Գրիգոր Զոհրապ

_{Գրիգոր Զոհրապ}

  ժամանակաշրջան: 19-րդ դար Ոճ: Արձակ Լեզու: Արևմտահայ ( 1861 – 1915) հայ նշանավոր գրող, քաղաքագետ, փաստաբան և բարեգործ: Համարվում է 19-րդ դարի վերջին արևմտահայ գրականության կենտրոնական դեմքն ու «նորավեպի իշխանը»: Գրիգոր Զոհրապը ծնվել է 1861 թվականին Կ.Պոլսում: Հայրը` Խաչիկ էֆենդին, սարաֆ էր, բնիկ ակնեցի, մայրը` Էֆթիկ հանըմը, Մալաթիայից էր։ 1870թ- ին մահանում է Զոհրապի հայրը և մայրն ամուսնանում է նշանավոր փաստաբան Ավետիս Յորտումյանի հետ և երկու որդիների` Միհրանի ու Գրիգորի հետ տեղափոխվում է Օրթագյուղ։ Զոհրապը նախնական կրթությունը ստացել է Պեշիկթաշի Մաքրուհյան, ապա Օրագյուղի Թարգմանչաց վարժարաններում: Այնուհետև սովորել է Լուսավորչյան վարժարանում: Բարձրագույն կրթությունը նույնպես ստացել է ծննդավայրում՝ ճարտարագիտություն և իրավաբանություն մասնագիտություններով: Հետագայում զբաղվել է փաստաբանությամբ և գրականությամբ: Զոհրապը սուլթանական դատարանում միշտ պաշտպանում էր հանիրավի ամբաստանված հայերի, հույների, բուլղարների և այլազգի անմեղների դատը, որոնք սովորաբար հետապնդվում էին օսմանյան բռնատիրության դեմ ըմբոստանալու համար: Դա դուր չէր գալիս իշխանություններին, և միառժամանակ Զոհրապին արգելում են զբաղվել փաստաբանությամբ: Սակայն նա եռանդով շարունակում է իր պայքարր ազատության, արդարության ու ճշմարտության համար: Հասարակական գործունեությանը զուգընթաց Զոհրապը նվիրյալի եռանդով մասնակցում էր նաև գրական կյանքին: Սուլթան Համիդի բռնապետության օրերին նա մնում է Կ.Պոլսում՝ շարունակելով հանդես գալ մամուլում հրապարակախոսական և գրական-քննադատական հոդվածներով՝ նվիրված հասարակական ու գրական կյանքի հրատապ խնդիրներին: Նրա խմբագրությամբ լույս է տեսնում «Մասիս» և «Արևելք» գրական պարբերականները: 1908 թ. Թուրքիայում տապալվում է սուլթան Համիդի միապետությունը, հաստատվում են սահմանադրական կարգեր: Զոհրապն ընտրվում է մեջլիսի հայ պատգամավոր: Պառլամենտում նա շարունակում էր իր կրքոտ ելույթները՝ պաշտպանելով ազգային փոքրամասնությունների շահերը: 1880-ական թվականների սկզբներին Զոհրապը մուտք գործելով հրապարարակախոսական ասպարեզ՝ դարձավ ժամանակի գրական շարժման մասնակիցներից և արդյունավետ գործիչներից մեկը։ 1883թ. նա հրատարակում է Ասիական ընկերության «Երկրագունտ» հանդեսը, Հակոբ Պարոնյանի խմբագրությամբ։ 1885թ. հանդեսում սկսում է տպագրել իր անդրանիկ վեպը` «Անհետացած սերունդ մը» վերնագրով։ 1887-ին վեպը տպագրում է առանձին գրքով։ Իր գրական ստեղծագործության հիմնական մասը Զոհրապը ստեղծել է 1887-1893 թթ.։ Այս շրջանում նա գրել է երկրորդ անավարտ վեպը` «Նարդիկ», նորավեպերի մեծ մասը, բազմաթիվ հրապարակախոսական հոդվածներ` ճանաչվելով իբրև գրող և հրապարակախոս։ Զոհրապի գրչին են պատկանում «Կյանքն ինչպես որ է…», «Լուռ ցավեր», «Խղճմտանքի ցավեր» ժողովածուները: 1888թ. Զոհրապն ամուսնանում է Կլարա Յազըչյանի հետ։ 1889թ. ծնվում է Զոհրապի անդրանիկ որդին՝ Լևոնը, 1891-ին՝ ավագ դուստրը՝ Դոլորեսը, 1892-ին՝ կրտսեր որդին՝ Արամը և 1896-ին՝ կրտսեր դուստրը՝ Հերմինեն։ 1915 թ.-ին ամռանը Ուրֆա քաղաքի մոտակայքում թուրքերը հոշոտում են մեծ գրողին ու մտածողին:   Աղբյուրը՝ ՀՍՀ, հատոր 3, էջ 700.  

Հ.Գ. Եթե դուք ունեք լրացուցիչ տեղեկություններ, հետաքրքիր դիպվածներ այս հեղինակի կյանքից, ապա կարող եք ուղարկել մեզ հետադարձ կապով կամ էլ թողնել համապատասխան մեկնաբանությունը: