Գրիգոր Նարեկացի

_{Գրիգոր Նարեկացի}

Ժամանակաշրջան: 10-րդ դար Ոճ: Բանաստեղծություն ( 951-1003), հայ միջնադարյան հոգևորական, բանաստեղծ և փիլիսոփա, հայ գրականության վերածնության հիմնադիր: Գրիգոր Նարեկացին ծնվել է Վասպուրական նահանգի Ռշտունի գավառի Նարեկ գյուղում 951 թվականին: Գյուղի վանքում են անցել բանաստեղծի կյանքի տարիները, որտեղ էլ եղբոր հետ կրթվում և դաստիարակվում է ժամանակի ամենազարգացած մարդկանցից մեկի՝ Անանիա Նարեկացու ձեռքի տակ, որը նաև Գրիգորի մոր հորեղբայրն էր։ Նարեկացու հայրը Անձևացյաց գավառի Խոսրով եպիսկոպոսն էր։ Ուսումը ստանալուց հետո Գրիգորը վարդապետ է ձեռնադրվում նույն Նարեկա վանքում և ստանում է Նարեկացի անունը։ Իր չափազանց հարուստ գիտելիքների և անբասիր վարքի շնորհիվ Նարեկացին շուտով մեծ համբավ է վաստակում։ Նրա մասին հյուսվում են զանազան ավանդություններ, որոնց մի մասը բանավոր կամ գրական մշակմամբ մեզ է հասել։ Նարեկացու կյանքը հանդարտ չի անցել, նա հալածվել է Թոնդրակեցիների աղանդին պատկանելու կամ հարելու համար: Ըստ որոշ ուսումնասիրողների, կաթողիկոսի կողմից իբրև թոնդրակեցի է բանտարկվել Նարեկացու հայրը։ Թոնդրակեցիությանը հարելու մեջ կասկածվել է նաև Անանիա Նարեկացին։ Ուսուցիչն ստիպված գրել է իր անմեղությունն ապացուցող թղթեր: Նարեկացին ևս գրել է մի թուղթ, որտեղ քննադատում է թոնդրակեցիներին: Բացի նշված թղթից Նարեկացին գրել է նաև ներբողներ, ստեղծել է հոգևոր երգի մի տեսակ, որը կոչվել է գանձ: Դրանք եկեղեցական տոների առթիվ գրված կրոնական մաղթանքներ են: Նարեկացու գլուխգործոցն է «Մատյան ողբերգության» պոեմը, որը գրելուց շատ չանցած բանաստեղծը վախճանվում է: Նարեկացին ինքն իրեն համարել է միստիկ բանաստեղծ, որի գերագույն նպատակն է հասնել ու ձուլվել աստվածային էությանը: Նարեկացու գրչին են պատկանում «Մեկնություն երգոց երգոյն», «Պատմություն ապարանից», «Ներբող սրբոյ խաչին», «Գանձք ի գալուստ սուրբ հոգույն», «Գանձք ի սուրբ եկեղեցի», «Տաղք» շարքերը: Գրիգոր Նարեկացին վախճանվել է 1003 թվականին և թաղվել է Նարեկա վանքում։ Նրա գերեզմանը երկար ժամանակ ուխտատեղի է եղել շրջակա հայ բնակչության համար։  

Աղբյուրը՝ ՀՍՀ, հատոր 3, էջ  218.

Կեսգիշերային այս լռության մեջ
Նշանդ օրհնյալ` ձեռքիս մատներով
Քեզ եմ կարկառում, ո՜վ ամենատես,
Որ անգիտության խավարով երբեք չես աղոտանում,
Այլ բնակվում ես ու հանգչում ես միշտ
Անմատույց լույսի ջինջ ոլորտներում:
Գոհաբանությամբ աղաչում եմ քեզ`
Ա՛ռ վշտահարիս հզոր թևերիդ պաշտպանության տակ,
Փրկի՛ր ներխուժող խուռնամբոխ պղտոր այս ցնորքներից…

  Հ.Գ. Եթե դուք ունեք լրացուցիչ տեղեկություններ, հետաքրքիր դիպվածներ այս հեղինակի կյանքից, ապա կարող եք ուղարկել մեզ հետադարձ կապով կամ էլ թողնել համապատասխան մեկնաբանությունը: