Գաբրիել Գարսիա Մարկես

Գաբրիել Գարսիա Մարկես (իսպ. Gabriel José de la Concordia García Márquez)

(Մարտի 6, 1927թ. Արակատակա, Կոլումբիա-86տ.)

Կյանքը: Գաբրիել Խոսե դե լա Կոնկորդիա Գարսիա Մարկեսը ծնվել է 1927 թվականի մարտի 6-ին Կոլումբիայի Արակատակա քաղաքում: 1929 թվականի հունվարին ծնողները՝ Էլիխիո Մարկեսը և Լուիզա Սանտյագո Մարկեսը, տեղափոխվում են Սուկրե, սակայն փոքրիկ Գաբրիելը մնում է Արակատակայում, մայրական կողմից տատի և պապի խնամակալության տակ: Հենց նրանք էլ ծնաոթացնում են ապագա գրողին ժողովրդական ավանդություններին և լեզվական առանձնահատկություններին: Երբ բոլորում է Գաբրիելի 9 տարին, մահանում է նրա պապը և նա տեղափոխվում է ծնողների մոտ՝ Սուկրե: 1940թ.-ին, 12 տարեկան հասակում Մարկեսը կրթաթոշակ է ստանում և սկսում է սովորել Սիպակիրա քաղաքի քոլեջում, որը գտնվում էր Բոգոտայից 30 կմ հառավորության վրա: 1946թ.-ին ծնողների դրդմամբ նա ընդունվում է Բոգոտայի ազգային համալսարանի իրավաբանության ֆակուլտետ: Այստեղ էլ Մարկեսը ծանոթանում է իր ապագա կնոջ՝ Մերսեդես Բարչա Պարդոյի հետ: 1950թ.-ին նա ամանակից շուտ ընդհատում է ուսումը և սկսում զբաղվել լրագրությամբ ու գրականությամբ: Մարկեսի ստեղծագործական մտածողության վրա մեծապես ազդել են այնպիսի գրողներ, ինչպիսիք են Էռնեստ Հեմինգուեյը, Վիլյամ Ֆոլքները, Ջեյմս Ջոնսը, Վիրջինիա Վուլֆը և Ֆրանց Կաֆկան: 1950-1952 թթ.-ին Մարկեսը Բարրանկիլնում աշխատակցում է «El Heraldo» թերթին, այնուհետև 1954-1955 թ.-ին աշխատում է «El Espectador» թերթում՝ տպագրելով հոդվածներ ֆիլմերի համար։ Որպես թղթակից նա լինում է Իտալիայում, Լեհաստանում, Ֆրանսիայում, Վենեսուելայում և ԱՄՆ-ում։ 1959 թ.-ին Նյու Յորքում ծնվում է նրա որդին: Այս ամենին զուգահեռ Մարկեսը գրում է շարադրություններ, պատմվածքներ և կինոսցենարներ։ 1961 թ.-ին լույս է տեսնում «Գնդապետին ոչ ոք չի գրում» գիրքը, իսկ 1966թ.-ին՝ «Չարաբաստիկ ժամը» վեպը։ Մարկեսին համաշխարհային հայտնություն բերեց «Հարյուր տարվա մենություն» վեպը՝ լույս տեսած 1972 թ.-ին: Այս վեպի համար Մարկեսին շնորհվում է Ռոմուլո Գալյեգոսի մրցանակը: 1982 թ.-ին նրան տրվում է Նոբելյան մրցանակ գրականության ոլորտում՝ «վեպերի և պատմվածքների համար, որոնցում երևակայությունը և իրականությունը միախառնվելով արտացոլում են մի ամբողջ մայրցամաքի կյանքը և կոնֆլիկտները»: Նա առաջին կոլումբիացին է, ով ստացել է այս մրցանակը: 1989 թ.-ին բժիշկները գրողի մոտ ախտորոշում են թոքի քաղցկեղ, որը, հնարավոր է, առաջ էր եկել ծխախոտի նկատմամբ նրա մեծ հակումից (աշխատելիս նա օրական ծխում էր երեք տուփ ծխախոտ): Վիրահատությունից հետո` 1992 թ.-ին, հիվանդությունը նահանջում է։ Բայց նա դեռ շարունակում էր առողջական խնդիրներ ունենալ։ 1992 թ.-ին բժշկական հետազոտությունը ցույց է տալիս, որ նա ունի մեկ այլ ուռուցքային հիվանդություն, այս անգամ` լիմֆոմա: Հետագայում նա 2 բարդագույն վիրահատության է ենթարկվում և երկարատև բուժում ստանում ԱՄՆ-ում և Մեքսիկայում։ 2012 թվականի հուլիսի 7-ին BBC World News-ը գրողի եղբոր` Հաիմ Գարսիա Մարկեսի միջոցով տարածում է լուրեր` համաձայն որոնց Գաբրիել Գարսիա Մարկեսը ծանր հիվանդ է և տառապում է ծերունական թուլամտությամբ։ «Նա խնդիրներ ունի հիշողության հետ։ Երբեմն ես լալիս եմ` հասկանալով, որ կորցնում եմ նրան»,- ասում է գրողի եղբայրը և ավելացնում, որ կապված առողջական խնդիրների հետ` Գաբրիել Գարսիա Մարկեսն այլևս չի կարող ստեղծագործել։ Գրողի եղբայրը հավելում է, որ Մակեսը գտնվում է բավարար ֆիզիկական վիճակում և «պահպանում է իրեն հատուկ հումորի զգացումը և խանդավառությունը»: 2002թ.-ին լույս է տեսնում հեղինակի կենասագրական եռահատորյակը՝ «Ապրել կյանքի մասին պատմելու համար»-ը, որը դառնում է իսպանական աշխարհում լավագույն վաճառվող գիրքը։ Գիրքը գրված է «մոգական ռեալիզմ» ոճով։ 2004թ.-ի օգոստոսին Մարկեսը վաճառում է «Սերը ժանտախտի ժամանակ» վեպի էկրանավորման իրավունքները հոլիվուդյան «Stone Village Pictures» կազմակերպությանը։ Ֆիլմի բյուջեն կազմում է 40 մլն դոլար։ Նկարահանումները անցակցվել են 2006 թ.-ին Կարտախանում՝ Կոլումբիայի կարիբյան ափին։ 2006թ.-ի հունվարի 26-ին մշակութային գործիչների հետ, ինչպիսիք են Ֆրեյ Բետտոն, Էդուարդո Գալեանոն, Պաբլո Միլանեսը և Էռնեստո Սաբետան, Մարկեսը ելույթ է ունենում Պուերտո Ռիկոյին անկախություն շնորհելու ելույթով։ 2010 թ. աշնանը լույս է տեսնում 1944-2007 թթ.-ի նրա չտպագրված գործերի ժողովածուն՝ «Ես այստեղ ճառեր ասելու համար չեմ» վերնագրով:

