Ալբերտո Մորավիա

Ալբերտո Մորավիա (Իտալ. Alberto Moravia)

(28. Նոյեմբեր 1907թ. Հռոմ, Իտալիա- 26. Սեպտեմբեր 1990թ. Հռոմ, Իտալիա)

Մորավիան ծնվել է 1907թ. նոյեմբերի 28-ին Հռոմում: Հայրը ճարտարապետ էր` Կառլո Պինկերլեն: Մորիվիայի իսկական ազգանունը Պինկերլե է, իսկ իր գրական կեղծանունը` Մորավիան, իր հորական կողմի տատիկի ազգանունն է, որը ի դեպ ազգությամբ հրեա էր: Մորավիայի խոսքերով իր մանկությունը անցել է սովորական, սակայն նաև միայնակ, չնայած որ ընտանիքում 4 երեխա են եղել` 2 քույր և 1 եղբայր: 9 տարեկանում Մորավիան հիվանդանում է ողնածուծի տուբերկույլոզով և ապաքինվում է միայն 17 տարեկանում: Ապաքինվելուց հետո վերջինս տեղափոխվում է ապրելու փոքրիկ Բրեսանոնե քաղաք, որտեղ էլ սկսում է աշխատել իր առաջին վեպի` «Անտարբերներ»-ի  («Gli indifferenti»)  վրա, որը լույս է տեսնում միայն 1929 թվին և մեծ հաջողություն է ունենում: Ֆաշիստական Իտալիայի իշխանությունները բազասական վերաբերմունք ցույց տվեցին «Անտարբերներ» վեպի նկատմամբ: Ժամանակակաից քննադատները ևս հիացմունքի մեջ չէին: Այդ է պատճառը, որ 30-ականների վերջերին Մորավիայի մասին սկսեցին խոսել որպես պատահական գրողի, որը իրեն սպառել է առաջին վեպում: Չդիմանալով հասարակության ճնշմանը և վախենալով իշխանությունների հետապնդումներից Ալբերտոն սկսում է ճանապարհորդել` հրատարակելով իր նշումները La Stampa թերթում: Նա եղավ Հունաստանում, Չինաստանում: 1933թ. դառնում է «Caratteri» ամսագրի հիմնադիրներից մեկը: 1935-36 թթ. ապրում է ԱՄՆ-ում, այնուհետև տեղափոխվում է Ֆրանսիա: Մորավիայի ճանապարհորդությունը վերջանում է Մեքսիկայում, որտեղ որոշ ժամանակ ապրելուց հետո նա վերադառնում է Իտալիա, և 1937 թ. հրատարակում իր « Խաբեություն»  պատմվածքների ժողովածուն («L’imbroglio»):  30-ականների վերջերին Մորավիան արդեն չէր կարող հաստատ պնդել,  որ քաղաքականությունը իրեն չի հետաքրքրում, սակայն այդ ժամանակաշրջանում Իտալիայում պարզապես անհնար էր հակաֆաշիստական որևէ  գործ հրատարակել: Բայց այնուամենայնիվ Մորիվիային դա հաջողվեց անել: 1941 թ.  նա հրատարեկեց «Դիմակահանդես»  («La mascherata») վեպը: Սակայն այդ ստեղծագործությունը արդեն երկրորդ հրատարակման ժամանակ արգելվում է իշխանություների կողմից և Ալբերտոն այլևս չի կարողանում հանդես գալ իր իսկական անվամբ և ընտրում է իրեն  «Pseudo»  կեղծանունը: 1941 թ. Մորիվիան ամուսնանում է Էլզե Մորանտեի հետ, ում հետ ծանոթ էր 1936թ.-ից: Էլզեն ևս գրող էր, սակայն ավելի քիչ ճանաչում էր վայելում, քանի իր ամուսինը: Ալբերտը երկար ժամանակ կնոջ հետ ապրում է Կապրի կղզում, որտեղ 1944 թ. գրում է իր «Ագոստինո» («Agostino») վեպը: Հետպատերազմյան տարիներին Մորավիայի ստեղծագործություններին սկսում  են շատ մեծ տեղ տալ հատկապես կինոմատոգրաֆիայում:  Մորավիայի գրքերը սկում են թարգմանվել տարբեր լեզուներով և վաճառվել արտասահմանում  և դրանց հիման վրա ֆիլմեր են նկարահանվում: 1952թ. «Պատմվածքներ» («I racconti») ժողովածուի համար նա պարգևատրվում է Իտալիայի ամենահեղինակավոր «La Strega» մրցանակով, չնայած որ Վատիկանը նրա բոլոր ստեղծագործությունները ներառում է արգելված գրքերի «ինդեքսում»: 1954 թ. Հրատարակվում է «Հռոմեական պատմվածքներ»  («I racconti romani») ժողովածուն և «Արհամարհանք»  («Il disprezzo») վեպը: 1962 թ. Ապրիլին Մորավիան բաժանվում է Էլզաից և նրա նոր կողակիցը դառնում է երիտասարդ գրող Դաչա Մարանին : Հենց այդ նույն տարում էլ լույս է տեսնում «Միտք հնդկաստանի մասին» («Un’idea dell’India») էսսեն: Նրա գրական-ստեղծագործական կյանքը ընթանում է բուռն և 1962-83 թթ. լույս են տեսնում մի շարք ստեղծագործություններ, որոնք սիրվում են ընթերցողի կողմից: 1983 թ. լույս է տեսնում  «Առարկա» («La cosa») ժողովածուն, որը Մորիվիան նվիրում է իր նոր կողակից՝  իսպանուհի Կարմեն Լլերային, որը գրեթե 47 տարի փոքր էր նրանից: Նրանք ամուսնանում են 1986 թ. ամուսնանում են և տեղի տալիս բազմաթիվ բամբասանքների և սկանդալների: 1994 թ. Մորավիան Եվրոպական պառլամենտում դառնում է պատգամավոր: Այդ ժամանակաշրջանում նա աշխատում է Ստրասբուգից եկող ռեպորտաժների վրա: 1990 թ. լրագրող Ալեն Էլկաննոմի հետ Մորիվիան գրում է աշխարահռչակ ինքնակենսագրականը ՝ «Մորավիայի կյանքը»  («Vita di Moravia»): Մեծ գրող Մորավիան մահանում է 1990 թ. սեպտեմբերի 26-ին Հռոմի իր բնակարանում : Հետմահու լույս են տեսնում նր պատմվածքների երկու ժողովածուները՝ 1993 թ. «Ռոմիլդո» («Romildo») և «Կորած պատմվածքները» («Racconti dispersi») 2000 թ. : Ստեղծագործությունները`  

- Հոգնած կուրտիզանուհին (La cortigiana stanca) 1927

-Անտարբերները (Gli indifferenti) 1929

- Խաբեություն   (L’imbroglio) 1937

- Ալարկոտի երազանքները (I sogni del pigro) 1940

- Դիմակահանդես (La mascherata) 1941

- Ագոստինո (Agostino) 1944

-  Համաճարակ (L’epidemia) 1944

- Հռոմուհի (La romana) 1947

- Համախոհը (Il conformista) 1947

- Անհնազանդություն (La disubbidienza) 1948

- Ամուսնական սեր և այլ պատմվածքներ (L’amore coniugale e altri racconti 1949)

- Պատմվածքներ (I racconti) 1952

- Հռոմեական պատմվածքներ (Racconti romani) 1954

- Արհամարհանք (Il disprezzo) 1954

- Չոչարա (La ciociara) 1957

- Նոր Հռոմեական պատմվածքներ (Nuovi racconti romani) 1959

- Ձանձրույթ (La noia 1960)

- Ռոբոտ (L’automa 1962)

- Մարդը՝ որպես ամբողջականություն և այլ Էսսեներ (L’uomo come fine e altri saggi 1963)

- Ուշադրություն (L’attenzione) 1965

- Առարկան առարկա է (Una cosa e una cosa) 1967

- Կյանքը խաղ է (La vita e gioco) 1969

- Դրախտ (Il paradiso) 1970

- Ես և նա (Io e lui) 1971

- Դու ո՞ր ցեղից ես (A quale tribu appartieni) ? 1972

- Ուրիշ կյանք  (Un’altra vita) 1973

- Ֆիլմ (Al cinema) 1975

- М-да  (Boh) 1976

- Ներքին կյանք (La vita interiore) 1978

- Առարկա(La cosa) 1983

- Մորավիայի կյանքը (Vita di Moravia) 1990

(ցանկը սպառիչ չէ)