ԲԱՆ✎ Արփինե Գալստյան

Գրականությունը

Գրականությունը լույս է, գրականություն ստեղծողները՝ լուսավորող մարդիկ։ Ցանկացած ճանապարհ անցնելու համար մեզ հենց գրականության ուղղորդիչ լույսն է հարկավոր չմոլորվելու համար, իսկ մոլորվելու դեպքում՝ արագ գտնվելու։ Գրականության պակասը խավարն է ու քաոսը, որն այժմ ավելի մեծ տեմպերով է խժռում մարդկանց բթացած ուղեղները։ Դրա պակասը հանգեցնում է կյանքի որակի սրընթաց անկման ու մտավոր հետընթացի, ինչը մենք այսօր տեսնում ենք ամեն քայլափոխի։ Գիտությունը և տեխնիկան զարգանում են միայն մեկ նպատակով՝ արգելելու մարդուն մտածել։ Իսկ գրականության դերը մարդուն մտածել ստիպելն է։

Անորակ գրականություն

Իմ կյանքում գրականությունը առաջնային տեղ ունի, որովհետև մշտապես ձգվում եմ լույսին, լուսավորելուն։ Անորակը արդեն գրականություն չէ, զուտ տպված գրքեր են, իսկ գիրք տպելը դեռ գրականություն ստեղծել չէ։ Մանիպուլյացիոն գրքերը (չափազանցված մոտիվացիոն ֆորմատի), դեգրադացիայի տանող գրքերը (ինչ-որ բանի արվեստների մասին) և նմանատիպ գրքերը ինձ համար փչացրած թուղթ են և գրադարակում անիմաստ տեղ զբաղեցնող ավելորդություն։ Անորակ գրականությունը հիմնավորապես տարբերակելու միակ միջոցը թերևս դրանցից որոշները կարդացած լինելն է, սակայն հնարավոր է նաև հետաքրքրվել այլ ընթերցողներից, հետևել գրքային բլոգներում տեղադրված կարծիքներին։ Իսկ սովորեցնելու արդյունավետ միջոցը սեփական օրինակն է. երբ դու ճիշտ ներկայացնես՝ ինչ է տալիս քեզ լավ գրականությունը և ինչով են վնասում վատ գրքերը, մարդիկ ինքնստինքյան կուղղորդվեն։

Ժամանակակից գրականությունը

Ցանկացած ժամանակներում գրված գրականություն էլ կարիք ունի անցնելու ժամանակի բովով։ Ժամանակը մեծամասամբ արդար դատավոր է այդ հարցում։ Այն մաղում է բազմաթիվ ստեղծագործություններ ու լավագույնները ապրում են հետագա դարերում։ Չնայած ընտիր գործեր այնուամենայնիվ մոռացվում և կորում են։ Ինքս շատ քիչ եմ կարդում ժամանակակից գրականություն. մեծ հաշվով եզրահանգել եմ մտքին, որ գրականությունը կրկնություն է։ Միշտ են ծնվում ժամանակից առաջ ընկնող մարդիկ, ու նրանք էլ հենց ստեղծում են այսօրվա գրականությունը վաղվա սերնդի համար։

Սիրել կարդալ

Մարդ սիրում է կարդալ, եթե իրեն է սիրում, որովհետև կարդալը ուղեղի առողջությունն է, իսկ ուղեղը մեր ղեկն է։ Առողջ լինելն էլ ամենադժվար բաներից է։ Իսկ սկսել սիրելը մի քիչ ինձ համար անհասկանալի եզրույթ է. դա կամ սիրում են, կամ՝ ոչ, ինչ որ պահի չեն սկսում, եթե բացառությունները չբացառեմ։ Գիրք կարդալը ներքին մղում է, որ ամեն մարդ չունի և, ինչ խոսք, ես տխուր չեմ այդ առիթով։ Իմ փորձը ցույց է տվել, որ կարդացող տգետներն ավելի վտանգավոր են․ գիրք կարդալը դեռ հույս չէ, թե մարդը խելացի է։ Անձամբ ոչ մեկին խորհուրդ չեմ տալիս գիրք կարդալ, չեմ սիրում խոսել իմ կարդացած գրքերից, այդուհանդերձ միշտ կիսվում եմ հատվածներով, կարծիքով, որոնք դառնում են պատճառ, որ մարդիկ կարդան։

Անպայման պետք է կարդալ...

Սիրելի գրքեր շատ ունեմ։ Բայց դրանք անպայման կարդալու դժվար կհամարեմ ու դրանք ոչ բոլորի համար գրքեր են հիմնականում։ Որպես այդպիսին կառանձնացնեմ «Փոքրիկ Իշխանը» և «Ջոնաթան Լիվինգսթոն Ճայը»։ Երկուսն էլ բոլոր տարիքներում կարդալու և տարբեր տարիքներում վերընթերցելու խորիմաստ գրքեր են։ «Փոքրիկ Իշխանը» մեր մեջ արթուն կպահի երեխային, որ եղել ենք ու հաճախ մոռանում ենք, իսկ այդ երեխային չմոռանալը մարդ մնալու երաշխիքն է։ «Ջոնաթան Լիվինգսթոն Ճայը» մշտապես կհիշեցնի, որ միակ բացարձակ ազատությունը միտքն է ու բոլոր թռիչքներն այնտեղ են, ու կօգնի մարդուն սեփական անհատականությունը գիտակցել այլ դիտակետից ու խորհել բազմաթիվ կարևորագույն հարցերի շուրջ։

Երբեք չկարդաք

Երբեք չկարդաք «Աղջիկ ջան ուշքի արի», «Թքած ունենալու նուրբ արվեստը», «Սրճարան աշխարհի եզրին» ու նման տաֆտալոգիական բթություններ։ Գիրքը, որի վրա ծախսածս ժամանակը համարում եմ խիստ մեծ կորուստ, «Աղջիկը գնացքում» գիրքն է։ Ափսոսում եմ, որ մարդ կարող է գումար և ժամանակ ծախսել նման «գրքերի» վրա։

5 գիրք, որոնք կօգնեն մուտք գործել գրականության աշխարհ

Ինձ թվում է սկզբի համար Ագաթա Քրիստիի, Արթուր Կոնան Դոյլի կամ ընդհանրապես դետեկտիվ, արկածային գրականությունը կարող է խթան հանդիսանալ, որ մարդ ձևավորի ընթերցողի բազա։ Նաև անչափ հետաքրքիր ազդեցություն այդ առումով ունի Ալեքսանդր Դյուման՝ իր ընտիր վեպերով, որոնք կարդացվում են մեկ շնչով։

1․ Պաուլու Կոելյու «Ալքիմիկոսը»

2․ Ալեքսանդր Դյումա Դյումա «Կոմս Մոնտե Քրիստո»

3․ Րաֆֆի «Խաչագողի հիշատակարանը»

4․ Րաֆֆի «Խենթը»

5․ Էրիխ Մարիա Ռեմարկ «Հաղթական կամար»

Հարցազրույցը՝ Համլետ Մուրադյանի