Ստեղծագործությունները`

- Երկնագույն շան աչքերը (Ojos de perro azul) 1950

- Չարաբաստիկ ժամը ( La mala hora) 1966

- Երկնային ժամ ( La mala hora) 1959

- Հարյուր տարվա մենություն (Cien años de soledad) 1967

- Նահապետի աշունը (El otoño del patriarca) 1975

- Սերը ժանտախտի օրերին (El amor en los tiempos del cólera) 1985

- Օգոստոսյան սարսափներ (Espantos de agosto) 1992

- Վերհիշելով իմ տխուր պոռնիկներին (Memoria de mis putas tristes) 2004

(Ցանկը ավարտուն չէ)  

Մտքեր Գաբրիել Գարսիա Մարկեսից:

► Ես քեզ սիրում եմ ոչ նրա համար, թե ով ես դու, այլ նրա համար, թե ով եմ ես, երբ քո կողքին եմ:

► Իսկական ընկերը նա է, ով կբռնի քո ձեռքը և կզգա քո սիրտը:

► Երբեք չդադարես ժպտալ, եթե նույնիսկ տխուր ես, քանի որ ինչ որ մեկը կարող է սիրահարվել քո ժպիտին:

► Մի վատնիր ժամանակը նրա վրա, ով չի ցանկանում այն անցկացնել քեզ հետ:

► Մի լա, որովհետև դա անցել է: Ժպտա, քանի որ դա եղել է:

► Այդքան ջանք մի գործադրիր, ամեն լավ բան տեղի է ունենում անսպասելի:

► Միշտ էլ կգտվեն մարդիկ, որոնք քեզ ցավ կպատճառեն: Պետք է շարունակել հավատալ մարդկանց, ուղղակի լինել փոքր ինչ զգույշ: