Սև Մանգուշյան «Կարմիր Դեկտեմբեր»
2015-09-01 3922
Նախաբան
Երբ ստանում ենք հեռախոսազանգ, մինչ կվորոշենք պատասխանել դրան թե ոչ,
մենք չգիտենք, թե ինչ են մեզ հայտնելու. գուցե այդ զանգը վերջին ժամանակների ամենասպասված ուրախ լուրը հայտնի, հնարավոր է նաև ամենամեծ դժբախտությունը բերի: Իհարկե, կարող ենք չպատասխանել զանգին, բայց միևնույն ժամանակ բաց թողնված զանգը կարող է մեկընդմիշտ փոխել մեր կյանքը, թե՛ դեպի լավը, թե՛ հակառակը:
Սեպտեմբերն էր, սովորական աշուն: Տարեց տղամարդը երեսն ի վայր ընկած էր գետնին, իսկ արյունը դանդաղ տարածվում էր կանաչ խոտերի արմատներին, նրանից քիչ հեռու` դեպի տուն տանող աստիճաններին, ընկած էր տղամարդուն հասակակից կինը: Կինն ընկնելուց գլուխը հարվածել էր դռանը, երևում էր, որ նա տեսել է մեռած տղամարդուն ու ցանկացել է տուն վազել: Միջանցքում մի քանի ճամպրուկ կար, իսկ հյուրասենյակում ՝ ճաշասեղանի մոտ, նստած էին երկու մանկահասակ երեխա: Նրանցից մեկը գլուխը գցել էր սեղանին, մեջքից ծորացող արյունը գոյացել էր ոտքերի տակ,իսկ մյուս երեխան հետ էր ընկած դեպի աթոռը, պինդ հենված էր աթոռին, աչքերը բաց էին, նա նույնպես մեռած էր: Նրանք րոպեներ առաջ էին վերջացրել ճաշը: Երեխաներից քիչ հեռու` այնտեղ, որտեղ վերջանում էին տան երկրորդ հարկի աստիճանները, գետնին ընկած էր երեսունին մոտ մի կին: Ճակատից հոսող արյունը ծանրացրել էին նրա շականակագուն մազերը: Նա նույն հայացքը չուներ, ինչ ունեցել էր րոպեներ առաջ: Ընդհատվեց…նրանք այլևս անելու ոչինչ չունեին,իսկ ճամպրուկներն այդպես էլ մնացին միջանցքում…
Ամբողջ դեկտեմբեր ձյուն չէր եկել, միայն այդ օրը վերջապես առաջին ձյունը տեղաց:
Դեկտեմբերի քսաներկուսին ժամը տասներեքն անց քսանյոթ րոպեին ժամացույցս կանգ առավ: Ես այն կոտրեցի…
…Ինչ է նշանակում մեռնել, մեռնել նշանակում է հեռանալ, գնալ: Բոլոր նրանք, ովքեր հեռանում են, նրանք մեռնում են, և բացարձակ նշանակություն չունի նրանց ֆիզակական գոյությունը աշխարհի վրա: Եվ հենց նրանք գնացին, իմացե՛ք`այլևս հետ չեն գա…Մեռան: Ես որոշեցի, որ կգնամ, երդվում եմ, որ հեռանում եմ, և ինձ այլևս ոչ ոք չի տեսնի…Ինձ խաբեցին: Եթե Ձեզ անհարաժեշտ է գնալ, ուրեմն գնացեք, միայն թե հեռանալուց հետ չնայեք, որովհետև կյանքի այն իրավիճակը, որը մեզ ստիպում է ավելորդ անգամ հետ նայել նրան, ում թողնում ենք, հետ նայել տանը, որը լքում ենք, հետ նայել նրանց, ում այլևս չենք տեսնելու, այդ վայրկյանն այլևս չի թողնելու ապրել առանց իր մասին հիշողությունների :
ՄԱՍ 1
Այսօր սեպտեմբերի չորսն է, այն սեպտեմբերի, որը հաջորդել էր նախորդ դեկտեմբերին:
Ես Նիկոլաս Ֆոլքներն եմ: Այլևս կարևոր չէ` ես եմ կատարել այդ սարսափելի արարքը, թե ոչ, կարևորը այն է, որ հիմա դուք բոլորդ խոսում եք այդ մասին և բոլորդ մեղադրում եք ինձ, հավատացե՛ք, որ էական չէ` ես մեղավոր եմ, թե ոչ: Ես հիմա փակված եմ չորս պատերի ներսում, այստեղ լույս չկա: Շատ քիչ ժամանակ ունեմ պատմելու, գրելու, այն ինչ ուզում եմ, որ բոլորն իմանան:
Ութը տարի առաջ ամառվա սկզբին, այն ամառվա, երբ ես դեռ քսանմեկ տարեկան էի, ընկերս (միակը, որ երբևէ ունեցել եմ) մահացավ: Ինձ միշտ թվում էր, որ նա երբեք չի մեռնի, բայց ոչ, ես սխալվում էի, նա վերցրեց ու մահացավ: Մահացավ առանց որևէ մեկին տեղյակ պահելու, այնպես, կարծես ինքը երբեք գոյություն չէր էլ ունեցել: Նա ինքնասպան եղավ, իսկ դրանից ուղիղ երկու օր հետո ես ամուսնանում էի: Այնպես ստացվեց, որ ես բոլորից վերջինը ժամանեցի եկեղեցի, բոլորը, այդ թվում հարսնացուն արդեն այնտեղ էին: Արագ քայլելով մոտեցա նրան ու ականջին կամաց ասացի, որ չեմ ամուսնանում, մինչ նա փորձեց հասկանալ` արդյոք ճիշտ է լսել ինձ, ես արդեն դուրս էի գալիս եկեղեցուց, բղավեց հետևիցս, որ մի օր անպայման պատասխան եմ տալու, ես էլ պատասխանեցի, որ երբ ժամանակը գա իհարկե, պատասխան եմ տալու: Մայրս ձայն տվեց, որ կանգնեցնի ինձ. ես արդեն դուրս էի եկել: Չէ՛, ես սիրում էի Ա. Կ.-ին, բայց հանկարծ հասկացա, որ այն ուժեղներից չեմ, ովքեր կարող են մեկ-երկու վերցնել ու ամուսնանալ: Տուն եկա, անմիջապես բարձրացա ծնողներիս ննջասենյակը, այնտեղից հավաքեցի նրանց իրերը, տեղավորեցի ճամպրուկի մեջ ու դուրս հանեցի տանից: Ճամպրուկները թողեցի մուտքի մոտ, իսկ դուռը տանից կողպեցի: Այո՛, ճիշտ հասկացաք, ես ծնողներիս դուրս հանեցի տանից: Նստեցի բազմոցին ու հեռուստացույցի ձայնը բարձրացրեցի, սկզբում դռան թակոցները շատ թույլ էին լսվում, հետո դրանց ձայնը գնալով բարձրանում էր: Լսում էի հայրիկիս ձայնը, նա բղավում էր, որ բացեմ դուռը, ես չէի շարժվում տեղիցս: Մայրս մոտեցել էր պատուհանին ու փորձում էր տեսնել ինձ, սկսեց հարվածել, ես մի պահ շրջվեցի ու տեսա, որ նա ինչ որ բան է խոսում, բայց հեռուստացույցի ձայնը խլացրել էր նրանց երկուսի աղմուկը: Դրանից հետո ես էլ ոչ մի անգամ չշրջվեցի պատուհանի կողմը, իսկ մայրս շարունակում էր բղավել: Մոտ երեսուն րոպե անց նրանց ձայները դադարեցին: Բացեցի դուռն ու տեսա, որ ճամպրուկները չկան, նրանք գնացել էին:
Ծնողներս կապրեն քաղաքի մյուս ծայրում գտնվող մեր բնակարանում: Ամբողջ օրը հեռախոսն անդադար զանգում էր: Երեկոյան պատասխանեցի զանգին, մայրս էր, նրան ասացի, որ չեմ ուզում, որ ինձ հետ նույն տանն ապրեն, ուզում եմ ինձ հանգիստ թողնեն: Երկար ու ձանձրալի խոսակցությունից հետո մայրս ասաց, որ մի որոշ ժամանակ ինձ մենակ կթողնեն: Ո՛չ, իհարկե, ես թույլ չտվեցի, որ նրանք երբևէ հետ վերադառնան:
Ես չէի կարող այլ կերպ, գիտեի մի բան, որն անխուսափելի է, գիտեի, որ ծնողներս վաղ թե ուշ մահանալու են, իսկ ես չէի կարող տեսնել, թե ինպես են նրանք իմ աչքի առջև ծերանում ու մեռնում, այստեղ, այս տանը, իմ կողքին:
Ես չէի համակերպվի այդ մտքին, ես վախենում էի, որ հանկարծ մի օր այլևս նրանց չեմ տեսնի: Անպայման գալիս է մի օր, երբ նրանք համարձակվում են մեռնել, համարձակվում են թողնել իրենց զավակներին ու մեռնել…
Հաջորդ առավոտ արթնացա հեռախոսազանգից, որոշեցի, որ չեմ պատասխանի, բայց զանգը չէր դադարում: Վերցրի լսափողն ու կանացի շփոթված մի ձայն ինձ ասաց, որ գնամ ծննդատուն ու այնտեղից վերցնեմ իմ երեխային, պատասխանեցի, որ սխալվել է, ես երեխա չունեմ, նա ավելի հաստատուն ձայնով ասաց, որ չթողնեմ երեխային տանեն, գնամ ու վերցնեմ իմ երեխային: Ծննդատան հասցեն ու հիվանդասենյակի համարն ասաց ու անջատեց. ես չհասցրեցի ոչինչ խոսեմ: Ծննդատուն չեմ գնա, դա իմ երեխան չի, զանգողն անգամ անունս չտվեց, չեմ գնա, ինչու պետք է գնամ ու վերցնեմ ուրիշի երեխային: Երկար մտածեցի, իսկ հետո գնացի ծննդատուն, որովհետև կինն անհանգիստ էր, չկարողացա թողնել երեխային: Ես պարզապես կարող էի այդ առավոտ այդպես էլ պառկած մնալ անկողնում ու չվերցնել հեռախոսը: Միայն տարիներ հետո իմացա, որ կինն այդ պահին պատահական հեռախոսահամար է հավաքել, ով պատասխաներ զանգին երեխան նրանն էր: Ես, որ մի ամբողջ օր չէի պատասխանել զանգերին, առավոտյան պատասխանեցի, և դա կյանքումս պատահած ամենալավ բանն էր (ինչ կյանքի մասին է խոսքը, ես դեռ քսանմեկ տարեկան էի):
ՄԱՍ 2
Ծննդատանը ինձ դիմավորեց ավագ բուժքույրը, խնդրեցի, որ ինձ ուղեկցի այն սենյակը, որի հասցեն տվել էր ինձ զանգահարող կինը, բուժքույրն անմիջապես հարցրեց, արդյո՞ք ես երեխայի հայրն եմ, ես միանգամից չպատասխանեցի, և նա առանց պատասխան լսելու ասաց, որ նորածնի մայրն ասել է, թե հայրը կգա երեխային տանելու: Չհասկացա այդ օրն ինչ էր կատարվում ինձ հետ, և ինչու գնացի այդ քայլին: Բուժքույրն ասաց, որ երեխայի մայրը առավոտյան դուրս է եկել հիվանդանոցից: Ես կանգ առա հիվանդասենյակ հասնելու ճանապարհի կեսին ու արագ վազելով դուրս եկա հիվանդանոցից: Մի քանի րոպե կանգնած մնացի բակում, չգիտեմ ինչ էի մտածում, երեխան ոչ ոք չունի, կամ նրան կթողնեմ այստեղ, ու անհայտ կլինի նրա ճակատագիրը, կամ կդառնամ նրա ընտանիքը: Արագ բարձրացա հիվանդասենյակ ու խնդրեցի ինձ տալ երեխային: Բերեցին…տղա էր … ես ոչինչ չէի զգում, ծնողական ոչ մի զգացմունք, գրկեցի նրան: Տեսա, որ բժիշկներն ինձ են նայում, ստիպված ժպտացի: Լրացրեցի փաստաթղթերը ու տղային տվեցի Դանիել անունը:
Դանիելին բերեցի տուն: Ինձ համար տարօրինակ էր նրա գոյությունն իմ կյանքում: Շուտով ծնողներս իմացան, որ երեխա ունեմ, իհարկե նրանց ասացի, որ տղան իմն է, մայրս պնդեց , որ ինքը գա և օգնի ինձ երեխային պահելու և մեծացնելու հարցում, ես չհամաձայնվեցի: Հայրս, իմանալով թոռան գոյության մասին, ինձ չզրկեց ամսեկան գումարից, որը տալիս էր ,և նույնիսկ ավելացրեց այն. ես դեռ չէի աշխատում, հաջորդ տարի նոր ավարտելու էի համալսարանը:
Առաջիկա ամիսներին տղայիս խնամելու հարցում ինձ օգնում էր համակուրսեցիս, հետո երբ համալսարանում խոսակցություններ տարածվեցին, թե նա է երեխայիս մայրը, աղջիկը ստիպված էր այլևս չգալ Դանիելին խնամելու:
Օրերն անցնում էին: Եվ ահա մի օր վերջնականապես համակերպվեցի այն մտքի հետ, որ Դանիելն իմ երեխան է, ու հասկացա, որ այլևս չեմ կարողա ապրել առանց այդ փոքրիկի գոյության: Համալսարանը կիսատ թողեցի ու ամբողջ ժամանակս նվիրեցի տղայիս: Նրանից բացի ոչինչ ինձ չէր հետաքրքրում: Ես այլևս ես չէի, առաջվանը չէի, այս փոքրիկն ամբողջովին փոխեց իմ կյանքը: Ամբողջ սրտով ինձ համարում էի նրա հայրը:
Այդ օրերից անցավ ութը տարի: Այս տարիների ընթացքում ես այդպես էլ կամքի ուժ չունեցա ամուսանանալու համար: Ես Դանիելին մեծացրեցի միայնակ, ( այս ընթացքում արդեն աշխատում էի) նրա կենսաբանական ծնողներից այդպես էլ լուր չունեցա, ոչ էլ սպասում էի: Բոլորն ասում էին, որ տղան շատ է ինձ նման, իսկ ես ուրախանում էի, որ մեզ նմանեցնում են: Տղաս արդեն ութ տարեկան է, սա երկրորդ տարին էր, ինչ նա դպրոց էր հաճախում:
Դեկտեմբերն էր, այն դեկտեմբերը, երբ ձյուն չկար: Դեկտեմբերի երեքին տղայիս թողեցի դպրոցի բակում, իսկ ես գնացի աշխատանքի: Ես ամեն օր դասերի ավարտին սպասում էի նրան դրսում: Այդ օրը սովորականի պես գնացի դպրոց: Ուսուցիչն ասաց, որ երեխան արդեն տուն է գնացել, զարմացա, որովհետև նա միշտ սպասում էր մինչև ես գամ: Հնարավորինս արագ հասա տուն: Հենց հյուրասենյակից ձայն տվեցի նրան,պատասխան չկար, բարձրացա ննջասենյակ այնտեղ էլ չկար: Նայեցի բոլոր սենյակներում...Չկար: Նա դպրոցից տուն չէր եկել: Ես անհանգիստ դուրս եկա տնից, նորից գնացի դպրոց, ովքեր տեսել էին նրան հաստատեցին, որ դպրոցից դուրս է եկել, փորձեցի կապնվել նրա դասընկերների հետ, դասերից հետո նրան ոչ ոք չէր տեսել: Օրն արդեն մթնում էր, ես ման էի գալիս փողոցներում` հույս ունենալով, որ կգտնեմ տղայիս, բայց ոչ մի տեղ չկար:
Գնացի տուն ու որոշեցի երկու ժամ էլ սպասել մինչ ոստիկանություն դիմելը: Ոչ մի վայրկյան հանգիստ չունեցա այդ երկու ժամերի ընթացքում: Երկու ժամն ավարտվեց… Դանիելն այդպես էլ չվերադարձավ… Նա անհետացել էր…
ՄԱՍ 3
Փորձեք Ձեզ համար հարազատ մեկին հեռացնել ձեր կյանքից, թողեք թող նա գնա ու տանի իր հետ ամեն ինչ, հավաքի իրերն ու գնա, ոչինչ չթողնի: Առաջին վայրկյանին ձեզ կթվա, թե վերջ, նա գնաց, կբացեք նրա պահարանը ու կտեսնենք, որ այն դատարկ է, նա ամեն ինչ տարել է: Եվ ահա առաջին վայրկյանին հաջորդելու է երկրորդ վայրկյանը, ու դուք հասկանալու եք, որ որքան էլ նա փորձել է ամեն ինչ տանել անպայման մի բան թողել է, գուցե դուք խնդրել եք, որ նա դա էլ տանի, բայց ոչ նա չէր կարող: Նա Ձեզ է թողել իր մասին հիշողությունները, իսկ դրանք անհնար է պատուհանից դուրս շպրտել:
Հնարավոր է` գտնվեն մարդիկ, ովքեր կարող են ապրել հիշողության բեռն ուսերին:
Ես պետք է ապրեմ նրա ներկայությամբ, ոչ նրա մասին հիշողություններով: Արդեն հինգ օր է` տղաս անհետացել է, նրանից ոչ մի լուր չկա: Նահանգի ոստիկանությունը, հարևաններս, տղայիս դասընկերները և ուղղակի կամավոր մարդիկ ինձ հետ միասին օրերով փնտրում են նրան: Ես վստահ եմ, որ նա կգա: Լրագրողների խումբը օրերով չէր հեռանում մեր տան դիմացից: Ծնողներս նույնպես զբաղված էին տղայիս որոնումներով: Այսօր էլ նրանից լուր չկա, ես սպասում եմ հաջորդ առավոտվան, որ նորից գնամ տղայիս հետևից, գուցե վաղը նա կգա:
Չէ՛, ես ոչ մի դեպքում չէի քնում, սարսափելի կլիներ, եթե ես քնեի…Հանկարծ նկատեցի, որ այն ժամացույցը, որը տղաս էր նվիրել ինձ նախորդ տարեդարձիս, ձեռքիս չէ: Վեր կացա ու սկսեցի փնտրել: Քանդեցի ամբողջ տունը, երբ հասկացա, որ կորցրել եմ ժամացույցը, սկսեցի լաց լինել… Դանիելի անհետանալուց հետո, ես առաջին անգամ լաց եղա… Ես ամեն օր արթնանում էի այն հույսով, որ տղաս կվերադառնա, վստահ էի, որ նրան ոչինչ չի պատահել, չգիտեմ `որտեղ է, բայց հաստատ գալու է: Այս օրերի ընթացքում ես ոչ մի անգամ չմտա նրա ննջասենյակ, որովհետև գիտեի, որ դրանից հետո չեմ կարողանա խելամտությունս պահպանել, չէ՞ որ նրա ննջասենյակում միայն հիշողություններ էին…
Դեկտեմբերյան ցուրտ ու չոր առավոտ. այսօր լրացավ Դանիելի անհետացման տասնմեկերորդ օրը: Տղայիս անհետացման լուրը տարածվել էր ամբողջ նահանգում: Այսօր նույնպես մարդկանց բազմությունը հավաքվել էր տան դիմաց: Ես պառկած էի հյուրասենյակի հատակին ու նայում էի դռան կողմը, դուռը թակեցին: Մեռածի պես ընկած էի ու չշարժվեցի: Երբ թակոցը չդադարեց, մոտեցա դռանը, ու սպասեցի, մտածում էի լրագրող է դռան հետևում, և հանկարծ կանացի ձայնը խնդրեց, որ բացեմ դուռը: Չգիտեմ` ով էր, բայց ես այդ ձայնն առաջին անգամ չէր, որ լսում էի: Դուռը բացեցի. գեղեցիկ ու բարձրահասակ մի կին էր կանգնած դռան դիմաց.
