երջանկության ետևից վազելն անօգուտ և անմիտ բան է: Էլ ի՞նչ է հարկավոր ինձ. նրան տեսնե՞լ: Ինչու՞. մի՞թե մեր առջև ամեն ինչ վերջացած չէ՞: Մի դառը հրաժեշտի համբույրը չի հարստացնի իմ հիշողությունները, իսկ այդ համբույրից հետո մենք միայն ավելի դժվարությամբ կբաժանվենք իրարից:

► Ոչ փառքը, ոչ երջանկությունը բնավ կախված չեն գիտությունից, որովհետև ամենաերջանիկ մարդիկ տգետներն են, իսկ փառքը բախտի բան է, և այն ձեռք բերելու համար հարկավոր է միայն ճարպիկ լինել:

► Լաց լինելն առողջարար է:

► - Ես ուզում էի հարկադրել ձեզ որևէ բան պատմելու, նախ այն պատճառով, որ լսելը նվազ հոգնեցուցիչ է. երկրորդ, անկարելի է բերնից բան թռցնել. երրորդ, կարելի է իմանալ ուրիշի գաղտնիքը. չորրորդ, այն պատճառով, որ այնպիսի խելոք մարդիկ, ինչպես դուք եք, ունկնդիրներին ավելի են սիրում, քան պատմողներին:-Պեչորին

► Ուրախությունները մոռացվում են, իսկ վշտերը՝ երբեք...

► Բարձր հասարակությունը փչացրել է իմ հոգին, երևակայությունս անհանգիստ է, սիրտս՝ անկուշտ, ինձ ինչ էլ որ տան, քիչ է. տխրության ես նույնքան հեշտ եմ վարժվում, որքան և վայելքի, և կյանքս օր-օրի վրա ավելի դատարկ է դառնում:

► Ա՜խ, այդ երիտասարդները, միշտ անտեղի են տաքանում…

► Երբ նա ծիծաղում էր, այդ աչքերը չէի՜ն ծիծաղում: Ձեզ չի՞ պատահել որոշ մարդկանց մեջ այսպիսի տարօրինակություն նկատել…Դա կամ չար բնավորության, կամ խոր մշտական վշտի նշան է:

► Տխուր բան է, երբ տեսնում ես, որ երիտասարդը կորցնում է իր լավագույն հույսերն ու անուրջները, երբ նրա աչքերի առջևից ետ են քաշում վարդագույն ֆլյորը, որի միջով էր նա նայում մարդկային գործերին ու զգացմունքներին, թեև հույս կա, որ նա հին մոլորությունները կփոխարինի նորերով, որոնք պակաս անցողիկ չեն, բայց դրա փոխարեն պակաս քաղցր էլ չեն... Բայց դրանք ինչո՞վ փոխարինես Մաքսիմ Մաքսիմիչի տարիքում: Ակամա սիրտդ կչորանա, ու հոգիդ կփակվի...

► - Ինչ վերաբերում է ինձ, ապա ես համոզված եմ միայն մի բանում…- ասաց բժիշկը: - Այդ ինչու՞մ,- հարցրի ես, ցանկանալով իմանալ կարծիքը մի մարդու, որը մինչ այդ լուռ էր: - Նրանում,- պատասխանեց նա,- որ վաղ թե ուշ, մի գեղեցիկ առավոտ կմեռնեմ: - Ես ձեզանից հարուստ եմ,- ասացի ես,- ես, բացի դրանից, ունեմ ևս մի համոզմունք-հենց այն, որ ես մի ամենագարշելի երեկո դժբախտություն եմ ունեցել ծնվելու:

► Կյանքն այնքան թանկ չէ, որ նրա մասին այդքան հոգաս...

► Ես նման եմ ծովահենների նավի տախտակամածի վրա ծնված ու մեծացած նավաստու. նրա հոգին ընտելացել է մրրիկներին ու մարտերին և, նա, ափ նետվելով կձանձրանա ու կտանջվի:

► Իմ վերաբերմամբ պետք է ասեմ, որ ես միշտ ավելի համարձակ եմ առաջ գնում, երբ չգիտեմ, թե ինձ ինչ է սպասում: Չէ՞ որ մահից վատ ոչինչ չի պատահի, իսկ մահից չես խուսափի…

► Որտեղ ավելի լավ չեղավ, այնտեղ ավելի վատ կլինի, իսկ վատից մինչև լավը նորից հեռու չէ:

► Մենք բավական անտարբեր ենք դեպի ամեն ինչ, բացի մեզանից:

► Սիրելիս, ես ատում եմ մարդկանց, որպեսզի նրանց չարհամարհեմ, որովհետև այլ կերպ կյանքը չափազանց գարշելի մի ֆարս կդառնար: Սիրելիս, ես արհամարհում եմ կանանց, որպեսզի նրանց չսիրեմ, որովհետև այլ կերպ կյանքը խիստ տարօրինակ մելոդրամա կդառնար:

► Կան րոպեներ, երբ հասկանում եմ վամպիրին: Եվ դեռ բարի մարդու անուն ունեմ ու ձգտում եմ դրան...

► Յուրաքանչյուր մարդ իր ճանապարհն ունի…

► Ձեր անհաջողությունների մասին ոչ ոքի մի պատմեք, դա ընկերների կտխրեցնի, իսկ թշնամիներին կուրախացնի:

► Ինձ ակամա ապշեցրեց ռուս մարդու ունակությունը՝ հարմարվելու այն ժողովուրդների սովորույթներին, որոնց շրջանում նրան վիճակվում է ապրել: Չգիտեմ, պախարակությա՞ն, թե՞ գովասանքի է արժանի խլքի այս հատկությունը, միայն դա ապացուցում է նրա աներևակայելի ճկունությունն ու գոյությունն այն պարզ, առողջ դատողության, որ ներում է չարիքն ամենուր, որտեղ տեսնում է նրա անհրաժեշտությունը կամ նրա ոչնչացման անկարելիությունը:

► Հիշողությանս մեջ թերթում եմ իմ ամբողջ անցյալը և ակամա հարցնում ինքս ինձ՝ ինչո՞ւ եմ ապրել, ի՞նչ նպատակի համար եմ ծնվել...Իսկ նպատակ, հավանորեն, եղել է, և, հավանորեն, ինձ բարձր կոչում է վիճակված եղել, որովհետև հոգուս մեջ անընդգրկելի ուժեր եմ զգում...բայց ես չկռահեցի այդ կոչումը, տարվեցի դատարկ և ոչ ազնիվ զգացմունքների հրապույրներով: Դրանց բովից դուրս եկա ամուր և սառը, ինչպես երկաթ, բայց առհավետ կորցրի ազնիվ ձգտումների բուռն ցանկությունը՝ կյանքի լավագույն ծաղիկը: Եվ այդ ժամանակից ի վեր քանիցս ես կացնի դեր եմ կատարել բախտի ձեռքին: Որպես մահապատժի զենք, իջել եմ դատապարտված զոհերի գլխին, հաճախ առանց չարամտության, միշտ առանց ափսոսանքի... Իմ սերը ոչ ոքի երջանկություն չի բերել, որովհետև ես ոչինչ չեմ զոհաբերել նրա՛նց համար, ու սիրել եմ. սիրել եմ ի՛նձ համար, իմ սեփական բավականության համար, միայն բավարարել եմ սրտիս տարօրինակ պահանջը, ագահությամբ կլանելով նրանց զգացմունքները, քնքշանքը, ուրախությունն ու տանջանքները և երբեք չեմ կարողացել հագենալ: Այդպես քաղցից տառապողն ուժասպառ քնում է և իր առաջ տեսնում է ճոխ ուտելիքներ ու փրփրալից գինիներ: Նա հրճվանքով լափում է երևակայության օդեղեն պարգևները և թեթևություն է զգում, բայց հենց որ արթնանա, երազը կանհետանա...կմնա կրկնապատկված քաղցը և հուսահատությունը: Եվ գուցե ես վաղը մեռնեմ...ու երկրի վրա չմնա ինձ լիովին հասկացող ո՛չ մի էակ: Ոմանք ինձ ավելի վատ են համարում, մյուսներն ավելի լավ, քան ես, իրոք, կամ...Ոմանք կասեն. «Նա բարի մարդու մեկն էր», մյուսները՝ «Սրիկա էր»: Թե՛ մեկը, թե՛ մյուսը սխալ կլինի: Սրանից հետո արժե՞ արդյոք ջանք թափել ապրելու համար: Իսկ ապրում ես հետաքրքրությունից դրդված, ինչ-որ նոր բանի ես սպասում...Ծիծաղելի է և ցավալի...

► Սիրահարվում էի աշխարհիկ գեղեցկուհիների և սիրվում, բայց նրանց սերը միայն գրգռում էր իմ երևակայությունն ու ինքնասիրությունը, իսկ սիրտս մնում էր դատարկ…

► Տխրությունը հասարակության մեջ ծիծաղելի է, իսկ չափից շատ ուրախությունը՝ անքաղաքավարություն:

► Ես ծիծաղում եմ աշխարհի ամեն բանի վրա, մանավանդ զգացմունքների:

► Բարեկամիս երջանկությանը զոհում եմ իմ հաճույքը:

► Եվ գուցե ես վաղը մեռնեմ…ու երկրի վրա չեն մնա ինձ հասկացող ոչ մի էակ: Ոմանք կասեն՝ «Նա բարի մարդու մեկն էր», մյուսներն էլ՝ «Սրիկա էր»: Թե՛ մեկը, թե՛ մյուսը սխալ կլինեն: Սրանից հետո արժե՞ արդյոք ջանք թափել ապրելու համար: Իսկ ապրում ես հետաքրքրությունից դրդված, ինչ որ նոր բանի ես սպասում…Ծիծաղելի է և ցավալի:

Հ.Գ. Եթե դուք ունեք մեջբերումներ` դուրս բերված այս գրքից, ապա կարող եք ուղարկել մեզ հետադարձ կապով: