Էրիխ Մարիա Ռեմարկ «Երեք ընկեր»

Բեռնել գիրքը

► Մի տարօրինակ զգացում ես ունենում քո ծննդյան օրը, եթե անգամ մի առանձին նշանակություն չես տալիս դրան:

► - Մարդս որքան քիչ է հոգ տանում իր հոգեվիճակի մասին, այնքան շատ արժե նա:-Գոտֆրիդ Լենց

► - Չէ որ հարկավոր է գիտենալ նաև պարտվել: Այլ կերպ՝ ապրել չի լինի:-Պատրիցիա Խոլման

► - Միայն թե ոչինչ սրտին մոտիկ չընդունել, որովհետև այն, ինչ ընդունես, կուզենաս ուժով պահել: Իսկ ուժով պահել ոչինչ չի կարելի:-Օտտո Կեստեր

► Համեստությունն ու բարեխղճությունը վարձատրվում են միայն վեպերում: Նման բաները կյանքում սովորաբար օգտագործվում են, ապա մի կողմ շպրտվում:

► Ասենք, կինոն միշտ էլ պիտանի բան է: Կինոյում ամեն մարդ էլ կարող է ինքն իրեն երազանքներին հանձնել:

► - Եթե պարը չլինի, ապա մարդ չի ուզենա ապրել:-Էռնա Բենիգ

► - Եթե ամեն օր չպարապես, լիովին դուրս կընկնես հունից:-Գեորգ Բլոկ

► - Միշտ լինում են փող ունեցող մարդիկ: Կամ այնպիսինները, որոնք ուզում են հարուստ երևալ:-Օտտո Կեստեր

► - Սկզբունքները հարկավոր է խախտել, թե չէ, էլ ի՞նչ բավականություն կարող են նրանք պատճառել:-Գոտֆրիդ Լենց

► Ես իրոնիայի դեմ ոչինչ չունեմ, եթե միայն իմ դեմ չի լինում ուղղված: - Ռոմը, չէ որ հասարակ խմիչք չէ, այլ ավելի շուտ մի բարեկամ է, որի հետ քեզ միշտ թեթև ես զգում: Ռոմը վերափոխում է աշխարհը:-Ռոբբի Լոկամպ

► Իմ կարծիքով, թող ամեն ինչ գրողի ծոցը գնա. ինչ-որ եղել է` եղել է: Միևնույն է, որևէ բան փոխելն այլևս հնարավոր չէ:

► - Լսիր, Գոտֆրիդ, կարծեմ, դու սիրո հարցում լավատեղյակ ես, այնպես չէ՞: - Լավատեղյա՞կ: Սիրո հարցերում ես ուղղակի գրոսմայստեր եմ,- համեստորեն պատասխանեց Լենցը: - Շատ լավ: Դե ուրեմն, ես կուզենայի իմանալ, թե այդպիսի դեպքերում մարդիկ մի՞շտ են իրենց հիմարաբար պահում: - Այսինքն, ինչպե՞ս թե հիմարաբար: - Դե, ասենք, այնպես, ասես կիսահարբած լինեն: Ավել-պակաս խոսում են, ասում՝ ինչ խելքներին փչի ու դեռ սուտ խոսում: Լենցը հռհռաց: - Բայց, մանկիկս, ախր սերը ինքը հենց խաբեություն է, հրաշալի մի խաբեություն, որ հորինել է մայրիկ-բնությունը: Նայիր այս սալորենուն: Չէ՞ որ սա էլ է խաբում: Ձևանում է անհամեմատ ավելի գեղեցիկ, քան հետո կլինի: Չէ՞ որ զզվելի կլիներ, եթե սերը թեկուզ ամենափոքրիկ չափով ընդհանուր բան ունենար ճշմարտության հետ: Փառք աստծո, այդ անիծյալ բարոյախոսները չեն կարողանում ամեն ինչ ենթարկել իրենց: Ես վեր կացա: - Նշանակում է, դու այն կարծիքին ես, որ առանց մի որոշ խաբեության չի կարող սեր լինել: - Ընդհանրապես չի լինում, մանկիկս: - Լավ, բայց այդ միջոցին մարդ կարող է շատ ծիծաղելի երևալ: Լենցը քմծիծաղ տվեց: - Նկատի ունեցիր, տղաս, որ երբեք, երբեք և երբեք կնոջը ծիծաղելի չի թվա նա, ով որևէ բան անում է հանուն նրա: Թեկուզ այդ լինի ամենագռեհիկ կատակերգությունը: Արա, ինչ ուզում ես. գլխի վրա կանգնիր, դուրս տուր ամենահիմար անհեթեթությունները, գոռոզացիր սիրամարգի նման, երգեր երգիր նրա լուսամուտի տակ, բայց միայն մի բանից զգուշացիր. գործնական մի եղիր, լրջմիտ մի եղիր:

► - Ես այլ կերպ էի պատկերացնում կյանքը (Խասսե): - Մենք բոլորս էլ այդպես ենք...

► Ով միայնակ է, նա երբեք չի լքվի:

► Չի կարելի չափից դուրս ջահել լինել: Չափից դուրս միայն ծեր կարելի է լինել:

► - Մեռածների հիշատակի հանդեպ երկյուղածությունը ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ նրանց հանդեպ մեղքի գիտակցություն: Մարդիկ աշխատում են հատուցել այն չարիքի փոխարեն, որ արել են հանգուցյալի հանդեպ նրա կենդանության օրոք:-Ֆերդինանդ Գրաու

► Մարդս իր բարության չնչին պաշարների մասին սովորաբար հիշում է  միայն այն ժամանակ, երբ արդեն չափից դուրս ուշ է: Եվ այդ դեպքում նա հուզվում է այն մտքից, թե որքան ազնվաբարո կարող էր լինել ինքն ու սկսում է իրեն բարեգործ համարել:-Ֆերդինանդ Գրաու

► - Մարդկային հասարակության հիմքերը հանդիսանում են շահասիրությունը, վախն ու ծախվածությունը: Մարդս չար է, բայց նա սիրում է բարությունը...Եթե միայն այն անում են ուրիշները:-Ֆերդինանդ Գրաու

► - Հիմար ծնվելն ամոթալի չէ, ամոթ է որպես հիմար մեռնելը:-Գոտֆրիդ Լենց

► - Արտահայտվել, նշանակում է սիրտը թեթևացնել:-Գոտֆրիդ Լենց

► - Միայն հիմարն է կյանքում հաղթանակում, խելացին, չափից դուրս շատ խոչընդոտներ է տեսնում և դեռևս որևէ բան չսկսած՝ կորցնում է ինքնավստահությունը: Դժվարին ժամանակներում միամտությունն ամենաթանկագին գանձն է, դա մի կախարդական թիկոց է, ոչ ծածկում է այն վտանգները, որոնց հիպնոսվածի նման դեմ է առնում խելոքը:-Ֆերդինանդ Գրաու

