«Գրքային» ֆոբիաներ

Ֆոբիան այն վախը, սարսափը կամ զզվանքն է, որը մարդ կարող է ունենալ որոշակի առարկայի կամ երևույթի հանդեպ։ Նման առարկաները կամ երևույթները կոչվում են ֆոբիայի խթաններ։ Գրեթե ամեն ինչ կարող է լինել ֆոբիայի խթան, այդ թվում՝ գրքերը կամ ընթերցանության հետ կապված որևէ երևույթ։ Այսպիսով, ստորև ներկայացված են ֆոբիաների մի քանի տեսակներ, որոնք ուղիղ կապված են գրքերի հետ։

Բիբլիոֆոբիան (Bibliophobia) գրքերի հանդեպ վախն է կամ ուժեղ հակակրանքը։ Այս վախը կարող է ունենալ տարբեր դրսևորումներ՝ սկսած կոնկրետ որևէ տեսակի, օրինակ՝ դասագրքերի կամ մանկական գրքերի հանդեպ վախից, ավարտված հանրության առաջ բարձրաձայն գիրք կարդալու և նույնիսկ ձեռքում գիրք պահելու նկատմաբ սարսափից։ Այն դրսևորվում է նաև գրքերի հանդեպ ատելությամբ, քանի որ բիբլիոֆոբ ընթերցողն ունենում է զգացողություն, որ գրքերը կարող են բացասական ազդեցություն ունենալ իր վրա։

Աբիբլիոֆոբիան (Abibliophobia) վախն է, որը կապված է ընթերցողի մոտ կարդացվող գրքերի պաշարը վերջանալու կամ չբավականացնելու հետ։ Սակայն կարող ենք նշել, որ ֆոբիայի այս տեսակը մեր դարում ժամանակավրեպ է, քանի որ գրքերը հիմա առավել հասանելի են, քան նախկինում և մոլի գրքասերնեը կարող են հանգիստ լինել, քանի որ այս ֆոբիան իրենց չի սպառնում։

Ժամանականից աշխարհում կա ևս մեկ ֆոբիայի տեսակ, որը դրսևորվում է հասարակական տրանսպորտում առանց գիրք կարդալու հնարավորության մնալու վախի տեսքով։ Այս վախը կոչվում է ալոգոտրանսիֆոբիա (alogotransiphobia), երբ ընթերցողը խցանման մեջ կամ ինքնաթիռով թռիչքի ժամանակ կարող է մնալ առանց որևէ նյութ կարդալու։

Պապիրոֆոբիան (Papyrophobia) վախն է թղթից։ այն կարող է դրսևորվել թղթին դիպչելիս, կտրելիս կամ նրա վրա գրելիս։ Սովորաբար այս ֆոբիան ունեցող մարդիկ չեն կարողանում գիրքը ձեռքին կարդալ։ Բարեբախտաբար, ժամանակակից աշխարհում կան էլեկտրոնային գրքեր և աուդիոգրքեր, որոնցից կարողանում են օգտվել նաև այս ֆոբիան ունեցող ընթերցողները։

Կան նաև այնպիսի ֆոբիաներ, ինչպիսիք են՝ գրաֆոֆոբիան (graphophobia)` վախ գրելու հանդեպ, սոֆոֆոբիան (sophophobia)` վախ որևէ նոր բան սովորելու հանդեպ, մետրոֆոբիան (metrophobia)` վախ պոեզիայից, ֆրոնեմոֆոբիան (phronemophobia)՝ վախ մտածելուց և այլն։

Այնպես, ինչպես մարդիկ կարող են վախենալ կամ հակակրանք զգալ գրքերի և ընթերցանության հանդեպ, նույն կերպ էլ կարող են մոլեգին սիրել որևէ բան, որը կապված է վերջիններիս հետ։ Հայտնի են նաև որոշ տերմիններ, որոնք առաջացել են ոչ թե հակակրանքի, այլ ընթերցանությունը չափից շատ սիրելու շնորհիվ։

Օրինակ, բիբլիոմանիան գրքեր հավաքելու, կուտակելու ու պահելու հանդեպ մոլուցքային սերն է։ Այս ուղղության վառ ներկայացուցիչներից է եղել Թոմաս Ֆիլիպսը։ Նրա գրքերն իր մահվանից հետո աճուրդի են հանվել և հարյուր տարի է պահանջվել դրանք լրիվ վաճառելու համար։ Սակայն սա կարող է երկու բան նշանակել․ կա՛մ նրա գրքերի հավաքածուն իրոք չափից շատ էր՝ (ավելի քան 160․000 գիրք), կա՛մ դրանք ուղղակի դանդաղ էին վաճառվում։

Իսկ բիբլիոսմիան (bibliosmia) նկարագրում է հին գրքերի հոտը սիրելու երևույթը։

Եվ վերջում ուզում ենք նշել, որ ինչպիսի ֆոբիաներ էլ ունենաք, այնուամենայնիվ, փորձեք որպես գրքամոլ ընթերցանության մեջ գտնել լավագույն ապրումները։