«Նորմալին մոտ» մյուզիքլը 2009թ.-ին լավագույն պարտիտուրայի և գործիքավորման համար արժանացել Թոնի մրցանակի, ինչպես նաև Հելեն Հեյսի հինգ մրցանակների[1], ներառյալ՝ «Լավագույն մյուզիքլ» անվանակարգում:
Գրողներ Թոմ Քիթթը և Բրայան Յորքին ծանոթացել են Կոլումբիայի համալսարանի քոլեջում, որտեղ նրանք համագործակցել են տարբեր նախագծերի շրջանակներում: Ավարտելուց հետո հաճախել են «Բրոդվեյ Մյուզիք» երաժշտական թատրոնի սեմինարին, որտեղ պետք է գրեին ավարտական նախագիծ: Յորքին և Քիթթը գիտեին, որ ցանկանում են անել ինչ-որ ոչ ավանդական և անսովոր բան: Վերջնաժամկետը մոտենում էր, սակայն նրանք դեռ պատկերացում չունեին, թե ինչ են ուզում գրել: Բայց ոգեշնչումը կարող է ի հայտ գալ ցանկացած պահի և անհավանական աղբյուրներից: Մի գիշեր Յորքին NBC հեռուստաալիքով մի նորություն էր դիտում էլեկտրաշոկային թերապիայի (ԷՇԹ) մասին: «Ես չգիտեի, որ դա դեռ կիրառվում է»,- ասել է նա PBS-ին տված հարցազրույցում: «Ես դրա մասին շատ բան իմացա հետագայում, սակայն այդ ժամանակ դա ուղղակի ինձ զարմացրեց և ստիպեց մտածել այն մարդու մասին, ով նման բուժում է ստանալու: Եվ այսպես, ես զանգահարեցի Թոմին և ասացի. «Ի՞նչ ես կարծում՝ չգրե՞նք մյուզիքլ մի կնոջ մասին, ով ամբողջ կյանքում պայքարել է դեպրեսիայի դեմ և պետք է դիմի ԷՇԹ-ին»: Թոմն ասաց. «Արի փորձենք», և մենք գործի անցանք: Արդյունքում ծնվեց տասը րոպեանոց երաժշտական էսքիզ մի կնոջ մասին, ով էլեկտրաշոկային թերապիա է անցնում հոգեկան խանգարման համար:
Սեմինարի ներկայացման ժամանակ մյուզիքլը հակասական արձագանքների արժանացավ:
Երիտասարդների ուղիները որոշ ժամանակով բաժանվեցին, սակայն դուետը կրկին անդրադարձավ այս մյուզիքլին 2005թ.-ին՝ ներկայացնելով ավելի բարդացված տարբերակը «Վիլիջ» թատրոնում: Արդեն «Նորմալին մոտ» վերնագրով այն առաջին անգամ բեմադրվեց 2008թ.-ին Բրոդվեյից դուրս՝ «Երկրորդ բեմ» թատրոնում՝ գրանցելով մեծ հաջողություն:
Բազմաթիվ տարածաշրջանային և միջազգային շրջագայությունների միջոցով այս մյուզիքլն այժմ էլ շարունակում է տարածել հոգեկան առողջության խնդիրների մասին իրազեկվածություն՝ Օսլոյից մինչև Լիմա: Մինչ «Նորմալին մոտը» կենտրոնանում է բուն ամերիկյան ընտանիքի պատմության վրա, սակայն հոգեկան առողջության և ընտանիքի հետ կապված խնդիրները կարող են ազդել յուրաքանչյուրիս վրա՝ անկախ մեր ծագումից:
«Նորմալին մոտ» դրաման ներկայացնում է մի ընտանիքի օրինակ, որն առնչվում է հոգեկան հիվանդության հետ տարբեր տեսանկյուններից. նրանք, ովքեր տառապում են դրանից, նրանք, ովքեր տառապում են դրա պատճառով, և նրանք, ովքեր վախենում են, որ ապագայում կարող են տառապել դրանից:
Պատմությունը սկսվում է սովորական նոտայով. ամուսինը, կինը և նրանց դեռահաս որդին ու դուստրը պատրաստվում են հերթական աշխատանքային և դպրոցական օրվան: Սակայն ուրախ երաժշտությունը կտրուկ դադարում է, քանի որ մոր սենդվիչներ պատրաստելու գործողությունը ընդհատվում է, և տեղի է ունենում շրջադարձ, որը ցույց է տալիս, որ այդ կինը հոգեկան խանգարում ունի: Բացահայտվում է, որ ընտանիքում ամեն ինչ այնպես չէ, ինչպես թվում է, որ ողբերգությունը հետապնդում է նրանց անցյալն ու ներկան:
Պատմությունը զարգանում է՝ բացահայտելով թերապիայի անվերջ մի շարան ու դեղորայքային բուժում, լարված ամուսնություն: Մի կողմից Բրայան Յորքին դառը-քաղցր ծիծաղի պահեր է ներկայացնում պիեսում, մյուս կողմից Թոմ Քիթթի ռոք համարները և բալլադները հաղորդում են էներգիա, հումոր և արագ տեմպ, որոնք պատմությունը շարժուն և կենսական են դարձնում նույնիսկ ամենամութ պահերին: Ավարտը, իհարկե, երջանիկ չէ, բայց հուսադրող է և ազնիվ:
Մյուզիքլի առանցքում ընկած է մի որոշում, որը պետք է կայացնեն մյուզիքլի հերոսները՝ Դիանան և նրա ամուսին Դենը, որովհետև ինքնասպանության փորձից հետո պարզ է դառնում, որ Դիանայի ներկայիս դեղորայքային բուժումը չի օգնում, և բժիշկ Մադդենն առաջարկել է էլեկտրաշոկային թերապիա (ԷՇԹ):
Պիեսի ենթասյուժեն պտտվում է Դիանայի դուստր՝ անհանգիստ տասնվեցամյա Նատալիի և նրա ընկերոջ՝ Հենրիի շուրջ։ Նատալիի նպատակը ողջ շոուի ընթացքում նորմալ իրականություն որոնելն է: Բայց վերջում հասկանում է, որ նպատակը սխալ է սահմանել։ Փոխանակ փորձելու նորմալ լինել, այլ կերպ ասած, ինչպես բոլորը, Նատալին վերջապես հասկանում է, որ իր իրական նպատակը պետք է լինի պարզել, թե ով է ինքը և որն է իր ուղին: Պիեսի ավարտին հասկանում ենք, որ Նատալին մեծացել է, կամ մեծանում է, երբ նա երգում է մոր՝ Դիանայի համար.
Ինձ նորմալ կյանք պետք չէ.
Դա անհասանելի է:
Բայց
լավ կլիներ:
Այո, նորմալին մոտ ինչ-որ բան,
Դա այն է, ինչ ես կցանկանայի փորձել,
Ընտրել նորմալին մոտ մի բան
յոլա գնալու համար...
[1] Հելեն Հեյսի անվան մրցանակը շնորհվում է 1983թ.-ից Վաշինգտոնի մետրոպոլիտենի տարածքում բեմադրվող շրջիկ ներկայացումների համար: Անվանվել է ամերիկացի դերասանուհի Հելեն Հեյսի պատվին, ով հայտնի է եղել «Ամերիկյան թատրոնի առաջին տիկին» կոչումով։
© Նյութը պատրաստեց՝ Անի Գասպարյանը:
մեկնաբանություններ