Շերոն Օլթս «Եղնիկի թռիչք»

2024-04-26

Շերոն Օլթսը ծնվել է Սան Ֆրանցիսկոյում, կրթությունն ստացել է Սթենֆորդի և Կոլումբիայի համալսարաններում։

Բանաստեղծուհու առաջին գիրքը՝ «Սատանան ասում է» (1980), արժանացել է Սան Ֆրանցիսկոյի պոեզիայի կենտրոնի առաջին մրցանակին[1]։ Նրա երկրորդ ժողովածուն՝ «Մահացածները և ողջերը», 1983թ. դարձել է «Գրաքննադատների շրջանակի» ազգային մրցանակի[2] դափնեկիր:

Շերոնի բանաստեղծությունների հիմնական թեմաներն են ընտանիքը, մանկությունը, ամուսնությունը, սերը, մահը: «Մեծ բաների» մասին գրողը շարադրում է հասարակ բառերով, «սովորական», բայց «արտասովոր» տողերով. տողեր, որոնք հաճախ փայլում են իրենց յուրահատուկ լույսով:

Ինչպես ասել է ամերիկացի գրող Նորբերտ Բլեյը. «Այս ժողովածուն բոլորովին էլ լքվածությանը համակերպվելու ինքնօգնության բանաստեղծությունների գիրք չէ. այն ավելի շուտ նման է ճանապարհորդության՝ սիրուց հետո սեր գտնելու համար… որին քչերն են հասնում՝ հաշվի առնելով հիշողության ծանր բեռը»:

Կարդալով «Եղնիկի թռիչք»-ը՝ ընթերցողին թվում է, թե կարդում է անծանոթի օրագիր՝ հատված առ հատված ծանոթանալով հերոսների ամուսնական կապի խզման ընթացքին և ամուսնալուծությունից հետո ընկած ժամանակահատվածին:

Երբ որևէ մեկը փախչում է, իմ սիրտը
վեր է թռչում: Նույնիսկ երբ ինձնից են փախչում,
կիսով չափ հեռացողի կողմն եմ:
Այնպես լուռ էր և դատարկ, երբ ինձ լքեց:
Ես ինձ բնապատկեր եմ զգում,
որի ֆոնին չկա պատկերված կերպար...

«Եղնիկի թռիչքը» գինի է, որը երեսուն տարի շարունակ եղել է Շերոնի և նրա ամուսնու սիրելի խմիչքը: Ու այն դարձավ ամուսնու՝ դեպի ազատություն կատարած ցատկի խորհրդանիշը, երբ կնոջը լքեց մեկ ուրիշի՝ իր բժիշկ գործընկերուհու պատճառով: Բանաստեղծությունների հաջորդականության մեջ, որոնք պատմում են ամուսնության փլուզման և դրա հետևանքների մասին, Շերոնն ազատորեն խոսում է ամեն ինչի մասին:

Ընթերցողները Շերոնի հետ միասին անցնում են նրա հարաբերությունների բոլոր փուլերով՝ տարակուսանք, զայրույթ, ինքնամեղադրանք, կորստի ցավ, անզգայությունից մինչև համակերպում: Գրողի համար անտանելի ցավոտ է իրերին ամուսնու տեսանկյունից նայելը։

«…բայց հետո մի օր
ես արթնացա և վախեցա, որ նա իրեն զգում է քնած
մի մարդ, իսկ ես՝ փայլող մի հովազ եմ,
նրան ամուր բռնել ու մռնչում եմ»։

«Եղնիկի թռիչք»-ը ժողովածուում գրողն անգամ պատմում է, թե ինչպես է գտնում մեկ այլ կնոջ լուսանկար իր ամուսնու գրպանում, մի կնոջ, որին ինքը ճանաչում է: Գիշերը նա Շերոնին ասում է, որ սիրահարված է ուրիշին և «հավանաբար» լքելու է իրեն։

Պատմությունը կառուցվում է մի գիտակցմամբ՝ ըստ որի՝ ինչը նա համարել էր լավ հարաբերություն, իրականում բոլորովին հակառակն էր: «Ես չգիտեի, որ նա կարող էր ստել»,-գրում է Շերոնը:

Հերթականությունը շատ հուզիչ է ոչ միայն գրողի բացառիկ ազնվության և հեզության դրսևորմամբ, այլև լեզվական կիրառության տեսանկյունից. Շերոնը մեծագույն բանաստեղծ է, ով լիովին տիրապետում է տեխնիկային և լեզվին:

Ժողովածուի վերջին բանաստեղծությունը լավագույնս ամփոփում է գիրքը: Այն վերնագրված է «Տարիներ անց», երբ նախկին ամուսինները հանդիպում են: Շերոնը գրում է հետևյալը.

...իմ հին սերը նրա հանդեպ,
ինչպես երգեցիկ թռչնի կրծքավանդակը, դատարկվեց։


[1] Պոեզիայի կենտրոնի գրքի մրցանակը շնորհվում է 1980թ.-ից ի վեր ամեն տարի Սան Ֆրանցիսկոյի պետական ​​համալսարանի Պոեզիայի կենտրոնի կողմից՝ նախորդ տարի հրատարակված պոեզիայի մեկ նշանավոր գրքի համար:

[2] Գրաքննադատների շրջանակի ազգային մրցանակը ամենամյա ամերիկյան մրցանակ է, որը պարգևատրում է «անգլերենով հրատարակված լավագույն գրքերի» համար վեց անվանակարգերում՝ գեղարվեստական գրականություն, ոչ գեղարվեստական գրականություն, պոեզիա, հուշագրություն/ինքնակենսագրություն, կենսագրություն և քննադատություն:

© Նյութը պատրաստեց՝ Անի Գասպարյանը:

մեկնաբանություններ