Էռնեստ Հեմինգուեյ

Էռնեստ Հեմինգուեյ (անլգ. Ernest Miller Hemingway)

(1899, հուլիսի  21, Օք-պարկ – 1961, հուլիսի 2 Կետչում, Այդահո,ԱՄՆ)

Ծնվել է 1899 թվականին Չիկագոյից ոչ հեռու գտնվող Օք-պարկ քաղաքում։ Դպրոցն ավարտելուց հետո աշխատել է որպես լրագրող։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին մեկնելով Եվրոպա՝ դարձել է պատերազմի կամավոր մասնակից և ծանր վիրավորվել։ Ապաքինվելուց հետո սկսել է զբաղվել գրական գործունեությամբ և Փարիզում լույս է ընծայել «Մեր Ժամանակներում» կոչվող պատմվածքների առաջին ժողովածուն, որտեղ մանկության ու պատանեկության տարիների հուշերի կողքին տեղ են գտել նաև պատերազմի թեմաներով գրված պատմվածքներ։ Պատերազմի թեման իր արտացոլումն է գտել նաև Հեմինգուեյի հետագա ստեղծագործություններում։ Այդ գործերից ամենանշանակալիցը նրա «Հրաժեշտ Զենքին» վեպն էր, որը լայն տարածում գտավ աշխարհի բազմահազար ընթերցողների շրջանում՝ մեծ հռչակ բերելով գրողին։ Ուշագրավ են նաև նրա «Կիլիմանջարոյի Ձյուները», «Մադրիդի Վարորդները», «Կղզի Օվկիանոսում» ստեղծագործություները։ Իր ստեղծած գրականության ոճով և արծարծած խնդիրներով նա նոր երևույթ էր։ Գրում էր սեղմ, ազդեցիկ ու պատկերավոր, պարզ, բայց և խորը։ Ազատ ժամերին Հեմինգուեյը սիրում էր զբաղվել որսորդությամբ, հատկապես ձկնորասությամբ։ Եվրոպայում ապրելու տարիներին նա մասնակցում է նաև Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին։ Կյանքի և պատերազմների բովով անցած, ստեղծագործելու անսպառ եռանդով լցված գրողը Եվրոպայից վերադարձել է Կուբա՝ իր նախնիների հայրենիքը։ Այստեղ է նա գրել է իր հանրահայտ վիպակը՝ «Ծերունին և Ծովը»։ Այս և մյուս ստեղծագործությունների համար 1954 թվականին նրան շնորհվում է նոբելյան մրցանակ։ «Ծերունին և Ծովը» վիպակի հերոսը, որ մեծ կենսափորձ ունեցող և կյանքի դժվարությունները հաղթահարող ընդհանրացված կերպար է, ինչ-որ չափով հիշեցնում է նաև հեղինակին՝ Հեմինգուեյին։ Հերոսի կամքի ուժը, ոգու արիությունը, դժվարություններից չընկճվելը ուսանելի օրինակ են բոլորիս համար։ Վիպակը մի քանի անգամ էկրանավորվել է։ Հեմինգուեյի բեղմնավոր կյանքը, սակայն, ցավալի ավարտ ունեցավ. վերջնականապես քայքայվել էր նրա առողջությունը։ 1961 թվականին առավոտյան, քանի դեռ նրա կինը` Մարիան քնած էր վերևի հարկում, նա դուրս է գալիս իր տան նախասրահ, վերցնում է իր ամենասիրելի որսորդական հրացանը և ինքնասպան է լինում: Նրա ինքնասպանությունը բացատրող տարբեր վարկածներ կան սկասծ նրանց, որ նախօրեին նա վիճել էր կնոջ հետ, վերջացրոծ, որ անբուժելի հիվանդ էր ռակով: Սակայն ընկերները պնդում էին, որ վերջին տարիներին Հեմենգուեյը խոր դեպրեսայի մեջ էր և տառապում էր պարանոյայով և որ դա էր նրա ինքնասպանության իրական պատճառը: Հետաքրքիր փաստեր -Մի անգամ Հեմինգուեյը գրազ եկավ, որ վեց բառանոց պատմվածք կհորինի, որը նախկինում բոլոր գրվածներից կլինի աենահուզիչը։ Նա հաղթեց գրազը։ «Վաճառվում են մանկական կոշիկներ` երբեք չկրած»։ (անգլ.` «For sale: baby shoes, never used.») - Հեմենգուեյի ընկերները պնդում էին, որ վերջինս տառապում էր հետապնդման մոլուցքով: Նրան իսկապես թվում էր, որ իրեն անընդհատ հետապնդում են: Նա բազմիցս նշել է այդ մասին, ասելով որ իրեն հետապնդում են ՀԴԲ  աշխատակիցները, լսում են նրա հեռախոսազանգերը, վերահսկում են փոստը, տանը և մեքենայում տեղադրել են գաղտնալսող սարքեր և այլն: Ավելին, նա այս ամենի մասին խոսում էր ցածրաձայն, որպեսզի հանկարծ իրեն չլսեն: Սակայն ոչ հարազատները, ոչ ընկերները նրան չէին հավատում: Մի քանի անգամ նույիսկ նրան տեղավորել են հոգեբուժարան: Սակայն Հեմենգուեյը այնտեղից էլ զանգում և բողոքում էր որ իր հեռախոսային խոսակցությունները լսում են և այլն: Բոլորը համոզված էին, որ նա տառապում է հետապնդման մոլուցքով… սակայն միայն նրա մահից հետո պարզ դարձավ որ դա այդպես չէ: Մի քանի տասնամյակ անց պաշտոնական հարցում կատարվեց ՀԴԲ Հեմենգուեյի գործի հետ կապված: Պատասխան նամակում ՀԴԲ-ից գրում էին, որ 1940-ականներին իրոք Հեմենգուեյի նկապմամբ հսկողություն է եղել սահմանված, քանի որ նրանց կասկածելի է թվացել գրողի գործունեությւնը Կուբայում: Նրանք գրում էին, որ իրոք գաղտնալսել են գրողի բոլոր հեռախոսային խոսակցությունները, ստուգել են փոստը, հետապնդել են նրան… Ստեղծագործությունները`

- Գարնան տարափ (The Torrents of Spring) 1926

- Ֆիեստա (The Sun Also Rises) 1926

- Հրաժեշտ զենքին (A Farewell to Arms)  1929

- Ունենալ և չունենալ (To Have and Have Not ) 1937

- Ում համար հնչում է զանգը  (For Whom the Bell Tolls) 1940

- Ծերունին և ծովը (The Old Man and the Sea ) 1952

- Կղզի օվկիանոսում (Islands in the Stream) 1970

- Էդեմի այգիներ (The Garden of Eden )1986

(ցանկը սպառիչ չէ)