Դենի դը Ռուժմոն «Սիրո առասպելները»

Կիրքը սիրո այն ձևն է, որը հրաժարվում է անմիջապեսից, խուսափում մոտակայից, ցանկանում հեռավորություն և հարկ եղած դեպքում հորինում, որպեսզի դրա հետևանքներն ավելի լավ զգա և ավելի բորբոքվի: Այս բնորոշումն առնչվում է ճշմարիտ վեպերի մեծ մասին, որոնք ինձ համար ոչ միայն լավագույնն են գրական այդ սեռի երկերի մեջ, այլև անկախ արվեստի իրենց որակից, իրենց հանրաճանաչելիությունից կամ մարդկային հասողությունից, նրանք են միայն, որոնցում տիրականորեն թափանցում է Տրիստանի միջնադարյան արքետիպը:
Ճիշտն ասած, ես չգիտեմ` կիրքը ծնվում է տարածությունից, թե հակառակը: Սակայն ստույգ է, որ արևմտյան վեպն առայժմ չի նկարագրել մի կիրք, որը բորբոքվեր մի էակի հանդեպ, որը չափազանց մոտիկ է, դյուրամատչելի, բարոյապես թույլատրված և հիմնականում հանդուրժված: Քանի որ գոյություն ունեցող արգելքների և հանդուրժողականության բնույթն ու քանակը տարբեր են ըստ հասարակությունների (ինչը կարող ենք բնութագրել ըստ տաբուների, ինչպես օրինակ, տասնիններորդ դարի բուրժուազիան արգելում էր խոսել դրամի և սեռականության մասին, դա էլ պատճառ դարձավ, որպեսզի Մարքսը և Ֆրոյդը բացահայտող ցնցում առաջացնեն), կիրքը, որ միշտ հակահասարակական է, սակայն այդ նույն հասարակությունից (և միայն նրանից` մի շատ տարօրինակ պարադոքսի շնորհիվ) ստանում է իր ուզածը, որը տարբերվում է ըստ բարքերի վիճակի:
Մի աշխարհում, ուր ամեն ինչ թույլատրված է, չի կարող գոյություն ունենալ ընդունելի և իսկապես հայտարարված կիրք, քանի որ կիրքը սուբյեկտի և օբյեկտի միջև միշտ ենթադրում է մի երրորդին, որ խանգարում է նրանց գրկախառնությանը, մի Մարկ արքա, որը Տրիստանին բաժանում է Իզոլդայից: Արգելքը, հիմնականում լինելով հասարակական (բարոյական կամ գրեթե սովորությունների հետ կապված, գրեթե քաղաքական), ի վերջո խառնվում էր բուն հասարակության հետ: Եվ եթե շատ հաճախ խորհրդանշվում էր մի dramatis persona-ով, ապա ստեղծագործության, պատումի և ոճի համար:
Այսնպիսի հասարակությունում, ինչպիսին մերն է, սեր-կիրքն արդյոք կարող է բավական սոսկալի, հետևաբար բավական դյութիչ արգելքների հանդիպել, որպեսզի նրա ցնորքն ազդարարվի:
Ես նկատի ունեմ արևմտյան հասարակությունը, այսինքն` Եվրոպան և նրա տարածումն Ամերիկայում և Ռուսաստանում: Մի հասարակություն, որ ստեղծվել ու ձևավորվել է հազարամյա բանավեճի ընթացքում` տաբուներ ծնող սրբազանի և դրանք ոտնահարող աշխարհիկի միջև, բայցև իմաստության և քաղաքականության, շնորհի և արժանիքի, միստիկայի և բարոյականության, հավատալիքի և գիտության, բացարձակի և պատճառաբանության, վերջապես, սեր-կրքի և ամուսնության միջև: Արդյոք մենք մեր հեղաշրջման այն կետում չենք, երբ ամեն ինչ փոշիանալով, նահանջելով, պղծվելով, կրոնական, նևրոտիկ կամ սենտիմենտալ պատրանքներից թոթափվելով, մշտապես անգաղտնապահ վերլուծումների միջոցով ենթարկվելով հիգիենայի և սոցիոլոգիայի օրենքներին, մեզ թույլատրվում է  անել այն ամենը, ինչը չի խանգարի առողջությանը և արտադրողականությանը: (Մնացած ամեն ինչը ավելի ու ավելի է թույլատրվում):
Քսան տարի առաջ, երբ գրում էի «Սերը և Արևմուտքը», ես նշմարում էի, որ նպատակներն ու միջոցները չափազանց հստակ գիտակցող, այսինքն` չափազանց սոցիոլոգիական մի մշակույթ, այլևս տեղ չի թողնի կրքահարույց այն սիրուն, որ հորինել էին 12-րդ դարի Լանգդոկի տրուբադուրները և վիպականացրել բրետոնները: Դա կնշանակեր մեծ պատիվ անել վիկտորյան և բուրժուական  ժամանակների բարոյական տաբուներին և հոգեվերլուծողների ու մարքսիստների հաջողություններին, որոնք արդեն կես դար է, ինչ մնում են կախված նրանից: Շարունակում են գոյություն ունենալ (կամ փոխվել են) ուրիշ տաբուներ, որոնց վրա կիրքը հարձակվում է ` դրանցում նոր պատրվակներ գտնելու, փառահեղորեն ծյուրելու, արհամարհելու Ցերեկվա բարոյականությունը` հանուն Գիշերվա միստիկայի և պատճառաբանված գործունեության` կյանքը հափշտակույամբ և խանդավառ մահով փոխարինելու համար: