Տաթև Արշակյան «Մարդը»

Դեռ ժամը ութն էր, երբ աչքերը բացեց։ Զարթուցիչն իր պարտականությունը կատարելու է ութն անց երեսունին, բայց ինքն արթնացել էր կես ժամ շուտ։ Երեսուն րոպե։Բացել է աչքերն ու մտածում էն չքնած րոպեների մասին։ Այնուամենայնիվ արդեն արթնացել է, բայց չի շտապում անջատել զարթուցիչը, թո՛ղ, զնգա ութն անց երեսուն ու հիշեցնի պարտականությունների մասին։ Հավաքեց մազերը։Քնելուց առաջ դրանք հանդարտորեն գրկել էին բարձը, բայց հիմա անկախ են, անկախ բարձից, գլխից, տիրոջից։Մի պահ հիշողությունը գնում է դեպի երեկ։ Հավաքում է պահերի շղթան ու բերում միացնում է այսօրվան ու ինքը սկսում է երեկը ապրեցնել։ Խառնում է դրանք, սարքում համասեռ մի զանգված, դրանից նախաճաշ է պատրաստում ու նկատում, որ զարթուցիչինմեկ րոպե է մնացել։ Մեկ րոպե անդադար ինքը սպասում է էն ոչ երանելի զանգին ու իր համար այդ վաթսուն վայրկյանները տարիներ են թվում, դարեր։ Հնչեց։ Վերցրեց հեռախոսը, կատարեց  օրվա առաջին պարտականությունն ու սկսեց արագ-արագ պատրաստվել։
Փողոցի աղմուկը գլխում խառնաշփոթ է ստեղծում ։ Փողոց, փողոց, փողոց։ Քանի՞ մարդ է օրվա ընթացքում քայլում նույն փողոցով։ Կոշիկներ։ Շատ կոշիկներ։ Կապիչներն արձակված ընկած են կոշիկից դուրս՝ասֆալտին, ու միանման կոշիկներն ու դուրս ընկած կաիչներն իրար հետ կարծես անհամատեղելի են։ Անձրև, աղմուկ, մեքենա, ազդանշան, մարդ, քայլ, հեռախոս, ծիծաղ․․․ ես․․․ փողոց։Ինքը ձայն ունի՞։ Աղմուկը գլխում խառնաշփոթ է ստեղծում, աղմուկը մարդկանց պատկերներ է տալիս։ Փողոցները մաքուր են ու կեղտոտ, մեկը բողոքում է, մյուսը՝ չտեսնելու տալիս։
Աղմուկից հետո լռությունը մտքի ատրճանակով սպանում է նրան, իսկ ինքը մեռնելուց առաջ էլ իրար վրա է դնում ու մեկտեղում փաստաթղթերը, որ լիքն է  ծանր-ծանր բառերով։Աշխատում է՝ աշխատել, չնայած որ փաստաթղթային գործն ու փողկապերով մարդկանց տանել չի կարողանում։ Հազիվ է իրար գլխի լցրել հաշվետվություններն ու թեթև թղթերը, երբ արագ անցնում է սեղանի կողքով ու դրանք անձրևի նման թափվում են իր գլխին ու ներսի նյարդային աղջիկը քիչ է մնում ատամներն իրար սեղմի ու մի քանի վայրկյան սեղմած պահի՝ բարձր-բարձր փնթփնթալու փոխարեն ։ Ու օրվա ընթացքում երկու անգամ թղթերը պար են գալիս, իսկ ատամների սեղմումը՝ ձայն է հանում։
Գրասենյակից հետո կյանք վերադառնալու հույսով դուրս է գալիս ու դարձյալ ընկնում փողոցային աղմուկի քաշքշուկի մեջ։ Անջատում է աշխատանքային ռեժիմն ուղեղում, լիցքաթափում մտքի ատրճանակն ու մարդկանց նման՝ հրելով առաջ է գնում։ Շարժվում է ու մտածում՝առհասարակ մարդիկ ինչու՞ են իրար հրում։ Ինչու՞ քայլել մեկի վրայով՝ առաջինը խանութ մտնելու, շոկոլադե մեծփքաբլիթգնելու համար։ Ախր  եթե նույնիսկ երկրորդը մտնես դու էլի կգնես շոկոլադե փքաբլիթը, որն այդքան սիրում ես։Ստամոքսն ասում է՝ գուցե չգնես, որովհետև խանութ առաջինը մտնողն ավելի շատ է սիրում շոկոլադեին։ Ու ինքը խոր հայացքով քայլում է, ականջակալները դրել է ու թքած ունի, որ դրանք խճճված են, իսկ ինքը հեռախոսը շատ մոտ է պահել, որ դրանք չընկնեն ականջներից։ Փողոցը քշում է իրեն խանութ ու չի հաշվում թե ինքը որերորդն է։
Քայլելու համար տրամադրություն է պետք, մանավանդ որ անցյալ  ես ուղարկել սիրածդ ուտելիքը ու թվում է՝ կյանքում ամեն ինչ դրա նման հեշտ ու հաճելի է կուլ տալը։ Բայց երբ փաստաթղթերի ծանր բառերը կանգնում են լեզվիդ ու աչքերիդ ծայրին դու հասկանում ես, որ անհամությունը կուլ տալը սպանող է։ Ընդմիջումն ավարտվեց։ Վերադարձավ դանդաղ քայլերով, վախենալով բացեց ծամոնի տուփը․ փքաբլիթի համը ծամոնը կուլ կտար։ Գամվեց։ Համակարգիչը, որի դիմաց նստած է՝ զանազան պատմություններ է բացում ու փակում,իսկ ինքը դրանք կարդում է ու մեկ էլ տեսար՝ միանգամից տասը նոր պատուհան բացում, այ քեզ դաժանություն։ Մտածում է, որ եթե իր մտքում միանգամից տասը նոր պատուհան  բացեր՝ առնվազն կխելագարվեր։Ձեռքը վերցրեց իրենից բարձրահասակ փաստաթղթերի աշտարակն ու գնաց՝ ստորաԳՐՈՂԻ ծոցն ուղարկելու օրվա նյարդայնության պատճառը։Ա՛յ, քեզ երջանիկ պահ։ Փողկապոտ վիճակից դուրս եկավ ու վերջապես ծածկեց ծանր դուռը, որը սովորաբար միշտ ոտքին է փակում, ցավից մի քանի րոպե դռան առաջ թռթվռում ու թվում է՝ շատ ուրախ է, որ վերջապես տուն է գնում։
Քայլելու համար տրամադրություն է պետք, մանավանդ որ անցյալ  ես ուղարկել սիրածդ ուտելիքը ու թվում է՝ կյանքում ամեն ինչ դրա նման հեշտ ու հաճելի է կուլ տալը։ Բայց երբ փաստաթղթերի ծանր բառերը կանգնում են լեզվիդ ու աչքերիդ ծայրին դու հասկանում ես, որ անհամությունը կուլ տալը սպանող է։ Ընդմիջումն ավարտվեց։ Վերադարձավ դանդաղ քայլերով, վախենալով բացեց ծամոնի տուփը․ փքաբլիթի համը ծամոնը կուլ կտար։ Գամվեց։ Համակարգիչը, որի դիմաց նստած է՝ զանազան պատմություններ է բացում ու փակում,իսկ ինքը դրանք կարդում է ու մեկ էլ տեսար՝ միանգամից տասը նոր պատուհան բացում, այ քեզ դաժանություն։ Մտածում է, որ եթե իր մտքում միանգամից տասը նոր պատուհան  բացեր՝ առնվազն կխելագարվեր։Ձեռքը վերցրեց իրենից բարձրահասակ փաստաթղթերի աշտարակն ու գնաց՝ ստորաԳՐՈՂԻ ծոցն ուղարկելու օրվա նյարդայնության պատճառը։Ա՛յ, քեզ երջանիկ պահ։ Փողկապոտ վիճակից դուրս եկավ ու վերջապես ծածկեց ծանր դուռը, որը սովորաբար միշտ ոտքին է փակում, ցավից մի քանի րոպե դռան առաջ թռթվռում ու թվում է՝ շատ ուրախ է, որ վերջապես տուն է գնում։
Անձրևը կաթկթում է, իսկ ինքըչի շտապում հանել անձրևանոցը,որի վրա մեծ-մեծ արև է պատկերված։ Ինքը գիտի եթե հանի՝ միևնույնն է՝ քամին քշելու է,տանի իր արևը, ավելի լավ է՝ թրջվի, միևնույնն է՝ վաղը շաբաթ է, իսկ ինքը կարող է հանգիստ տնից դուրս չգալ։Արագ-արագ կատարում է խցկվելու իր պարտականությունն ու րոպեներն է հաշվում տուն հասնելու համար։ Բայց ինչքան շատ է նա ուզում շուտ հասնել, այնքան շատ է խցանումը սիրելի քաղաքում․ անձրև է եկել, իսկ արևի քաղաքը անձրև չի սիրում, ձյուն՝ առավել ևս՝ տուն չես հասնի, խցանումը քեզ կուլ կտա։ Մարդիկ տարբեր են,շշմեցնող են նրանց հայացքները, որ հիմա ուշադիր զննում են նրա մանուշակագույն շրթներկը։ Մետրոյի կայարան լիներ իր տան մոտ, իջներ, գոնե մի քանի վայրկյան մետրոյում շնչելու ուժ կունենար ու խցանում չէր լինի, մարդիկ թաց կլինեին, մետրոն՝ չոր, բայց թացն ու չորն իրար հետ համատեղվու՞մ են։
Կոշիկները ցեխոտ են, ինքը՝ փոշեխառն տրամադրությամբ։ Մեծ աղմուկով փակեց դուռը, շագանակագույն կոշիկներով քայլեց մարմնագույն գորգի վրայով, հետո հիշեց դրա մարմնագույն լինելու մասին, բայց զգաց, որ արդեն ուշ է։ Իբրև թե ոտքի մատների ծայրով հասավ բաղնիք, էնտեղ թողեց թաց շորերը, կոշիկները, դուրս եկավ ու իրեն գցեց բազմոցի վրա, կերավ ընթրիքը, որն արդեն երկու օր է չի փոխվել, չթեյեց, որովհետև չի հասկանում կանոնավոր թեյողներին, բայց ցանկանում է դառնալ նրանցից մեկը,տարօրինակ է։Գնում է քնելու։ Բայց քնելուց առաջ գործողությունների մի ամբողջ շարան ունի՝ անջատում է հեռուստացույցը, լվանում է ատամները,փակում է դուռը, հետո ստուգում է դռան փակ լինելը հազար անգամ, (սովորություն է, որ մնացել է մանկուց) ջուր է խմում, կերակրում է ծովախոզուկին, ավարտում է արարողությունը և պառկում է։
Այսօրը խառնում է երազներին։ Երազներն արտացոլում են իր օրը ու ինքը  անջատում է զարթուցիչը,  հատիկ-հատիկ հավաքում է առաստաղ բարձրացած ու հատակը գրկած թղթերը, դրանք ուղարկում ստորագրողի ծոցը ու հաշվում ՝ քանի թաց ու չոր  մարդ է քայլում փողոցով։

Հեղինակ՝ © Տաթև Արշակյան