-Ես Էլզան եմ, Դանիելի մայրը, եկել եմ տղայիս գտնելու, -ասաց ու լաց եղավ:
Նա էր, այս նույն ձայնն ուղիղ ութ տարի առաջ ասաց ինձ, որ երեխային վերցնեմ ծննդատնից:
Ես ոչինչ չասացի, դուռը լայն բացեցի, որպեսզի նա ներս մտնի: Ներս մտավ, հարցրեց արդյոք կարո՞ղ է նստել, ես ձայն չհանեցի, իսկ նա մնաց կանգնած ու սկսեց խոսել, ասաց, որ չէր ցանկանում ինձ կամ տղայիս անհանգստացնել, որ դրա իրավունքը չունի, պատմեց, որ մի քանի օր է, ինչ ընտանիքի հետ տեղափոխվել է այս նահանգը, և այսքան տարի անց որոշել է վերջապես գոնե մեկ անգամ տեսնել որդուն, երկար փնտրել է, և ծննդատանը նրան տվել են որդու տվյալները: Երեխայի անունն իմանալուց միայն մի քանի օր անց հասկացել է, որ Դանիել Ֆոլքները, նույն այն երեխան է, ով անհետացել է և ում փնտրում են, և ահա եկել է այստեղ:
Կինն ավարտեց խոսքն ու սպասում էր իմ արձագանքին, բայց ես նորից լուռ էի, ինձ համար ոչ մի նշանակություն չուներ նրա պատմությունը: Հասկանալով, որ հաջորդ վայրկյաններին նույնպես ես ձայն չեմ հանի` նա շարունակեց, ասաց` երեխային այն ժամանակ թողել է հիվանդանոցում, որովհետև հնարավորություն չուներ պահելու, իսկ ընտանքը չգիտեր հղիության մասին, և եթե հայրն իմանար, կսպաներ իրեն:
Նա նաև ասաց, որ պարզապես պատահական հեռախոսահամար է հավաքել, երբ խոսել է ինձ հետ, իսկ հիմա ցանկացել է ճանաչել որդուն, բայց մտադրություն չի ունեցել խառնվել մեր կյանքին: Էլզան ասաց, որ եկել է իմ տուն, որպեսզի օգնի գտնելու իմ տղային:
Ես մոտեցա դռանը, բացեցի, ասացի շնորհակալություն, և խնդրեցի, որ դուրս գա իմ տանից: Կինը սեղանին թողեց իր հասցեն, իսկ հետո արագ դուրս եկավ:
ՄԱՍ 4
Անցավ տասներկուերորդ օրը, տասներեքը, տասնչորսը, և տղայիցս ոչ մի լուր չկար: Ես ամեն օր մեռնում էի, իսկ հաջորդ օրը նորից սպասում էի, որ նա կհայտնվի ու նորից մեռնում էի…
Ամեն ինչ անում էի, որպեսզի չհիշեմ այն օրերը, երբ նա դեռ տանն էր, որովհետև եթե սկսեի հիշել դրանք, կնշանակեր, որ համակերպվում եմ նրա անհետացմանը: Աններելի է բաց թողնել մարդուն ու համակերպվել, գիշերները պետք է արթուն մնալ, եթե քնեցիր, հնարավոր է, որ նա այլևս հետ չվերադառնա, ես գիտեմ, որ տղաս գալու է:
Լրացավ տասնվեցերորդ օրը: Ես հասկացա, որ այսօր կամ վաղը կխեղդվեմ, որովհետև սկսում էի հիշել տղայիս: Վերցրեցի Էլզայի հասցեն ու գնացի նրա տուն: Այսօր ինձ անհարժեշտ էր տեսնել նրան, ինչպիսին էլ նա լինի, աշխարհում միակ մարդն է, ով տղայիս մի մասնիկն է:
Դուռը բացեց հինգ կամ վեց տարեկան աղջիկ երեխա, հարցրեցի, թե տա՞նն է Էլզան, նա պտտվեց ու ձայն տվեց Էլզային` անվանելով նրան <<մամ>> : Էլզան դուրս եկավ և, տեսնելով ինձ, հանկարծակիի եկավ, չէր սպասում, ես մոտեցա ու գրկեցի նրան: Նա հասկացավ…Հասկացավ, որ ես այլևս չեմ կարող միայնակ շարունակել: Մենք տուն գնացինք, նա ինձ ծանոթացրերց իր երկու աղջիկների հետ, նրանք տղայիս քույրերն էին: Էլզան ասաց, որ ցանկացած հարցով կարող եմ հույս դնել իր վրա, որ նա իմ կողքին կլինի այնքան ժամանակ, մինչև կգտնեմ տղայիս: Իսկ ես խնդրեցի, որ նա ոչ մի տեղ չբարձրաձայնի այն մասին, որ ինքը Դանիելի մայրն է, լրագրողները միանգամից կտարածեն այդ լուրը, իսկ ես չեմ ուզում, որ Դանիելն այս կերպ իմանա իր մոր գոյության մասին: Նրան ասացի, որ տղան գիտի, թե մայրը մահացել է: Էլզայի աչքերն արցունքոտվեցին, մի քանի վայրկյան լռեց, իսկ հետո ասաց, որ ոչ ոք չի իմանա, թե ինքն ով է :
Ոստիկաններն ամեն օր գալիս էին իմ տուն և տալիս էին իրենց աշխատանքի մասին անարդյունք տեղեկություններ: Իսկ ինձ դռան ամեն մի թակոցը, ամեն մի հեռախոսազանգը հույս էր տալիս, թե հիմա կհայտնեն, որ նրան գտել են, որ տուն են բերում: Այս օրերին ես ոչ մի անգամ չզրուցեցի լրագրողների հետ: Այն օրը, երբ լրացավ որդուս անհետացման տասնութերորդ օրը, ես դուրս եկա ու տեսախցիկների առջև խնդրեցի, որ որդուս հետ վերադարձնեն, որովհետև նա չի գնացել, նրան տարել են…
Հաջորդ օրը` կեսօրին, ես արթնացա, քնել էի…Չգիտեմ ինչու, բայց այդ օրը ես քնել էի: Արագ բացեցի վարագույրն ու դուրս նայեցի. ամեն ինչ նույն էր, մի քանի րոպե կանգնած մնացի պատուհանի մոտ, մինչ զանգեց հեռախոսը:
Վազեցի ու վերցրեցի լսափողը: Զանգում էին ոստիկանությունից, ինձ հայտնեցին, որ տեղեկություն են ստացել, թե այգիներից մեկի սառած լճում դի է հայտնաբերվել, ոստիկանների խումբը գնացել է դեպքի վայր, ես զայրացա, թե ինչու են ինձ զանգահարել և հայտնում դիակի մասին, ոստիկանն ասաց, որ պետք է գնամ դեպքի վայր ու ճանաչեմ դին, ես կորցնում էի ինձ և բղավեցի, որ դա իմ որդին չի, նա չի մահացել: Ոստիկանն ասաց, որ ամեն դեպքում ես պետք է գնամ դեպքի վայր: Ես որոշեցի շտապ դուրս գալ, հետո հասկացա, որ եթե շտապեմ կնշանակի, որ անհանգստանում եմ, բայց ո՛չ, այնտեղ Դանիելը չէ:
Հագա վերարկուս, կապեցի հին ժամացույցերիցս մեկը ու դուրս եկա տանից: Լճի մոտ արդեն հավաքվել էին ոստիկանները, լրագրողներն ու հետաքրքրասեր մարդիկ, երբ տեղ հասա, բոլորն անհանգիստ ինձ էին նայում, իսկ ես առանց որևէ հուզմունքի մոտեցա ոստիկաններին, որովհետև վստահ էի, որ իմ տղան ողջ է: Լիճը սառած էր, և դժվարությամբ էին դին դուրս բերում: Ոստիկաններից մեկը ձայն տվեց, ու հայտնեց, որ դին արդեն դուրս է բերվել: Կապիտաններից մեկն ինձ առաջ տարավ, որ տեսնեմ: Ոստիկանները մի կողմ քաշվեցին, որ տեսնեմ դին: Ես տեսա գետնին դրված սառած մարմինը, հետո գլուխս բարձրացրի ու նայեցի երկնքին, երդվում եմ վերևումս երկինք չկար… Դատարկ էր…Լարվածությունից ժամացույցս պոկեցի ձեռքիցս: Դեկտեմբերի քսաներկուսին ժամը տասներեքն անց քսանյոթ րոպեին տղաս մահացավ… Այդ փոքրիկ սառած մարմինն իմ տղայինն էր: Բոլորը սպասում էին իմ պատասխանին, բայց ինչպես կարող եմ ասել, թե այո՛, սա իմ Դանիելն է, ինչպես ինքս ինձ խոստովանեմ, որ վերջ, այլևս սպասելու ոչինչ չկա: Ես կորցրեցի ինձ աշխարհի երեսից:
-Իմ տղան է, -հազիվ լսլեի ձայնով ասացի ես: Շուրջս մեծ աղմուկ բարձրացավ, շուրջս աշխարհը կործանվեց: Մարդիկ շրջապատել էին ինձ, բայց ես ոչ ոքի չէի տեսնում: Էլզան մարդկանց հրեց մի կողմ մոտեցավ ու գրկեց ինձ: Մի քանի ժամ հետո թեթերում տարածվեց տղայիս մահվան լուրը ՝ <<Անհետացած Դանիել Ֆոլքներին գտան մահացած>>, <<Հայրը ճանաչեց որդու դին>>…
Ամբողջ դեկտեմբեր ձյուն չեր եկել, այդ օրն առաջին անգամ ձյուն եկավ:
ՄԱՍ 5
Այլևս անիրական էր այն ամենը, ինչը կատարվում էր իմ շուրջը: Տղայիս հուղարկավորությանը ինձ հետ էր նաև Էլզան: Ես չէի ուզում մասնակցել այդ արարողությանը, սարսափելի էր…Ես նրան հրաժեշտ էի տալիս: Հանկարծ հավաքվածների շարքում նկատեցի մի աղջկա երկու երեխաների հետ միասին, դժվարությամբ ճանաչեցի նրան: Նա ՝ Ա.Կ.-ն էր, այն աղջիկն ում ութը տարի առաջ թողել էի եկեղեցում ու հեռացել էի: Նա մոտեցավ ինձ, ցավակցեց, ես գլխով արեցի հետո նայեցի նրա երեխաներին: Ա.Կ.-ն հեռացավ երեխաների հետ միասին, ես նայում էի նրա հետևից, սպասում էի, որ պտտվելու է և հետ է նայելու, նա շրջվեց ու նայեց ինձ…Հետո նստեց մեքենա ու գնաց: Ծնողներս առաջարկեցին, որ մի որոշ ժամանակով տեղափոխվեմ իրենց բնակարան, ես հրաժարվեցի:
Այլևս չէի ուզում ցավակցություններ լսել, յուրաքանչյուր ձեռք սեղմումը, սգացող դեմքը, ցավակցական խոսքն ինձ սպանում էր: Կարծես բոլորը հերթով գալիս էին հաստատելու իմ կորուստը, ասելու, որ այլևս անելիք չունեմ այս աշխարհում: Էլզան առաջարկեց, որ տուն գնամ, ես ասացի, որ մենակ կգնամ: Թողեցի հավաքվածներին ու գնացի…Գնում էի…բայց ու՞ր…Ի՞նչ տան մասին է խոսքը…Ես այլևս տուն չունեմ…Բայց փողոցն էլ իմը չէ, ոչինչ այլևս իմը չէ: Գնացի տուն:
Երբեմն լռությունն այնքան սարսափելի է լինում, որ երազում ես անգամ գարշելի աղմուկ լսելու մասին: Մտա տղայիս սենյակը, այնտեղ ամեն ինչ թողնված էր այնպես, ինչպես նա էր թողել դեկտեմբերի երեքի առավոտյան: Բացեցի պատուհանն ու սառը քամին վարագույրը հպեց դեմքիս: Բարձրացա պատուհանագոգին, ու նայում էի ներքև: Ես պատրաստ էի ցած նետվելու, վարագույրն ամբողջ ուժով սեղմել էի ափիս մեջ…Հիշում եմ, ինչպես այն դանդաղ պոկվեց ու ցած ընկավ, հաջորդը ես էի : Գիտեի, որ ոչ ոք չի բացի դուռն ու հետ չի պահի ինձ: Բոլորն էլ գիտեին, որ եթե ոչ այսօր, ապա գոնե վաղը համարձակություն կունենամ մեռնելու: Չէ՛, չնետվեցի, դեռ շուտ է. ես դեռ պետք է բավականաչափ տանջվեմ, չեմ կարող այսքան հեշտ մեռնել ու ինձ հետ տանել տղայիս մասին հիշողությունները…Ես դեռ պետք է ապրեմ այդ հիշողություններով, մինչև դրանք կսպանեն ինձ:
Էլզան արթնացրեց, ես քնել էի տղայիս սենյակում, պատուհանը բաց էր, ամբողջությամբ սառել էի: Թեյ պատրաստեց, հետո սկսեցինք զրուցել: Ես ասում էի նրան, որ չեմ հավատում, թե տղաս խեղդվել է, նրան սպանել են, Էլզան էլ պատասխանեց, թե ոստիկանությունն ամեն ինչ կպարզի:
Մեկ ամիս շարունակ ընդհանրապես տանից դուրս չէի գալիս, Էլզան հաճախակի գալիս էր ինձ այցելության, մնացածին ես չէի ընդունում:
Արգելում էի, որ որևէ մեկն ինձ հույս տա, թե ցավը կանցնի, դա աններելի է, ես թույլ չեմ տա, որ ցավն այնպես անցնի, կարծես տղաս չի էլ եղել:
Ոստիկանությունից ինձ տեղեկացրին, որ գործը փակված է, սպանության հետքեր չկան, տղաս խեղդվել է: Չհավատացի:
Երբ ձմեռն արդեն վերջացավ, ես տանից դուրս եկա, զգուշությամբ էի քայլում փողոցներով, որ հանկարծ չանցնեմ այն ճանապարհներով, որտեղով Դանիելին դպրոց էի տանում: Եթե մեկն ինձ հարցներ` ո՞րն է մեր քաղաքի ամենագեղեցիկ փողոցը, ես կտայի այդ փողոցի անունը, ես պաշտում եմ այդ փողոցները, դրանք ամենագեղեցիկն էին, որովհետև ես տղայիս հետ միասին եմ քայլել այդ տեղանքով, փողոցն էական չէր, կարևորը ժամանակն էր, որ կորավ այդ փողոցի պատերի մեջ:
Ժամանակի ընթացքում հայտվում են մարդիկ, ովքեր անհրաժեշտ են այդ պահին, նրանք դառնում են հարազատ, ընկեր, քույր, եղբայր, բայց չհամարձակվեք երբեք նրանց անվանել փոխարինողներ, որովհետև այն կորուստը, որ ցավ է թողնում, որը դատարկ պահարանում հիշողություն է թողնում, այդ կորուստը առաջացնում է մի ահռելի դատարկություն, որտեղ թափառում են միայն արդեն անցած ու վերջացած օրերը, անհնար է դրան փոխարինող գտնելը, չկա …չէ՛, գոյություն չունի, խեղդեք ձեզ, քաղացած մնացեք, սպանեք ձեզ ինչքան կուզեք, միևնույն է, փոխարինող չի գալու…
Չեմ հիշում ինչ օր էր, փողոցում հանդիպեցի Ա.Կ.-ին: Նա հրավիրեց ինձ իր տուն: Մոտ էինք տանը, և ես ստիպված գնացի, տանն էին նրա երկու երեխաները՝ աղջիկը և տղան: Նստեցի, Ա.Կ.-ն ասաց, որ ինձ չի ճանաչում, որ ես այն տղան չեմ, ում գիտեր ութը տարի առաջ, հետո պատմեց, որ երեխաներին միայնակ է մեծացնում, ամուսինը երկու տարի առաջ զոհվել է մարտական դիրքերում: Նա ընդհանրապես չհիշատակեց որդուս, հասկանում էր, որ ինձ փրկել չի կարող, չի կարող դուրս հանել ինձ… Փորձեց խոսել անցյալի մասին, ես մի քանի անգամ ժպտացի` հիշելով այն, ինչ նա պատմում էր:
Հետո նորից թողեցի այս աշխարհը. նա խոսում էր, իսկ ես չէի լսում, նայեցի երեխաներին ու մտածեցի, որ նրանք կարող էին իմ երեխաները լինել, չէ՛, ափսոսանք չէր, ես ուղղակի մտքերս ազատ էի թողել, հետո սկսեցի բարձրաձայն ծիծաղել, իբր լսում էի նրան:
Տուն վերադառնալու ճանապարհին հանկարծ հիշեցի, որ Դանիելի անհետնալու նախորդ օրը ապտակել եմ նրան, երանի մեռնեի այդ պահին: Գնացի տուն ու սկսեցի լաց լինել, պարզ հիշեցի այդ պահի ամեն վայրկյանը, ապտակը, նրա հայացքը, ախր ինչպե՞ս այդ պահին շունչս չկտրվեց: Ես ինչպե՞ս հետ բերեմ տղայիս ու խնդրեմ, որ ների ինձ, չնայած հիշում եմ, որ դրա հաջորդ օրն արդեն որդիս չէր հիշում ապտակի մասին: Այդ պահին ես ուղղակի զայրացա, ու մենք մոռացանք դրա մասին, իսկ հիմա ես երբեք ինձ չեմ ների նրա ստացած ապտակի, նրա տագնապած ու զայրացած հայացքի համար:
ՄԱՍ 6
Յուրաքանչյուր նոր օր ես պատրաստ էի մեռնելու: Ես սպասում էի…Ես սպասում էի այն օրվան, երբ վերջապես կթողնեմ բոլորին ու կգնամ, ինձ համար ոչ մի նշանակություն չուներ հիմա ձմեռ է, թե գարուն, ինչ օր է, ինչ տարի է, որովհետև այն օրերն ու ամիսները, որ գալու էին, այն ամառները, որ դեռ պետք է գային, այլևս չունեին իրենց մեջ իմ տղային:
Ամսվա ընթացքում մի քանի անգամ գնում էի Էլզային տեսնելու, որովհետև նա Դանիելի մայրն էր, նա էլ գալիս էր իմ տուն, ընթրիք էր պատրաստում, տունը կարգի էր բերում ու գնում էր: Չգիտեմ ինչու, բայց ինձ թվում էր, թե նա պարտավորվածություն է զգում իմ նկատմամբ:
Սովորական մի օր, երբ ես խանութից տուն էի վերադառնում, կանգնեցի փողոցի մի անկյունում ու չշարժվեցի, չգիտեի ինչ անեի, երդվում եմ ես մոռացա, թե ուր պետք է գնամ, որտեղ է իմ տունը: Զանգեցի առաջին համարով, որը գրանցված էր հեռախոսիս մեջ: Զանգին պատասխանեց Ա.Կ.-ն, ես նրան բացատրեցի, թե որտեղ եմ կանգնած, ասացի, որ չեմ հիշում տանս տեղը: Նա եկավ ու գտավ ինձ: Երբ տեսավ ինձ փողոցի անկյունում կանգնած վազեց, գրկեց ու սկսեց լաց լինել: Մենք գնացինք իմ տուն, ամեն ինչ առաջվանն էր, ես ամեն ինչ հիշում էի: Հրաժեշտ տվեցի նրան, ասաց, որ վաղը նույնպես կգա:
Ամառն արդեն երկրորդ ամսում էր: Էլզան իր մեքենայով ինձ բերեց տուն, ճանապարհին կանգնեցինք, որ բենզին վերցնեմ, ասացի, որ ուզում եմ սկսել մեքենաս վարել: Ես հրաժեշտ տվեցի նրան ու գնաց: Ներս մտա: Բարձրացա Դանիելի ննջասենյակ, մի քանի րոպե կանգնած մնացի ներսում, հետո բացեցի փոքր պահարանը, այնտեղ մի քանի լուսանկարներ կային, երկու կրծքանշան, գրիչ, փոքրիկ ուղղանկյուն փայտ, որի վրա մաղթանք էր գրված, մի քանի էջանոց գիրք: Վեցրի գիրքն ու էջերի արանքից գետնին ընկավ օծանելիքի փոքր սրվակ: Օծանելիքը թափվեց գետնին ու հոտը տարածվեց ամբողջ սենյակով: Ես չէի ուզում…Դա նրա օծանելիքն էր, իսկ հիմա ես հիշեցի, թե ինչպես դեկտեմբերի երեքին գրկեցի նրան ու թողեցի դպրոցի բակում, նույն օծանելիքն էր…Արագ դուրս եկա սենյակից, և մուտքի մոտից վերցրի բենզինով լի տարրան: Միտք չունեի մեքենա վարել: Բենզինը լցրեցի պատերին, աստիճաններին, հատակին ու կրակ տվեցի:
Պառկեցի հյուրասենյակի հատակին, իսկ տունն այրվում էր: Նայում էի կրակին, որը կամաց մոտենում էր դեպի գլխավերևումս գտնվող առաստաղը, պատուհանների ապակիները կոտրվեցին, ամբողջ տունը ծածկված էր ծխով ու կրակով, ես ոչ ոքի չէի սպասում, ևս մի քանի րոպե ու վերջ…:
Դուռը բացվեց ու ներս մտավ մայրս, հետո հայրս, ես նրանց չէի լսում, հազիվ տեսնում էի, նրանք ինձ դուրս հանեցին կրակի միջից: Մայրս ու հայրս…Իմ խեղճ…:
Մի քանի օր պառկեցի հիվանդանոցում, հետո ինձ տարան հոգեբուժարան: Այստեղ ինձ այցելության էին գալիս և՛ Էլզան, և՛ Ա.Կ.-ն: Այստեղ գտնվելու օրերին նորից հակվեցի այն մտքին, որ տղաս չի խեղդվել, նրան սպանել են, հանկարծ հիշեցի, որ ոստիկանները այդ տարածքում դպրոցական պայուսակ չեն գտել, իսկ Դանիելը դպրոցից էր դուրս եկել: Ես լռում էի, մինչև դուրս կգամ: Մեկ ամիս անց, հոգեկան վիճակս առողջ գնահատելով, ինձ դուրս գրեցին հոգեբուժարանից:
Սեպտեմբերն էր, այն սովորական աշունը: Գնացի ոստիկանություն ու ասացի, որ տղայիս սպանել են, որ նրա պայուսակը լճի մոտ չի եղել, ոստիկաններն ինձ հանգստացրին, ասացին, որ հավանաբար ինչ որ մեկը գողացել է, կամ գցել են աղբամանը, նրանք անմիջապես տեղեկացան, որ նոր եմ դուրս եկել հոգեբուժարանից, հասկացա, որ ինձ լուրջ չեն վերաբերվում: Դուրս եկա ու գնացի Էլզայի տուն, պատմեցի նրան այն ինչ մտածում էի, ախր ես չեմ հավատում, որ տղաս քայլել է սառած լճի վրայով ու ընկել է ջուրը, չեմ հավատում, թե նա մենակ կգնար այնտեղ, Էլզան ուշադիր լսում էր, իսկ հետո հարցրեց արդյոք կա մեկը, ով ատում է ինձ կամ կցանկանար վրեժ լուծել, ես մի քանի վայրկյան լուռ մնացի, հետո ասացի, որ ոչ, չկա այդպիսի մեկը: Իհարկե, ես և միայն Աստված գիտեր, թե այդ պահին ով կամ ովքեր անցան իմ մտքով: Էլզան ասաց, որ ինձ մի որոշ ժամանակ հանգիստ է պետք, առաջարկեց, որ տեղափոխվեմ իր բնակարան, ասաց, որ ծնողները շուտով գնալու են, նրանք վերջերս էին եկել, իսկ հետո միասին կսկսենք պարզել` ինչ է եղել Դանիելին: Ես ասացի, որ մի երկու օր կմնամ ծնողներիս տանը, հետո կտեղափոխվեմ. իմ տունն ամբողջովին այրվել էր: Հաջորդ օրն առավոտյան գնացի Էլզայի տուն, նա տանը չէր, երեխաներն ասացին, որ շուտով կգա: Փոքր աղջիկը, ով դեռ դպրոց չէր գնում, ինչ որ բան էր խզբզում տետրի մեջ, հետո տվեց ինձ ու հարցրեց, արդյոք սիրուն է գրում, ասացի այո, փակեցի, մի քանի վայրկայն նայեցի տետրին ու տվեցի աղջկան: Դրանից հետո Էլզան եկավ, մենք շատ անսպասելի խոսակցություն ունեցանք, ու ես գնացի: Հաջորդ առավոտ նորից եկա: Էլզայի հայրը բակում կանգնած ծխում էր, Էլզայի մայրը դուրս եկավ ու ձայն տվեց ամուսնուն: Նա, տեսնելով ինձ, շփոթվեց, ես գրպանիցս հանեցի ատրճանակը ու կրակեցի նրան, կինը փորձեց հետ վազել դեպի տուն, բայց չհասցրեց, նրան նույնպես սպանեցի: Մտա տուն: Միջանցքում ճամպրուկներ էին դրված, հասկացա, որ պատրաստվում էին հեռանալ: Տեսա երեխաներին հյուրասենյակում նստած, ատրճանակը պահեցի նրանց ուղղությամբ հայացքս շրջեցի ու սպանեցի երկուսին էլ: Էլզան սարսափահար իջավ երկրորդ հարկից, ատրճանակը ուղղեցի նրա վրա, բայց չկրակեցի, սպասեցի, որ նա տեսնի մահացած երեխաներին: Երբ տեսավ մեռած աղջիկներին, վախեցած բղավեց ու հենց այդ պահին ես կրակեցի նրան, փափուշտը դիպավ ուղիղ գլխին: էլզան էլ մեռավ: Ես սպանեցի մի ամբողջ ընտանիքի:
Երեկ Էլզան աչքերիս մեջ նայելով խոստովանեց, որ ինքն է սպանել իմ տղային, նա ասաց, որ սպանել էի իր սեփական որդուն, որ ես երեխա չունեմ և երբեք չեմ էլ ունեցել:
ՎԵՐՋԻՆ ՄԱՍ
Ահա թե ինչպես ամեն ինչ սկսվեց. երեկ երբ Էլզայի փոքր աղջիկն ինձ տվեց տետրը, ես կազմի վրա տեսա որդուս անուն ազգանունը, նրա ձեռագիրը: Նշանակում է` տղաս այստեղ է եղել, նրա պայուսակից հանել են տետրը: Էլզայից բացատրություն պահանջեցի, նա սկզբում ասաց, որ աղջիկն է գրել եղբոր անունը, երբ ես ասացի, որ սա իմ տղայի ձեռագիրն է, ու ես ոստիկանություն կդիմեմ, տղաս նրա տանն է եղել ու նա լռել է, Էլզան բռնկվեց, ասաց, որ խելագար եմ, որ ինձ ոչ ոք չի հավատա, ասաց, որ այո՛, ինքն է սպանել, սպանել է իր սեփական որդուն, նրան, ում ինը ամիս կրել է կրծքի տակ, ես հարվածեցի նրան, բղավեց, որ այլ ելք չուներ, ասաց, որ Դանիելին դպրոցի մոտից վերցրել է, ասել է նրան, որ իր մայրն է, տղային վերցրել է այն նպատակով, որպեսզի նրան տանի մեծահարուստ հոր մոտ, ցույց տա ապօրինի զավակին ու գումար պահանջի, որովհետև չէր կարողանում պահել աղջիկներին:
Մեծահարուստը, ով ինչ որ պաշտոնյա է, սպառնացել է, որ անհետացնի տղային, այլապես, էլ երբեք չի տեսնի ո՛չ ծնողներին, ո՛չ աղջիկներին, հետո մեծ գումար է խոստացել այն պայմանով, որ տղան անհետանա, որովհետև ապօրինի զավակի գոյությունը կարող էր կործանել նրա ստեղծած ամբողջ կայսրությունը: Էլզան խեղդում է որդուս իր տանը լոգասենյակում, իսկ հետո նետում է նրան լիճը: Դանիելը նրա համար ոչ ոք էր, նա իմ տղան էր:
Պայուսակը այրել էին, աղջիկը առանց մոր իմացության էր տետրը վերցրել պայուսակից: Էլզան բղավում էր, որ ինձ ոչ ոք չի հավատա, որ ապացույցներ չկան, հետո պահանջեց, որ հեռանամ: Իսկապես ինձ ոչ ոք չէր հավատա: Ես գնացի, նրանք պատրաստվում էին փախչել, հաջորդ օրը սպանեցի ամբողջ ընտանիքին: Սպանեցի ծնողներին ՝ նման զավակի համար, և սպանեցի երեխաներին, որովհետև նրանք այդպիսի մոր ծնունդ էին, անհայտ էր` ինչպիսի վտանգ էին հանդիսանալու հետագայում աշխարհի համար…:
Օրը փոխվել է: Արդեն սեպտեմբերի հինգն է, մի քանի ժամից լույսը կբացվի:
Սպանության նույն օրը՝ սեպտեմբերի երկուսին, ինձ ձերբակալեցին: Հաջորդ օրը դատարանը վճիռ կայացրեց` դատապարտելով ինձ մահապատժի սեպտեմբերի հինգին առավոտյան ժամը վեցին կախաղանի միջոցով: Սեպտեմբերի չորսից մինչև այս վայրկյանը ես գրում եմ ու պատմում եմ ամբողջ պատմությունը: Ես դատարանում ոչինչ չասացի, ես բոլորի աչքին սովորական մարդասպան եմ: Ինձ համար ամեն ինչ վերջացած էր շատ վաղուց: Ես ամեն ինչ կորցրել էի, խաբեցին, վերցրեցին այն ինչ ունեի…Գիտեմ, հիմա բոլորն ինձ մեղադրում են, բայց ոչինչ կարևոր չէ, ձեզանից ոչ ոք չկարողացավ փրկել որդուս, և հիմա ձեր մեղադրանքները նշանակություն չունեն: Էլզայի ընտանիքին սպանելու պատճառը բոլորը կիմանան միայն պատմությունը կարդալուց հետո, ու ես վստահ եմ, որ դուք ինձ հավատում եք: Մի քանի րոպեից ժամը վեցը կդառնա, ես կգնամ, ինչպես խոստացել էի, ու ինձ էլ երբեք ոչ ոք չի տեսնի, ես այս էի ուզում: Ահա լսում եմ պահակների ոտնաձայները, նրանք մոտենում են, գալիս են ինձ տանելու: Սրանք իմ կյանքի վերջին վայրկյաններն են, հիմա կբացեն բանտախցի դուռը, ես չեմ վախենում…Գուցե մի քիչ…Չգիտեմ,երանի գոնե մի անգամ…Ներս մտան…
ՎԵՐՋ
19.08.2015
Նախորդ պատմվածքս կարդալուց հետո մեկը
hարցրեց` արդյոք հաջորդ պատմվածքս կնվիրեմ իրեն,
Ես խոստացա, որ կնվիրեմ…
Նվիրում եմ նրան, ում խոստացել էի…:
Հեղինակ՝ ©
Սև Մանգուշյան
մեկնաբանություններ