«Կործանված» պիեսի գլխավոր թեման անդրադարձն է կանանց ծանր վիճակին քաղաքացիական պատերազմից տուժած Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետությունում: Պիեսը մշակվել է դրամատուրգի՝ Աֆրիկա կատարած ուխտագնացության ժամանակ, որտեղ նա հարցազրույցներ է վերցրել տեղի կանանցից, ովքեր եղել և շարունակում են մնալ այն մարտադաշտի կենտրոնում, որտեղ պատերազմ է մղվում: Քաոսային Կոնգոյում տեղի ունեցող գործողությունների ընթացքում ընթերցողը բախվում է պատերազմական դաժանությունների սարսափին՝ չկորցնելով կյանքի հանդեպ լավատեսությունը։ Դրամատուրգն առաջին և թերևս միակ կինն է, որը դրամայի անվանակարգում արժանացել է Պուլիցերյան մրցանակի երկու անգամ՝ առաջինը 2009թ․-ին վերոնշյալ պիեսի, իսկ երկրորդը՝ 2017թ․-ին «Քրտինք» պիեսի համար։

«Կործանված» պիեսի պրեմիերան կայացել է 2007թ․-ին Գուդմանի թատրոնում (Չիկագո) և 2009թ․-ի փետրվարին տեղափոխվել է Մանհեթենի թատերական ակումբ։ Մինչ պրեմիերան Նոթիջն ու ռեժիսոր Քեյթ Ուորսկին մեկնել են Ուգանդա՝ այնտեղ բնակվող կանանցից հարցազրույց վերցնելու նպատակով, որը հետագայում պիտի դառնար պիեսի նախապատմությունը։

Իրադարձությունները տեղի են ունենում Կոնգոյի մի փոքրիկ հանքարդյունաբերական քաղաքում Մամա Նադիի՝ գործարար կնոջ գլխավորությամբ, ով ղեկավարում էր քաղաքի հասարակաց տունը։ Պատերազմն ավերել է նրա երկիրը և հատկապես երիտասարդ աղջիկներին, ովքեր բառացիորեն երկու մասի են կիսվել հակամարտության երկու կողմերի զինվորների կողմից:

Պիեսի մեկնարկը տրվում է Քրիստիանի՝ հասարակաց տան մշտական հաճախորդի այցով, ով նաև առևտրական էր։ Մի անգամ Քրիստիանը երեք երիտասարդ աղջիկ է տանում Մամա Նադիի մոտ և նրան սիրահետելով համոզում, որ երեքին էլ վերցնի։ Մամա Նադին եղծված աղջիկներին վերցնում է իր հասարակաց տուն և նրանց միջոցով գումար աշխատում, միևնույն ժամանակ նրանց պաշտպանելով իր դռներից դուրս տիրող աշխարհի դաժանությունից: Աղջիկներից մեկը Ժոզեֆինան է՝ պետի դուստր, ում բռնաբարել են ապստամբ զինվորներն ու ավերել նրա բնակության քաղաքը։ Մյուսը Սալիման է, որի երեխային սպանելուց և նրան գերի վերցնելուց հետո հղիացրին։ Եվ Սոֆին՝ մի երիտասարդ աղջիկ, ով «կործանվել է» սեռական բռնության պատճառով: Բացի աղջիկներից, Մամա Նադիի հասարակաց տան մշտական հաճախորդներն էին հակամարտության երկու կողմերի զինվորներն ու հրամանատարները։

Շարունակ ներկայացվում է հակամարտող կողմերի այցը հասարակաց տուն և թե ինչպես է Մամա Նադին փորձում ամեն բան անել, որ երկու կողմերը չբախվեն և գոհ մնան իր ծառայություններից՝ իր իսկ բարօրության համար։ Սակայն բախումն անխուսափելի էր․ հարմար պահն օգտագործելով Սոֆին ոմն հաճախորդ պարոն Հարարիի հետ փախչելու փորձ է անում, սակայն բեռնատարը լքում է տարածքը՝ նախքան Սոֆին կհասցներ հասնել դրան։ Հարարին իր հետ տանում է այն ադամանդը, որը նախատեսված էր Սոֆիի անպտղությունը վերականգնելու վիրահատության համար։ Սոֆին, լքել չկարողանալով, ընկնում է հակառակորդ կողմերի միջև ընթացող փոխհրաձգության մեջ, որի կենտրոնում Սալիման էր։ Բախումն ավարտվում է Սալիմայի և դեռ լույս աշխարհ չեկած երեխայի մահով։ Վերջում նորից հայտնվում է Քրիստիանն ու Մամա Նադիին առաջարկում կյանքն իր հետ կիսել և օգնել նրան հասարակաց տունն աշխատացնելու հարցում։ Մամա Նադին լաց է լինում ՝Քրիստիանին խոստովանելով, որ նա նույնքան պղծված է, որքան այդ աղջիկներից յուրաքանչյուրը և պիեսն ավարտվում է նրանց պարով։

Այս պիեսի միջոցով դրսևորվում են կանանց կամքի ուժն ու դիմադրելու կարողությունը, տրավմաների տևական ազդեցությունը, պատերազմի դաժանությունն ու գոյության պայքարը: Չնայած շուրջ բոլորը տիրող բռնությանը և նախկինում սեռական ոտնձգությունների ենթարկված լինելուն, կանանցից ոչ մեկը ինքնակամ չի հանձնվում այդ հանցագործությունների շղթային։ Նրանք ստիպված են զոհել իրենց երազանքներն ու նպատակները պարզապես ողջ մնալու և գոյատևելու համար, քանի որ քաղաքացիական պատերազմը վերացրել է այն սահմանը, որտեղից սկսվում և ավարտվում են մարդկային ամենասովորական երազանքները։

© Նյութը պատրաստեց՝ Հենրիետա Ավագյանը