Այադ Ախթար «Անարգված»

2024-04-25

«Անարգվածը» հետաքրքրություն առաջացնող, գրավիչ պիես է՝ ժամանակակից աշխարհում ինքնության և կրոնի վերաբերյալ փշոտ հարցերի շուրջ: Սրամտությամբ և խելացիությամբ պարուրված երկխոսության մեջ Ախթարը, որը և՛ վիպասան է, և՛ սցենարիստ, մանրադիտակի տակ է դնում կրոնի նկատմամբ ժամանակակից վերաբերմունքը՝ բացահայտելով, թե որքան թույլ կարող է լինել մի մարդ, ով ծնվել է՝ պատկանելով մի կրոնի, սակայն ողջունում է մեկ այլ բան:

Գլխավոր հերոսները Մանհեթենում բարեկեցիկ կյանքով ապրող մի ամուսնական զույգ են՝ Ամիր Կապուրը՝ խոշոր ֆիրմայի կորպորատիվ իրավաբան, և Էմիլին՝ նկարչուհի, ով կարիերայի ծաղկման փուլում է: Նրանք ապրում են Վերին Իսթ Սայդի մի բնակարանում, որը նրբագեղորեն կահավորված է՝ համաձայն բարձրակարգ դիզայներների կատալոգների:

Ամիրը ծնվել է Պակիստանում և մեծացել որպես մահմեդական, բայց նա հիմնովին հեռացել է իր արմատներից: Էմիլին ավելի շատ է հարգում իսլամը և իր աշխատանքներում օգտագործում է իսլամական արվեստի պատկերներ:

Ամիրի եղբորորդին՝ Հուսեյն Մալիկը, ծնվելուց հետո անվանափոխվել է Աբե Ջենսեն: Նա շատ բորբոքված է տեղի իմամի ձերբակալության պատճառով, որին, ըստ նրա, անարդարացիորեն հետապնդում են:

Էմիլիի պնդմամբ Ամիրը դժկամությամբ համաձայնում է՝ մասնակցելու իմամի պաշտպանության գործին: Թեև հանդես չի գալիս որպես իմամի պաշտոնական դատապաշտպան, սակայն նրա ներկայությունը դատարանում դառնում է հանրային քննարկման և անձնական անհանգստության պատճառ, երբ այդ մասին հիշատակվում է The New York Times-ի հոդվածում: Իրականում Ամիրը ծաղրում է իր նախահայրերի կրոնը՝ այն անվանելով «հետամնաց մտածելակերպ և կեցություն»։ Իր կարիերայի առաջընթացի համար նա դեմ չէ, որ մարդիկ իրեն հնդկացի համարեն:

Իսլամի թեման դրամայի բուռն բանավեճի հիմնական նյութ է դառնում, երբ Ամիրն ու Էմիլին ընթրիքի են հրավիրում իրենց ընկերներին: Նրանց հյուրերն են Ջորին՝ Ամիրի աֆրոամերիկացի գործընկերը, հրեա արվեստագետ Իսահակը, ով շոուներ է կազմակերպում, ինչը շատ հարմար է նաև Էմիլիի արվեստը ներկայացնելու համար։ Ընթրիքի ժամանակ դատական գործին Ամիրի մասնակցելու թեմայից ծնվում է առավել մեծ քննարկման նյութ. հյուրերն անդրադառնում են իսլամի պատմությանը և դրա կրոնական դրույթներին: Արդյունքում ստեղծվում է բավականին լարված իրավիճակ:

Իսահակն իսլամի պաշտպանությամբ է հանդես գալիս, իսկ Ամիրը վերլուծում է, թե ինչու է ինքը կարծում, որ իր նախկին կրոնը և ժամանակակից աշխարհը վատ համադրություն են: «Կարծելով, որ 1500 տարի առաջ կոնկրետ հասարակության կյանքի մասին գրված գիրքը Աստծո խոսքն է, սկսում ես ցանկանալ վերստեղծել այդ հասարակությունը»,- ասում է նա: «Ի վերջո, Ղուրանի պատկերած աշխարհն  ու հասարակությունը միակ է, որտեղ Ղուրանը բառացի իմաստ ունի: Ահա թե ինչու դուք ունեք թալիբների նման մարդիկ»:

Թերևս ամենաապշեցուցիչն այն է, որ չնայած իր արհամարհանքին, Ամիրը դեռևս «հպարտության» զգացում ունի ժամանակակից աշխարհում իսլամի կատարած  «առաջխաղացումների» հանդեպ, նույնիսկ մեծ բռնության հաշվին:

Հերոսը փորձել է միշտ հեռանալ մահմեդական տղամարդու կարծրատիպից, սակայն իր շատ արարքներով միշտ մոտենում է դրան:

Հեղինակը շեշտադրում է նաև այն սադրիչ թեման, թե ինչպես են արմատական իսլամը և դրանով ներշնչված ահաբեկչությունն ազդել հասարակության վրա:

«Անարգվածի» պրեմիերան կայացել է Չիկագոյի Ամերիկյան թատերական ընկերությունում 2012 թ.-ի սկզբին, այնուհետ նույն տարվա վերջին բեմադրվել է Նյու Յորքի «Լինկոլն կենտրոնական թատրոնում»:

© Նյութը պատրաստեց՝ Անի Գասպարյանը:

մեկնաբանություններ