► - Երբեք մի ձգտիր չափից դուրս բան իմանալ: Որքան քիչ ես իմանում, այնքան պարզ է դառնում կյանքը: Գիտությունը մարդուս դարձնում է ազատ, բայց դժբախտ:-Ֆերդինանդ Գրաու

► - Ցուրտը մարդու հոգին թախիծով է լցնում:-Պատրիցիա Խոլման

► - Եթե ես մեքենա ունենայի, ամեն գիշեր փոքրիկ զբոսանքներ կկատարեի, դանդաղորեն կշրջեի: Ամեն ինչ այնքան անճշմարտանման է թվում, երբ այսպես, անաղմուկ սահում ես փողոցներով: Ամեն ինչ իրական է, բայց և միևնույն ժամանակ կարծես երազումն ես տեսնում: Այն ժամանակ երեկոները ոչ ոքի կարիքը չէի զգա…-Պատրիցիա Խոլման

► - Իսկ ընդհնարապես, մարդ ուզում է, չէ՞, որպեսզի երեկոները ինչ-որ մեկը լինի մոտը, ճի՞շտ է: - Երեկոները, այո…Երբ վրա է հասնում մթությունը…Դա տարօրինակ բան է:

► - Լկտիությունը օրենքի դեմ պայքարելու լավագույն միջոցն է:-Ռոբբի Լոկամպ

► Երբ ցույց ես տալիս ապրանքի լավագույն կողմերը, ապա գնի հանդեպ վերացական սարսափը նկատելիորեն պակասում է:

► Հարկավոր է հնարավորին չափ ամուր բռնել կյանքից, որպեսզի թեկուզ մի փորքիկ պատառ պոկես, այսպես կոչված, երջանկությունից, որի համար ստիպված ես լինում վճարել կրկնապատիկ ու եռապատիկ: Երջանկությունն աշխարհում ամենաանորոշ ու ամենաթանկ բանն է:

► - Ի՞նչ ասես, որ չի գալիս այդ երգ հորինողների գլուխը: Ինձ թվում է, թե նրանցից բացի աշխարհում այլևս ուրիշ ռոմանտիկներ չկան:-Ռոբբի Լոկամպ

► Մի սիրո համար մարդկային կյանքը չափից դուրս շատ է ձգձգվում:

► Սերը հրաշալի բան է: Բայց միշտ երկուսից մեկը սկսում է ձանձրանալ: Իսկ մյուսը մնում է ձեռնունայն...Սառում-մնում է և ինչ-որ բանի սպասում...Սպասում է խենթի նման:

► - Ի՞նչ իմաստ ունի մշտապես կռիվ անելը, կյանքը կարճ է: Այն լի է ամեն տեսակ պատահականություններով: Մեր օրերում հարկավոր է միմյանց թև-թիկունք լինել: Արի՛ հաշտվենք:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Խենթ լինելն ընդհանրապես ամոթալի չէ:-Պատրիցիա Խոլման

► - Ի՞նչ եք հասկանում, տղերք, դուք կյանքից: Ախր, դուք վախենում եք սեփական զգացմունքներից: Դուք նամակներ չեք գրում՝ զանգահարում եք հեռախոսով. դուք այլևս չեք երազում. դուք զբոսանքի եք դուրս գալիս քաղաքից դուրս շաբաթ-կիրակի, սիրո մեջ դուք խելացի եք, իսկ քաղաքականության մեջ անխելք՝ դուք խղճալի ցեղ եք:-Ֆերդինանդ Գրաու

► Համառությունն ու ջանասիրությունը ավելի լավ բան են, քան հանճարն ու անառակությունը:

► - Տեսնու՞մ ես, ինչ գեղեցիկ է քո սենյակը: - Գեղեցիկ է, որովհետև դու այստեղ ես: Նա այլևս երբեք չի լինի այնպես, ինչպիսին առաջ էր...Որովհետև դու եղել ես այստեղ: Կապտաճերմակ լույսով ողողված նա ծնկի էր չոքել անկողնում: - Բայց...-ասաց նա,- չէ՞ որ ես դեռ հաճախ եմ գալու այստեղ...հաճախ... Ես անշարժ պառկել էի և նրան էի նայում: Խոնջացած, խաղաղված և խիստ երջանիկ, ես ամեն ինչ տեսնում էի ասես փափուկ, վառ մի լույսի միջով: - Ինչ լավն ես դու, Պատ: Այսպես անհամեմատ լավն ես, քան քո որևէ հագուստի մեջ: Նա ժպտաց և խոնարհվեց վրաս: - Դու պետք է ինձ շատ սիրես, Ռոբբի: Չգիտեմ, թե ինչ կանեմ ես առանց սիրո: Նրա աչքերը հառված էին ինձ: Դեմքը բոլորովին մոտիկ էր, հուզված, լուսավոր, լի կրքոտ մի ուժով: - Ամու՛ր բռնիր ինձ,- շշնջաց նա:-Ինձ հարկավոր է, որ որևէ մեկը ամուր բռնի ինձ, թե չէ կընկնեմ: Ես վախենում եմ: - Չի երևում, թե վախենում ես: - Այդ ես միայն ձևացնում եմ, իսկ իրականում ես հաճախ եմ վախենում: - Որ այդպես է, ես ամուր կբռնեմ քեզ,- ասացի ես դեռևս շարունակելով մնալ այդ լուսավոր ու երերուն տարօրինակ կես-երազ, կես-իրականության մեջ: - Ես քեզ իսկականից ամուր կբռնեմ: Դու մինչև անգամ կզարմանաս: Նա ափերը դիպցրեց իմ երեսին: - Իսկապե՞ս: Ես գլխով արեցի: Նրա ուսերը ողողված էին կանաչավուն մի լույսով, ասես խորասուզվել էինք մի խոր ջրի մեջ: Ես բռնեի նրա ձեռքերից և քաշեցի իմ կողմը. ինձ գրկեց մի մեծ տաք ալիք, լուսավոր ու քնքուշ...Ամեն ինչ մարեց...

► Մարդիկ սենտիմենտալ են դառնում ավելի հաճախ վշտի, քան թե սիրո հետևանքով:

► Շատ մարդկանց համար, որոնք սուգ են պահում, նրանց վշտի հանդեպ հարգանքը ավելի բան արժե, քան ինքը՝ վիշտը:

► - Մելամաղձոտ ես դառնում, երբ մտորում ես կյանքի մասին: Իսկ ցինիկ՝ երբ տեսնում ես, թե մարդկանց մեծամասնությունը ինչպես է վարվում կյանքի հետ:-Ֆերդինանդ Գրաու

► - Այդ լավ է, որ մարդկանց մնում են շատ ու շատ կարևոր մանրուքներ, որոնք նրանց գամում են կյանքին, որոնք պաշտպանում են նրանց: Բայց ահա միայնակությունը, իսկական մենակությունը, առանց երազանքների ու խաբկանքների մենակությունը վրա է հասնում խելագարությունից կամ ինքնասպանությունից առաջ:-Ֆերդինանդ Գրաու

► - Մակերեսային են նրանք, ովքեր կարծում են, թե իրենք շատ խորամիտ են:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Արիությունը առանց վախի չի լինում:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Այն ժամանակից ի վեր, ինչ դու ինձ հետ ես, ամեն ինչ ինձ համար հեշտ է դարձել:-Պատրիցիա Խոլման

► Ամեն մարդու մեջ ինչ-որ տեղ թաքնված է փոքր-ինչ սենտիմենտալություն:-Էռնա Բենիգ

► Ես չէի ուզում նրա մասին այդքան շատ մտածել: Ուզում էի, որ նա ինձ համար դառնար անսպասելի մի նվեր, մի երջանկություն, որը եկել է ու նորից կգնա, միայն այդքան: Ես չէի ուզում անգամ մտքով անցկացնել, որ ինչ-որ կերպ նա կարող էր դառնալ ավելին: Ես չափազանց լավ էի իմանում. ամեն մի սեր ուզում է հավերժական լինել, և դրանում էլ հենց կայանում է նրա հավերժական տանջանքը:

► - Սերը հրաշալի բան է, բայց մարդու բնավորությունն է փչացնում:-Գոտֆրիդ Լենց

► - Տակտը չգրված մի օրենք է, ուրիշների սխալները չնկատելու և այդ սխալները չուղղելու մասին:-Գոտֆրիդ Լենց

► - Միայն թե ազատությունդ չկորցնես: Ազատությունը սիրուց թանկ է: Բայց մարդիկ այդ բանը սովորաբար չափից դուրս ուշ են հասկանում:-Գոտֆրիդ Լենց

► - Տղամարդու համար ամենաամոթալի բանը խեղկատակությունն է:-Ֆերդինանդ Գրաու

► - Ամենասարսափելին ժամանակն է: Այն ակնթարթը, որ մենք ապրում ենք, և որի տերը այնուամենայնիվ չենք դառնում:-Ֆերդինանդ Գրաու

► - Աշխարհի երեսին ամենածանր հիվանդությունը մտածողությունն է: Այն անբուժելի է:-Գոտֆրիդ Լենց

► - Կյանքը, եղբայրներս, հիվանդություն է, և մահը սկսվում է ծննդյան օրից: Սրտի յուրաքանչյուր հարվածը, թոքերի ամեն մի շնչառությունը մի փոքրիկ մահ է պարունակում: Դրանք բոլորը փոքրիկ շարժումներ են, որ մեզ մոտեցնում են վերջավորությանը:-Ֆերդինանդ Գրաու

► - Երբեմն մեռնելը զարմանալի կերպով հեշտ է:-Գոտֆրիդ Լենց

► - Դու ինձ սիրու՞մ ես,- հարցրեցի ես: Նա բացասաբար օրորեց գլուխը: - Իսկ դու՞ ինձ: - Ոչ: Սա երջանկություն է, չէ՞: - Մեծ երջանկություն է: - Այդ դեպքում մեզ ոչինչ չի կարող պատահել, այնպես չէ՞: - Որոշակիորեն ոչինչ,- պատասխանեց նա ու բռնեց իմ ձեռքը:

► - Ես բոլորովին էլ կարգին ընկեր չեմ, Ռո՛բբի: - Հուսով եմ: Ինձ հարկավոր էլ չի կին՝ ընկերոջ դերում: Ինձ հարկավոր է սիրած կին:

► - Ավարտուն կանայք արագ են ձանձրացնում: Կատարելությունները՝ նույնպես, իսկ «ֆրագմենտները»՝ երբեք:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Որքան տարօրինակ են ժամանակակից երիտասարդներրը: Անցյալը դուք ատում եք, իրականությունը՝ արհամարհում, իսկ ապագայի նկատմամբ անտարբեր եք: Դժվար թե այդ մի լավ բանի հասցնի ձեզ:-ֆրաու Զալևսկի

► - Լավ բանը, և լավ վերջավորությունները լինում են միայն այն դեպքում, երբ մինչ այդ ամեն բան վատ է եղած լինում:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Փողը, ճիշտ է, երջանկություն չի բերում, բայց հանգստացնող կերպով է ներգործում մարդու վրա:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Փողը անկախություն է տալիս, սիրելիս:-Պատրիցիա Խոլման

► - Այսօրվանից դերձակներին ես վեր եմ դասելու ավելի, քան փիլիսոփաներին: Դերձակները գեղեցկություն են բերում կյանքին: Գեղեցկությունը հարյուրապատիկ անգամ թանկ է բոլոր մտքերից: Եթե անգամ այդ մտքերը խորը լինեն, ինչպես անհատակ անդունդը:-Ռոբբի Լոկամպ

► Սիրո մեջ չի կարելի վերջնականապես ձուլվել միմյանց, հարկավոր է ավելի հաճախ բաժանվել՝ գնահատել կարողանալու համար նոր հանդիպումները: Միայն նա, ով շատ է մենակ մնացել, կարող է գնահատել սիրելու հետ հանդիպման երջանկությունը:

► Ինչը կարող է ավելի վճռական պատառոտել միայնակության մոգական պատյանը, եթե ոչ զգացմունքների պռոթկումը, նրանց խորտակիչ ուժը, եթե ոչ տարերքը, փոթորիկը, գիշերը, երաժշտությունը…Եվ սերը...

► Սերը մարդու մեջ է ծնվում, բայց երբեք նրա հետ չի վերջանում և մինչևիսկ երբ ամեն ինչ լինում է՝ և՛ մարդը, և՛ սերը, և՛ երջանկությունն ու կյանքը, ապա ինչ-որ սոսկալի մի օրենքով այդ բոլորը դեռևս քիչ է լինում, և որքան այդ ամենը շատ է թվում, իրականում այնքան ավելի քիչ է լինում նա:

► Տիրապետելն ինքնըստինքյան արդեն կորուստ է: Երբեք ոչ մի բան հնարավոր չէ պահել, երբեք: Երբեք հնարավոր չէ բացել ժամանակի զնգացող շղթան, երբեք անհանգստությունը չի վերածվում անդորրի, որոնումները՝ լռության, երբեք չի դադարում անկումը:

► - Կնոջ հետ հնարավոր չէ վիճել, վատթարագույն դեպքում կարելի է չարանալ նրա վրա:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Ես, ի միջի այլոց, ամեն հանդիպած կնոջ հետ էլ վիճել եմ, երբ չես վիճում, նշանակում է ամեն բան շուտով կվերջան:-Գոտֆրիդ Լենց

► - Ոչ մի բանի մի հանձնվիր: Կյանքը խայտաբղետ է, բայց անկատար:-Ֆերդինանդ Գրաու

► Եթե քսաներորդ դարի վրա չծիծաղես, ուրեմն պետք է ճակատիդ կրակես: Բայց նրա վրա երկար ծիծաղել էլ չի կարելի: Ավելի շուտ վշտից կոռնաս:

► - Մոռացում, ահա որն է հավերժական մոռացության գաղտնիքը: Մենք ծերանում ենք միմիայն մեր հիշողության պատճառով: Մենք շատ քիչ ենք մոռանում:-Ֆերդինանդ Գրաու

► - Կատաղությունը պետք է ուրախությամբ ցրել և ոչ թե չարությամբ,- հայտարարեց Ալֆոնսը: - Ճիշտ է,- ասացի ես,- բայց մարդ պետք է իմանա այդ անելը: - Բանը վարժվածության մեջ է, դուք բոլորդ ուզում եք պատը գլխով ծակել, բայց ոչինչ, տարիների ընթաքում այդ անցնում է:

► - Մենք պարզապես այլևս չպետք է հանդիպենք ուրիշ մարդկանց հետ: Այդ դեպքում ոչ վեճեր կլինեն, ոչ էլ խանդի նոպաներ: Իսկական սերը կողմնակի մարդիկ տանել չի կարողանում:-Պատրիցիա Խոլման

► - Ամեն ինչ հարկավոր է հավասարակշռել, ահա թե ինչումն է կյանքի ամբողջ գաղտնիքը:-Բլյումենտալ

► - Մենք չափից դուրս շատ բան գիտենք և չափից դուրս քիչ բան ենք կարողանում…Որովհետև չափից դուրս շատ բան գիտենք:-Բլյումենտալ

► - Մեր օրերում շահավետ գործարքը ձեռքից բաց թողնելը նշանակում է ձեռնոց նետել բախտին: Իսկ այդ բանն այլևս ոչ ոք թույլ չի տա իրեն:

► - Միշտ ինչ-որ բան չափից դուրս ուշ է լինում: Այդպես է կյանքում:-Ֆերդինանդ Գրաու

► - Կարգին մարդը միշտ էլ մելամաղձոտ է դառնում, երբ վրա է հասնում երեկոն: Ուրիշ հատուկ պատճառներ չեն պահանջվում: Հենց այնպես…Ընդհանրապես…

► - Քո կենացը, Ռոբբի, խմենք հանուն նրա, որ բոլորս էլ մի օր սատկելու ենք: - Կենացդ, Ֆերդինանդ: Խմենք հանուն նրա, որ դեռ դոփում ենք հողագնդի վրա:

► - Բայց ճիշտն ասած, շատ ամոթալի է քայլել երկրի վրա և համարյա ոչինչ չիմանալ նրա մասին: Մինչև անգամ մի ծաղկի անունն ի՞նչ է, այն էլ չգիտես: - Տրամադրությունդ մի՛ գցիր,- ասացի ես,- անհամեմատ ավելի ամոթալի է, որ մենք քարշ ենք գալիս երկրի երեսին՝ առանց իմանալու թե ինչու: Եվ մի քանի ավելորդ անունն այդտեղ ոչինչ չեն փոխի:

► - Ծուլությունը սկիզբն է ամեն մի երջանկության և վերջը ամեն տեսակի փիլիսոփայության:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Մարդս չափից դուրս քիչ է պառկում: Նա հավիտյան կամ նստած է, կամ պառկած: Այդ վնասակար է բիոլոգիական նորմալ ինքնազգացման տեսակետից: Միայն պառկած վիճակում է, որ լիովին հաշտվում ես ինքդ քեզ հետ:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Ապրելու համար իսկական իդեալիստը փողի է ձգտում: Փողը ազատություն է, իսկ ազատությունը՝ կյանք:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Փողի մասին արհամարհանքով խոսել չի կարելի: Շատ կանայք մինչև իսկ փողի պատճառով սիրահարվում են: Իսկ սերն էլ շատ տղամարդկանց դարձնում է շահամոլ: Այսպիսով, փողը ազդակ է դառնում իդեալների համար, իսկ սերը, ընդհակառակը, մատերիալիզմի համար:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Տղամարդը շահամոլ է դառնում հենց միմիայն կնոջ քմահաճույքների պատճառով: Եթե կանայք չլինեին, փողն էլ չէր լինի, և տղամարդիկ հերոսների ցեղ կներկայացնեին:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Սերը տղամարդու մեջ արթնացնում է ամենավատթար բնազդները, տիրապետելու, հասարակական ձիրքի, վաստակելու և հանգստանալու կիրք: Զուր չէ, որ բռնակալները սիրում են, որ իրենց զինակիցները ամուսնացած լինեն: Այդպես նրանք  ավելի պակաս վտանգավոր են: Եվ զուր չէ, որ կաթոլիկ կղերականներ կին չեն ունենում. հակառակ դեպքում նրանք այդքան խիզախ քարոզիչներ չեն լինի:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Մարդը միշտ մեծ է իր դիտավորությունների մեջ: Բայց ոչ թե դրանք կատարելու գործում: Դրանում էլ հենց կայանում է նրա հմայքը:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Գուցե մեզանից ոչ մեկն էլ չգիտե սիրել: Այսինքն այնպես, ինչպես սիրում էին առաջներում: Բայց դրանից մեզ համար ավելի վատ չի լինում: Ինձ ու քեզ համար ամեն ինչ ուրիշ տեսակ է, մի տեսակ ավելի պարզ:-Ռոբբի Լոկամպ

► Համոզվածություն. ահա թե ինչն է ինձ պակասում: Համոզվածություն. այս բանը ամենքին է պակասում:

► - Հարկավոր է հնազանդվել ճակատագրին: - Հնազանդվե՞լ, իսկ ինչու՞ հնազանդվել: Դրանից օգուտ չկա: Կյանքում ամեն բանի համար մենք վճարում ենք կրկնապատիկն ու եռապատիկը: Հապա էլ ինչու՞ պետք է հնազանդվենք:

► Հնազանդություն, մտածեցի ես: Իսկ ի՞նչ կարող է փոխել այն: Պայքարել, պայքարել- ահա միակ բանը, որ մնում է անել այս խառնաշփոթության մեջ, որում, վերջ ի վերջո, այսպես թե այնպես պետք է պարտություն կրես: Պայքարել հանուն այն մի փոքրի, որը քեզ համար թանկ է: Իսկ հնազանդվել կարելի է նաև յոթանասուն տարեկանում:

► - Ահա, տեսնու՞մ եք,- ասաց Օտտոն,- ինչ է նշանակում հասակ. մեկ արցունք, մեկ ծիծաղ. որքան արագ են այդ բոլորը միմյանց հաջորդում: Առանց փոքր իսկ դադարի: Հավանորեն մենք էլ այդպես կդառնանք:

► - Որքան հանգիստ ես քեզ պահում, այնքան ավելի լավ ես կարողանում օգնել ուրիշներին:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Որքան շատ ես ապրում, այնքան շատ են ջղերդ փչանում: Ճիշտ այն բանկիրի նման, որը շարունակ վնասներ է կրում:-Օտտո Կեստեր

► - Դուք հասցրե՞լ եք նկատել, որ մենք ապրում ենք լիակատար ինքնաբզկտման էպոխայում: Շատ բան, որ կարելի էր անել, մենք չենք անում՝ ինքներս էլ չիմանալով, թե ինչու: Աշխատանքը դարձել է հրեշավոր կարևորության մի գործ. մեր օրերում այնքան շատ մարդիկ են զրկված աշխատանքից, որ նրա մասին մտքերը մթագնում են մնացած ամեն ինչ:-Ժաֆֆե

► - Աշխատանքը, այդ մի մռայլագին կատաղություն է: Մի մռայլ մոլեգնություն է: Մենք նվիրվում ենք աշխատանքին այն հավիտենական պատրանքով, թե ժամանակին ամեն բան այլ կերպ կդառնա: Սակայն երբեք ոչինչ չի փոխվելու:-Ժաֆֆե

► - Սխալ է ենթադրել, թե բոլոր մարդիկ օժտված են զգալու միատեսակ հատկություններով:-Ժաֆֆե

►  Մեր ժամանակը դեռևս չի գտել իր զգացմունքներն արտահայտելու բառերը: Նա կարողանում է միայն սանձարձակ լինել. մնացած ամեն ինչ արհեստական է լինում:

► - Ես այնքան երջանիկ եմ,- ասաց նա: Ես կանգնել ու նայում էի նրան: Նա միայն երեք բառ ասաց: Բայց ես երբեք չէի լսել, որ դրանք այդպես արտասանվեին: Ես ճանաչել էի կանանց, նրանց հետ հանդիպումները միշտ էլ ակնթարթային են եղել, ինչ-որ արկածներ, երբեմն վառ, այրող ժամեր, միայնակ գիշեր, փախուստ ինքդ քեզանից, հուսահատությունից, ամայությունից: Ասենք, ես որևէ այլ բան չեմ էլ փնտրել. չէ՞ որ ես գիտեի, որ ոչ մի բանի վրա հույս դնել չի կարելի, հույս կարող ես դնել միայն ինքդ քեզ և մեկ էլ լավագույն ընկերոջդ վրա: Եվ հանկարծ տեսա, որ ես ինչ-որ բան եմ նշանակում մի մարդու համար, և որ այդ մարդը երջանիկ է հենց միայն այն բանի համար, որ իմ կողքին է: Այդպիսի բառերն ինքնըստինքյան հասարակ են հնչում, բայց երբ լավ ես մտծում դրանց մասին, սկսում ես հասկանալ, թե որքան անչափելի կարևոր են դրանք: Այդ կարող է ամբողջ մի փոթորիկ բարձրացնել մարդու հոգում և հիմնահատակ վերափոխել նրան: Այդ սերն է, բայց և այնպես, էլի ինչ-որ ուրիշ բան: Ինչ-որ մի բան, հանուն որի արժե ապրել: Տղամարդը չի կարող սիրո համար ապրել: Բայց մեկ ուրիշ մարդու համար նա կարող է:

► Ոչ մի բանի վրա հույս դնել չի կարելի, հույս կարող ես դնել միայն ինքդ քեզ և մեկ էլ լավագույն ընկերոջդ վրա:

► Տղամարդը չի կարող սիրո համար ապրել: Բայց մեկ ուրիշ մարդու համար նա կարող է:

► - Աղքատ մարդիկ մեծ մասամբ ազնիվ են լինում:-Ռոբբի Լոկամպ

► Որքան տարօրինակ է. մարդիկ իսկականից թարմ ու պատկերավոր արտահայտություններ գտնում են, երբ միմյանց հայհոյում են: Հավերժական ու անփոփոխ են մնում միայն սիրո խոսքերը, բայց որքան խայտաբղետ ու բազմազան է հայհոյանքների բաժանմունքը:

► - Ինչ որ դանդաղ է, շատ հաստատուն է: Իսկ ինչ-որ հաստատուն է, այդ լավ է:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Պաթետիկ մարդիկ միշտ անտակտ են լինում:-Ֆերդինանդ Գրաու

► - Վերջին շաբաթների ընացքում հասկացա, թե որքան հիանալի բան է ամբողջ ժամանակ միմյանցից անբաժան լինել: Ես այլևս չեմ կարողանում տանել այդ մեկ ժամանոց հանդիպումները: Ես քեզանից ավելի շատ եմ ուզում ստանալ: Ես ուզում եմ, որ դու միշտ ինձ հետ լինես, չեմ ուզում շարունակել խելացի ու սիրային այս տապկնոցի խաղը, այն ինձ զզվեցնում է, ինձ հարկավոր չէ: Ես պարզապես ուզում եմ քեզ ու միմիայն քեզ, և երբեք չի պատահի, որ դրանից ես կշտանամ, և այլևս ոչ մի րոպեով չեմ ուզում քեզ կորցնել:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Երբեմն շատ հաճելի է, երբ հնարավոր է լինում ոչինչ չմտածել: Երբ հնարավոր է ամեն բան ինքդ չանես: Երբ կարելի է հենվել:-Պատրիցիա Խոլման

► - Ամեն բան հեշտ է, միայն հարկավոր չէ, որ ինքներս մեր կյանքը բարդացնենք:-Պատրիցիա Խոլման

► - Չգիտես տաքսիներն են շատացել, թե ուղեվորներն են չափից ավելի պակասել:-Գոտֆրիդ Լենց

► - Բուրժուան որքան երկար է ապրում կնոջ հետ, այնքան ավելի քիչ է նրա հանդեպ ուշադիր լինում: Կավալերն՝ ընդհակառակը՝ գնալով ավելի ուշադիր է դառնում:-Գոտֆրիդ Լենց

► - Պատերազմից հետո մարդիկ սկսել են քաղաքական հավաքույթների գնալ և ոչ թե եկեղեցի:-Գոտֆրիդ Լենց

► - Երբ նպատակ ես ունենում, կյանքդ դառնում է քաղքենիական, սահմանափակ:-Ռոբբի Լոկամպ ► - Շան հետ երբեք միայնակ չես լինի:-Ռոբբի Լոկամպ ► - Երբ անձրև է գալիս, մարդ ավելի լավ է քնում:-Ժաֆֆե

► - Ոչինչ հնարավոր չէ նախապես իմանալ: Մահացու հիվանդ մարդը կարող է ավելի երկար ապրել, քան առողջը: Կյանքը խիստ տարօրինակ բան է:-Ժաֆֆե ► Ինձ թվում է, թե կինը երբեք չպետք է ասի տղամարդուն, որ սիրում է նրան: Այդ մասին թող ասեն կնոջ շողշողուն երջանիկ աչքերը: Նրանք պերճախոս են ավելի, քան ցանկացած խոսքը:

► Կյանքը հրեշավոր կերպով մանրացնում է մարդկանց: Կյանքը հասել է միայն խղճուկ, մերկ գոյության պահպանման համար տանջալից կռվի:

► - Որքան շատ են մարդիկ միմյանց մասին իմանում, նրանց միջև այնքան շատ են լինում թյուրիմացությունները: Եվ որքան շատ են նրանք մոտենում իրար, այնքան ավելի միմյանց նկատմամբ օտար են դառնում, և սկսում են միմյանցից ավելի խորշել, քան կարող են անել այդ թշնամիները:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Երկնային տերը կօգնի: Նա միշտ օգնում է մեզ, եթե նույնիսկ երբեմն մենք նրան չենք հասկանում:-Քահանա

► Չափից դուրս շատ արյուն է հեղվել այս աշխարհում, որպեսզի հնարավոր լինի պահպանել հավատը երկնային հոր նկատմամբ:

► Կարևորը, նշանակալիցը ի վիճակի չէ մեզ հանգստացնել…Մխիթարում է միշտ էլ մանրուքը, աննշան բանը…

► - Սիրո խնդրում հիմարություն երբեք չի լինում:-Պատրիցիա Խոլման

► Ես մտածում էի, որ նա այլևս չի սիրում այդ կնոջը. բայց նա սովորել էր նրան, իսկ հաշվապահի համար սովորությունը կարող էր սիրուց ավելի ուժեղ լինել:

► - Մարդուն կորցնում են միայն այն դեպքում, երբ նա մեռնում է:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Պետք է, որ մարդ ինքն իրեն հաղթել կարողանա:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Մարդիկ այդպես հեշտությամբ իրարից չեն բաժանվում:-Ռոբբի Լոկամպ

► Վիրավորված զգացմունքի համար, ճշմարտությունը միշտ կոպիտ է և անտանելի:

► Մարդկությունը ստեղծել էր արվեստի անմահ ստեղծագործություններ, բայց չէր կարողացել իր եղբայրակիներից յուրաքանչյուրին թեկուզ կուշտ փորով հաց ապահովել:

► Սարսափելի բան է սիրել կին և լինել աղքատ:

► - Եթե մարդ ինչ-որ բան է անում, ապա պետք է մինչև վերջը հասցնի:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Ահ, իմ սիրելի, ինչու մենք հարուստ չենք: Ով՝ ով, բայց մենք կկարողանայինք հիանալիորեն օգտվել փողից: Որքան շատ կան հարուստ մարդիկ, որոնք ավելի լավ բան չգիտեն, քան օր ու գիշեր իրենց բանկերում և գրասենյակներում ցցվել-մնալը:-Պատրիցիա Խոլման

► - Մեր օրերում հարուստ լինելը պարզապես մասնագիտություն է: Եվ ամենևին էլ ոչ հասարակ մասնագիտություն:-Ռոբբի Լոկամպ

► Այդ որ մարդն է, որ գիտե, թե ինչ է սպասվում իրեն: Մի՞թե որևէ մեկը կարող է ստույգ իմանալ, թե արդյոք ժամանակին ավելի երջանիկ չի թվա իրեն նա, որին այսօր ինքը խղճում է:

► - Քանի դեռ մարդը անձնատուր չի լինում, նա ավելի ուժեղ է, քան իր ճակատագիրը:-Ռոբբի Լոկամպ

► Մեր անցյալը մեզ սովորեցրել է չնայել շատ հեռու առաջ:

► Դժվարին վիճակներում հանգստություն և ինքնատիրապետում: Ահա ինչն է զարդարում զինվորին:-Գոտֆրիդ Լենց

► - Ես ինքս ինձ սովորեցրել եմ մտածել ոչ ավելի, քան այդ ծայրահեղորեն ահրաժեշտ է լինում: Այդ միանգամայն բավական է:-Օտտո Կեստեր

► - Վերջ ի վերջո մարդիկ միշտ էլ վերադառնում են իրենց տեղը:-Գոտֆրիդ Լենց

► - Տրամադրությունդ մի գցիր, ամեն ինչ անցողիկ է:
- Ճիշտ է, այդ ամենաիսկական ճշմարտությունն է աշխարհի վրա:

► - Ոչինչը այդ այն հայելին է, որի մեջ արտացոլվում է աշխարհը:-Ֆերդինանդ Գրաու

► - Միայն դժբախտն է իմանում, թե ինչ բան է երջանկությունը. Երջանիկը կյանքի ուրախությունն զգում է մանեկենից ոչ ավելի. նա միայն ցուցադրում է այդ ուրախությունը, որը նրան չի տրված: Լույսը չի լուսավորում, երբ լույս է: Նա լուսավորում է միայն խավարի մեջ:-Ֆերդինանդ Գրաու

► - Թող օրհնյալ լինի կյանքի այն փոքրիկ բաժինը, որ ունենք մենք:-Ֆերդինանդ Գրաու

► - Խղճահարությունն ամենաանօգուտ բանն է աշխարհի երեսին: Խղճահարությունը չարախնդության հակառակ երեսն է:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Մարդիկ խելագար չեն: Պարզապես ագահ են: Նրանք նախանձում են ուրիշին: Աշխարհի վրա ամեն տեսակ բարիք՝ ինչքան ուզես, իսկ մարդկանց մեծամասնությունը ոչինչ չունի: Այստեղ հարցը բաշխման մեջ է:

► - Օտտո,- ասացի ես իմ առջևից ընթացող Կեստերին,- այժմ ես գիտեմ, թե ինչ են ուզում այս մարդիկ: Նրանց բոլորովին էլ քաղաքականություն հարկավոր չէ: Նրանց հարկավոր է կրոնին փոխարինող որևէ բան:
- Իհարկե: Նրանք ուզում են նորից հավատալ: Միևնույն է, թե ինչին:

► - Ով չար է, նա երկար կապրի:-Ֆրոյլայն Գոտֆրիդ մայրիկ

► - Բարոյախոսությունը, այդ մարդկության հնարածն է, բայց կյանքի փորձից արված եզրակացություն չէ:-Գոտֆրիդ Լենց

► - Ամենաթրծված տղերքն էլ միշտ ընկնում են երեխաներին հայտնի թակարդները:-Գվիդո Տիսս

► - Երբ ես մենակ եմ լինում, չեմ կարողանում երազանքներով մխիթարվել: Այդ վիճակում ես պարզապես մենակ եմ լինում ու վերջ: Մենակությունը ավելի հեշտ է տանել, երբ չես սիրում:-Պատրիցիա Խոլման

► - Բժիշկը միշտ էլ հույս ունենում է, այդպիսին է նրա պրոֆեսիան:-Ռոբբի Լոկամպ

► Մենք չափից դուրս շատ փորձություններ էինք կրել միասին, որպեսզի աշխատեինք մխիթարել իրար:

► - Ամենից վատթարն այն է, երբ պետք է սպասես և չես կարող ոչինչ անել: Դրանից խելքը մարդ կարող է թռցնել:-Անտոնիո

► Անզոր կատաղությամբ ես ոտքերս գետին էի խփում՝ թափ տալով ձյունը: Լենցը սպանված էր, «Կառլը» ծախված էր, իսկ Պա՞տը: Չտեսնող աչքերով ես նայում էի երկնքին, այդ գորշ ու անեզրական երկնքի տեր աստծուն, որը հնարել էր կյանքն ու մահը, որպեսզի զվարճանա:

► - Դուք այնտեղ քիչ թե շատ կապեր, բարեկամներ չունե՞ք:
- Բարեկամնե՞ր: Գիտե՞ք ինչ,-նա չարացած ծիծաղեց,- երբ հանկարծ անփող ես մնում, բարեկամները մի կողմ են նետվում, ինչպես լվերը սատկած շան վրայից (Ռոտ):

► - Մեկ-մեկ տարօրինակ բաներ են, չէ՞, մարդու հետ կատարվում:
- Այո, լինում է: Բայց հետո նորից ամեն ինչ անցնում է:

► - Մարդիկ, սիրելիս, անհամեմատ ավելի վտանգավոր թույն են, քան օղին ու ծխախոտը:-Պատրիցիա Խոլման

► - Լավ կլինի, եթե մարդ իրենից հետո թեկուզ մի բան թողնի:-Պատրիցիա Խոլման

► - Թող ոչինչ ինձանից քեզ չմնա: Դու պետք է ինձ մոռանաս: Իսկ եթե պատահի, որ հիշես, ապա պետք է միայն մի բան հիշես, որ մեզ համար միասին շատ լավ է եղել, և ուրիշ ոչինչ: Այն, որ այդ լավն այլևս վերջացել է, մենք երբեք չենք կարողանա հասկանալ: Եվ դու երբեք տխուր չպետք է լինես:-Պատրիցիա Խոլման

► Միշտ էլ կյանքում որևէ մեկը առաջինն է մեռնում: Կյանքում միշտ այդպես է լինում:-Ռոբբի Լոկամպ

► - Կյանքի առանձին մասնիկները սքանչելի են, բայց ամբողջը միասին միանգամայն անմիտ բան է: Այնպես որ, կարծես, մեր աշխարհը սարքել է մի խելագար, որը նայելով, թե որքան հրաշալի կերպով բազմազան է կյանքը, ոչ մի ավելի լավ բան չի մտածել, քան այն ոչնչացնելը:
- Իսկ հետո նորից ստեղծելը:
- Դրա մեջ էլ ես ոչ մի միտք չեմ տեսնում,-առարկեցի ես,-այդ դրանից ավելի լավը չի դառել:

► - Ավելի լավ է մեռնել այն ժամանակ, երբ դեռ ապրել ես ուզում, քան ապրել մինչև այն պահը, երբ արդեն մեռնել ես ուզում: Որովհետև երբ ուզում ես ապրել, նշանակում է, ինչ-որ բան կա, որը սիրելի է քեզ: Այդպես ավելի դժվար է, բայց և ավելի հեշտ է:-Պատրիցիա Խոլման

► - Ռոբբի, սիրելիս, դու դեռ պետք է շատ երկար ապրես: Ես ուզում եմ, որ դու առողջ լինես և կին ու երեխաներ ունենաս:
- Ես ոչ մի կին ու ոչ մի երեխա չեմ ուզում քեզանից բացի: Դու ես իմ երեխան ու իմ կինը:
Մի քանի րոպե նա պառկել էր լուռ:
- Ես շատ կուզենայի քեզանից մի երեխա ունենալ,- ասաց Պատրիցիան ու դեմքը հենեց իմ ուսին,- առաջներում ես երբեք այդպիսի բան չէի ուզենում: Ես մինչև անգամ չէի կարողանում այդ պատկերացնել: Իսկ այժմ ես հաճախ եմ այդ մասին մտածում: Լավ կլինի, եթե մարդ իրենից հետո թեկուզ մի բան թողնի: Երեխան կնայեր քեզ ու դու երբեմն կմտաբերեիր ինձ: Եվ այդ դեպքում ես նորից քեզ հետ կլինեի:
- Մենք դեռ երեխա կունենանք,-ասացի ես,- երբ դու կառողջանաս: Ես շատ եմ ուզում, որ դու ինձ համար մի երեխա բերես: Բայց նա պետք է աղջիկ լինի, որին մենք նույնպես Պատրիցիա կանվանենք:
- Իսկ գուցե այսպես ավելի լավ է, որ մենք երեխա չունենք, սիրելիս: Թող ոչինչ ինձանից քեզ չմնա: Դու պետք է ինձ մոռանաս: Իսկ եթե պատահի, որ հիշես, ապա պետք է միայն մի բան հիշես, որ մեզ համար միասին շատ լավ է եղել, և ուրիշ ոչինչ: Այն, որ այդ լավն այլևս վերջացել է, մենք երբեք չենք կարողանա հասկանալ: Եվ դու երբեք տխուր չպետք է լինես:
- Ես տխրում եմ, Պատ, երբ դու այդպես ես խոսում:
Մի որոշ ժամանակ նա ինձ էր նայում:
- Գիտե՞ս սիրելիս, ես հիմա չեմ կարողանում պարզապես հասկանալ, որ երբ երկու հոգի այ, այսպես, ինչպես ես ու դու, սիրում են միմյանց և նրանցից մեկը պետք է մեռնի:
- Լռիր,-ասացի ես:- Միշտ էլ կյանքում որևէ մեկը առաջինն է մեռնում: Կյանքում միշտ այդպես է լինում: Բայց մենք դեռ շատ ժամանակ ունենք մինչև այդ:
- Պետք է որ մեռնեն միայն մենակ մարդիկ: Կամ թե՝ երբ միմյանց ատում են: Բայց ոչ այն դեպքերում, երբ միմյանց սիրում են:
Ես ինքս ինձ ստիպեցի ժպտալ...
-Այո, Պատ,- ասացի ես ու բռնեցի նրա տաք ձեռքը:- Եթե ես ու դու ստեղծած լինեինք այս աշխարհը, ապա այն ավելի լավը կլիներ, այնպես չէ՞:
Նա գլխով արեց:
- Այո, սիրելիս:-Մենք որ նման բան թույլ չէինք տա: Միայն թե իմանայինք, թե ինչ կա հետո: Դու հավատու՞մ ես, որ հետո էլի ինչ-որ բան կա:
- Այո,- պատասխանեցի ես,- կյանքն այնքան վատ է սարքված, որ չի կարող ամեն ինչ սրանով ավարտվել:
Նա ժպտաց:
- Ի՞նչ կա որ, այդ էլ պատճառաբանություն է: Բայց դու գտնում ես, որ սրա՞նք էլ են վատ սարքված:
Նա ցույց տվեց իր մահճակալի մոտի դեղին վարդերով լի զամբյուղը:
- Ահա, բանն էլ հենց այդ է,- առարկեցի ես:- Առանձին մասնիկները սքանչելի են, բայց ամբողջը միասին միանգամայն անմիտ բան է: Այնպես որ, կարծես, մեր աշխարհը սարքել է մի խելագար, որը նայելով, թե որքան հրաշալի կերպով բազմազան է կյանքը, ոչ մի ավելի լավ բան չի մտածել, քան այն ոչնչացնելը:
- Իսկ հետո նորից ստեղծելը,- ասաց Պատը:
- Դրա մեջ էլ ես ոչ մի միտք չեմ տեսնում,-առարկեցի ես,-այդ դրանից ավելի լավը չի դառել:
- Ճիշտ չէ, սիրելիս,- ասաց Պատը:- Մեր հարցում, նա շատ լավ է հաջողացրել: Ախր, ավելի լավ բան չէր էլ կարող լինել: Միայն թե ամեն ինչ կարճատև էր, չափից դուրս կարճատև: Այժմ ես մտածում եմ այն միակ բանի մասին, որ ես դեռևս կարող եմ մտածել. կյանքի և մահվան մասին: Եվ երբ ես արդեն շատ եմ տխրում, երբ արդեն ոչինչ չեմ հասկանում, այն ժամանակ ինքս ինձ ասում եմ, որ ավելի լավ է մեռնել այն ժամանակ, երբ դեռ ապրել ես ուզում, քան ապրել մինչև այն պահը, երբ արդեն մեռնել ես ուզում: Որովհետև երբ ուզում ես ապրել, նշանակում է, ինչ-որ բան կա, որը սիրելի է քեզ: Դու ի՞նչ ես կարծում:
- Չգիտեմ:
- Չէ, իսկապես:- Նա գլուխը հենեց իմ ուսին: Երբ ուզում ես ապրել, նշանակում է, ինչ-որ բան կա, որը սիրելի է քեզ: Այդպես ավելի դժվար է, բայց և ավելի հեշտ է:
- Եկ այլևս չխոսենք այդ մասին,- ասացի ես:
Հետո հանկարծակի ամեն ինչ ընթացավ շատ արագ: Սիրելի դեմքի վրա հալչում էր մարմնի կենդանի հյուսվածքը: Այտոսկրերը դուրս ցցվեցին և քունքերի մոտ հայտնվեցին ոսկորները: Թևերը դարձան բարակ ասես երեխայի լինեին, կողոսկրերի վրա պրկվել էր մաշկը, և ջերմը ավելի ու ավելի հաճախ էր ցնցում նրա նիհարած մարմինը: Նա նայում էր ինձ, նրա աչքերը խոշոր էին:
- Բարեկամս,- մրմնջում էի ես:- Իմ սիրելի, քաջ, հին բարեկամ:
Նա մեռավ գիշերվա վերջին ժամին, ավելի վաղ, քան կսկսվեր արշալույսը: Նա մեռնում էր դժվարությամբ ու դանդաղորեն, և ոչ ոք չեր կարողանում օգնել նրան: Նա ամուր սեղմել էր իմ ձեռքը, բայց արդեն չէր ճանաչում ինձ:
Ինչ-որ մեկը մի ժամանակ ասաց.
- Նա մեռավ:
- Ոչ,- առարկեցի ես:- Նա դեռ չի մեռել: Նա դեռ ամուր է բռնել իմ ձեռքը:
Լույս: Անտանելի պայծառ լույս: Մարդիկ: Բժիշկ: Ես դանդաղորեն բաց եմ անում նրա մատները: Եվ նրա ձեռքը դանդաղ վայր է ընկնում: Արյուն: Շնչահեղությունից աղավաղված դեմք: Տառապանքով սառած այտեր: Շագանակագույն, մետաքսե մազեր:
- Պատ, ասում եմ ես,- Պատ:
Եվ առաջին անգամն է, որ նա ինձ չի պատասխանում:
- Ուզում եմ մենակ մնալ,-ասում եմ ես:
- Իսկ հարկավոր չէ՞ նախ և առաջ...-խոսում է ինչ-որ մեկը:
- Չէ,- պատասխանում եմ ես:- Հեռացեք, ձեռք մի տվեք:
Հետո ես նրա վրայից լվացի արյունը: Ես փայտ էի դաձել: Ես սանրեցի նրան: Նրան տեղափոխեցի իմ անկողինը ու ծածկեցի վերմակներով: Ես նստել էի նրա մոտ և ոչ մի բանի մասին չէի կարողանում մտածել: Նստել էի աթոռին ու նայում էի նրան: Ներս մտավ իրեն նվիրած իմ շունը ու նստեց մեր կողքին: Ես տեսնում էի, թե ինչպես էր փոխվում Պատի դեմքը: Ես ոչինչ չէի կարողանում անել: Միայն ահա այսպես, ամայացած նստել ու նայել նրան: Հետո վրա հասավ առավոտը, և նա արդեն չկար...

Հ.Գ. Եթե դուք ունեք մեջբերումներ՝ դուրս բերված այս գրքից, ապա կարող եք ուղարկել մեզ հետադարձ կապով: