Լիդա Հակոբյան «Հրեշը»

«Այս անգամ ընտրությունս կանգ է առել քո ամենաառաքինի կերտվածքի վրա...տեսնե՛նք...ինձ համար դժվար չի լինելու Քեզ ևս մեկ անգամ ապացուցել Քո ստեղծած աշխարհի դժոխայնությունն ու անկատարելությունը»,- մտածեց Հրեշն ու ճամփա ընկավ.... *** Մեր աշխարհից կիլոմետրեր հեռու, շատ հեռու, այնտե՛ղ, ուր միախառնվում են խավարն ու լույսը, և ժամանակը կանգ է առնում, իր գոյությունն է պահպանում դժոխային մի կերպար, ում «Սատանա» ենք անվանում: Այս գոյն իր արտաքինով այնքան ահասարսուռ է, որ մահկանացու մարդու աչքերն ու սիրտը չեն դիմանա այդ սարսափելի և սահմռկեցուցիչ տեսարանին: Նա երբեք անգործ չի մնում... իր գոյության գրեթե ամբողջ ընթացքում նա գտնվել է մեր «աշխարհում»: Նա ժամանակ առ ժամանակ կենտրոնացնում է հայացքը «աշխարհի» վրա, լավ զննում է այն, հերթական անգամ ընտրում մի «կնոջ», կերպարանափոխվում է, դառնում ընտրած «կնոջ» իդեալական տղամարդու նման և ճանապարհորդվում է Երկիր մոլորակ` գայթակղելու այդ կնոջն ու ևս մեկ անգամ պղծելու աշխարհը` մահկանացուների համար այնտեղ ապրելը դարձնելով անտանելի...այնպես, ինչպես ժամանակին այնքան էր վախը կորցրել «Ամենաբարձյալից», որ հասել էր դրախտ և Եվային համոզել էր ուտել արգելված պտուղը` Բարձրյալին ապացուցելով, որ նրա ստեղծածը կատարյալ չէ... Հերթական անգամ իր զոհին ընտրելիս «Սատանան» մանրակրկիտ ուսումնասիրել էր վերջինիս կյանքը...կինը, որին արդեն իսկ աչքի տակ էր առել Հրեշը, քսանվեց տարեկան էր, գեղեցիկ, հոգատար և, որ ամենակրևորն է, ամունության հարցում հաջողակ...ուներ սիրող ամուսին, երեխաներ....շրջապատված էր սիրով և ջերմությամբ...Նրա անունը Կամիլա էր... Կամիլան հանգիստ ու մեղմ բնավորություն ուներ...նա եթերային էր` բառի բուն իմաստով, իր կյանքը միշտ տեսնում էր գեղեցիկ գույներով..իրեն շրջապատողներին միշտ «լավն» էր տեսնում և գիտեր «սիրել»...կարևոր մի հատկանիշ, որ պետք է ունենա յուրաքանչյուր կին...նա գիտեր «սիրել» և անսահման սիրում էր...սիրում էր ամենին և ամեն ինչ...Կամիլան ամեն ինչում «բարին» էր տեսնում, իսկ «չարը» նրա կյանքում պարզապես տեղ չուներ...և Հրեշը նույնպես չէր կարողանալու գտնել իր տեղը Կամիլայի կյանքում, բայց նա դեռ դրա մասին չգիտեր, քանի որ ինքն էր «չարի» արարիչը և համոզված էր իր ուժերի վրա... Եվ նման անքակտելի վստահությամբ նա այս անգամ ևս հասել էր «աշխարհ»: Հրեշը գիտեր, որ Կամիլան հաճախ է այցելում Աստծո տուն, և իրենց հանդիպումն էլ նա որոշել էր կազմակերպել հենց այդտեղ` Կամիլայի աչքերում հրեշտակային և կատարելությանը մոտ երևալու համար: Այդ կիրակին էլ ոչնչով չէր տարբերվում Կամիլայի կյանքի հերթական կիրակիներից, պարզապես, դրսում գարուն էր և Կամիլան անբացատրելի ուրախությամբ և հոգին լի ջերմությամբ այցելել էր եկեղեցի..ծնկաչոք աղոթում էր Աստծուն, երբ զգաց ինչ-որ մեկի ներկայությունը...Հրեշը ձևացնում էր, թե ինքը նույնպես աղոթում է` Կամիլայի կողքին շատ մոտ ծնկի եկած: Կամիլան այնքան ջերմեռանդ էր աղոթում, որ չնկատեց անգամ, թե ինչպես Հրեշը զգուշությամբ սահեցնելով մետաքսե գլխաշորն իր գանգուրների վրայով` հանեց այն և պահեց իր մոտ: Երբ աղոթքն ավարտված էր և Կամիլան ուզում էր արդեն դուրս գալ եկեղեցուց, հանկարծ նկատեց, որ գլխաշորը չկա, իր տատիկի կողմից նվիրված գլխաշորը, որ այնքան շատ էր սիրում..նա մի քանի րոպե անհանգիստ շարժումներով ման եկավ գլխաշորն ու հուսահատված` մտածելով, թե կորցրել է այն, պատրաստվում էր խաչակնքվել դուրս գալուց առաջ, որբ «անծանոթ հրեշը» զգուշությամբ բռնեց նրա ձեռքն ու ասաց.
- Ներեղություն եմ խնդրում, սա կարծես թե Ձերն է:
- Այո,- շփոթված ասաց Կամիլան և գոհունակության ժպիտը դեմքին շնորհակալություն հայտնեց երիտասարդին,- անչափ շնորհակալ եմ, կարծեցի կորցրել եմ, փաստորեն Դուք եք գտել այն:
- Այո, այն ընկած էր հենց նույն տեղում, որտեղ Դուք աղոթում էիք:
- Իսկապե՞ս, ես այդտեղ նայեցի, բայց չգտա:
- Երևի ես Ձեզանից շուտ էի գտել այն, -ժպտաց Հրեշն ու մի հայացք նետեց դեպի Կամիլայի հուզված դեմքը:
Կամիլան դեռ նման գեղեցկություն չէր տեսել իր կյանքում: Ինչպիսի գեղեցիկ դեմք, ընդգծված դիմագծեր, աննկարագրելի ժպիտ...իսկ ձայնը...աստվածային մի ձայն, որ ուզում ես անընդհատ լսել....Մի կերպ իրեն հավաքելով` Կամիլան կրկին անգամ շնորհակալություն հայտնեց գեղեցկադեմ երիտասարդին և հեռացավ: Հրեշը գոհունակ ժպտաց և նույնպես հեռացավ...Նա գիտեր, որ Կամիլան բարի էր և ըստ արժանվույն պետք է գնահատեր իր այդ քայլը, ուստի և ճհապաղեց անել երկրորդ, երրորդ քայլերը....Այդ դեպքից հետո նրանց հանդիպումները դարձան հաճախակի...սկզբում հանդիպում էին հենց եկեղեցում` պատահական հանդիպումներ, ժպիտներ, հայացքների փոխանակում... թերևս Կամիլան այդպես էր կարծում` պատահական: Հետո Հրեշը կարողացավ այնպես անել, որ նրանց հանդիումները տեղի ունենան նաև եկեղեցուց դուրս...Եկեղեցին «Սատանայի» համար մի վայր էր, որտեղ նա հեգնում էր Աստծուն և ամեն անգամ Կամիլային ճանապարհելով ու երկնքին նայելով` քմծիծաղում էր: Իսկ Կամիլան սիրահարվել էր Հրեշին...նա զայրանում էր ինքն իր վրա և զարմանում, թե ինչպես է ամեն անգամ համաձայնում հանդիպել նրա հետ....իրականում կինը շատ էր տանջվում, քանի որ գիտակցում էր իր ունեցածի արժեքը, բայց և չէր կարողանում հաղթահարել զգացմունքներն արդեն իսկ «հարազատ դարձած Հրեշի» նկատմամբ...«Ի՞նչ իմանաս դու, որ ամեն անգամ քեզ մոտ գալուց աղոթում եմ...աղոթում եմ քեզ տեսնելու և չտեսնելու համար...աղոթում եմ քեզ հետ լինելու և բաժանվելու համար...աղոթում եմ մեր փրկության համար...»,- մտածում էր Կամիլան և չէր հավատում, որ այդ ամենը կատարվում է իր հետ... ....Իսկ ի՞նչ էր այդ ամբողջ ընթացքում կատարվում Հրեշի ներսում....Հրեշի հոգու խորքում նույնպես ալեկոծություն էր..նա, իհարկե, չէր հասկանում, թե ինչ է իր հետ կատարվում, բայց անհագ ցանկություն ուներ Կամիլային անընդհատ տեսնելու...որքան էլ, որ զարմանալի է, բայց Կամիլայի անկեղծությունն ու բարությունը ստիպում էին Հրեշին անասելի զգացողություններ ունենալ..մինչ այդ երբեք նա նման զգացողություններ չէր ունեցել...միակ բանը, որ նա զգացել էր միշտ`չարությունն էր....Նա միշտ հասնում էր իր ուզածին իր ցանկացած զոհի հետ, այնուհետև, երբ զգում էր, որ կինն արդեն անկարող է առանց իր իդեալի ապրել, կոտրում էր նրան...«կոտրելը» բառի բուն իմաստով...մեռնում էր կնոջ հոգին...նրա մեջ սպանվում էր ամեն բան...Հրեշն անում էր ամենանենգ բաներն այդ կնոջ հետ և, ամենավերջում, երբ անելիքները սպառվում էին, նա գնում էր հերթական կնոջ ամուսնու մոտ, փաստերով ներկայացնում ամեն ինչ և հեռանում այնպես, ասես ոչինչ չէր էլ եղել..Բայց Կամիլայի հետ ամեն ինչ այլ էր..Ակնհայտ էր, Կամիլայի աղաչանքներն առ Աստված տեղ էին հասել, և, որ Աստծո մատն էր խառն այս ամեն ինչում...թե ինչպե՞ս «Սատանան» կարող էր «սիրել»...նա չարության մարմնացումն էր...բայց Աստծո գործերն անքննելի են և անբացատրելի... Հրեշն իր ամբողջ գոյության ընթացքում նման կնոջ չէր հանդիպխել, որին չցանկանար ցույց տալ «չարի» ուժը...նա անընդհատ տանջվում էր,,,տանջվում էր հենց նույն մահականացուների տանջանքներով...նա տառապում էր, բայց և չէր կարողանում չտեսնվել Կամիլայի հետ...նրանց հանդիպումները շարունակվում էին..Հրեշը գիտեր, որ վաղ, թե ուշ պետք է հրաժեշտ տա «սիրեցյալ կնոջը», բայց համառորեն շարունակում էր վայելել Աստծո ստեղծածը...և ինչքան ժամանակն անցնում էր, այնքան ինքն իր մեջ համոզվում էր, որ այս անգամ պարտված է և, այո’, Աստծո ուժն իրապես հզոր է...«Սատանան» ցանկանում էր կրկին անգամ Աստծուն ապացուցել անկատարելությունն իր ստեղծած աշխարհի, չարությունը մարդկանց, բայց Աստծո համբերության բաժակն էլ լցվել էր և նա այս անգամ ինքն ապացուցեց «Սատանային», որ, չնայած, աշխարհը կատարյալ չէ, բայց նրանում դեռ բարին գոյություն ունի, որ «սերը» հզորություն է, ուժ, որ պետք է «սիրել», որ դեռ մաքրություն կա, առաքինությունը չի կորել... Բայց ի՞նչ պետք է աներ «Սատանան», ինչպե՞ս հրաժեշտ տար սիրելիին` առանց նրան ցավ պատճառելու...ահա այս մտածմունքների մեջ էր նա, երբ հերթական հանդիպումներից մեկի ժամանակ Կամիլան բռնեց նրա ձեռքն ու ասաց.
- Միշտ մտածում եմ, թե ինչու՞ Աստված կազմակերպեց մեր հանդիպումը, և պատասխան չեմ գտնում..չէ որ առանց քեզ ես այնքա’ն երջանիկ էի...երևի ինձ փորձելու համար է քեզ ուղարկել...ես կարծում էի, թե առաքինի եմ և ունակ չեմ անգամ մտովի ամուսնուս դավաճանել..իսկ հիմա՞...ի՞նչ է կատարվում հիմա’.....
Այս խոսքերը ցավ էին պատճառում Հրեշին, նա չէր կարողանում հանդուրժել Կամիլայի մտատանջությունը, ուստի և հանդգնեց ճշմարտությունից որոշ մեջ բերում անել Կամիլային` նրա ցավը մեղմելու համար:
- Լսի’ր, սիրելի’ս,-մեղմ շոյելով կնոջ հուզված դեմքը` Հրեշն ասաց,- ոչ թե Աստված, այլ Սատանան է կազմակերպել մեր հանդիպումը` կասկածելով Աստժո զօրությանը, իսկ Աստված քեզ սիրելով` ոչ թե փորձում է քե’զ, այլ պատժում է Սատանային:
Իհարկե Կամիլան միանգամից չկարողացավ ընկալել սիրելիի խոսքերը, ի պատասխան միայն ուժեղ սեղմեց «Սատանայի» ձեռքը: Վերադառնալով տուն` Կամիլան երկար, շատ երկար մտածեց Հրեշի ասածների վերաբերյալ...նա քայլում էր, իր տնային գործերն էր անում, երեխաներին էր խնամում, բայց ասես աշխարհից վերացած լիներ, ոչինչ չէր զգում, ոչինչ չէր լսում, ոչինչ չէր տեսնում...Երկար մտածելուց հետո Կամիլան մի վերջին անգամ ժամադրեց սիրելիին...«Շատ եմ ուզում տեսնել քեզ...գիտեմ, որ մի քանի օրից հանդիպելու ենք...ուզում եմ չգա այդ օրը...»,- մտածում էր ինքն իրեն: Վայրը, որտեղ հանդիպում էին և անփոփոխ էր գեղեցիկ էր շատ` խաղաղ, հանգիստ, շուրջ բոլորը սարեր էին, սաղարթախիտ ծառեր, գեղեցիկ կանաչ ու բուսականություն...Գիշեր էր...Կամիլան կանգնած էր մթության մեջ միայնակ և սպասում էր..նա հստակ լսում էր իր սրտի զարկերը...այդ ամայության մեջ լսվում էին միայն նրա սրտխփոցն ու գիշերվա ձայնը...հանկարծ ծառերի արանքից հայտնվեց «Սատանայի» կողմից ստեղծած գեղեցիկ կատարելությունն ու դանդաղ քայլերով մոտեցավ սիրեցյալին...Բռնեց նրա ձեռքերը, ինչպես ամեն անգամ, մոտեցրեց շուրթերին, համբուրեց, փակեց աչքերն ու ամուր սեղմեց` վայելելով վերջին հրաշալի րոպեները...Կամիլան հազիվ իրեն զսպելով և իր մեջ հաղթահարելով զգացմունքները` մի կերպ ազատվեց «Սատանայի» ճանկերից, գլուխը կախեց, հոգոց հանեց և արդեն պատրաստվում էր ասել այն ինչ նախապատրաստել էր, երբ Հրեշը կանխագուշակելով նրա մտքերը` մոտեցավ Կամիլային, գրկեց և ասաց.
- Ների’ր ինձ...ների’ր, որ կասկածել եմ քո’ առաքինությանն ու ինձ այսքան գեղեցիկ եմ ստեղծել....ների’ր, որ քեզ ստիպեցի անցնել այս ամենի միջով, իմ նուրբ, քնքուշ, իմ կատարելություն...թերևս ես պարտվեցի...Աստված իրոք կարողանում է ստեղծել կատարյալը...միլիոնավոր կանանց մեջ նա «կին» է ստեղծել..ես պետք է գնամ...ների’ր ինձ..միայն դա եմ խմդրում..ների’ր..
Եվ Հրեշը մի վերջին անգամ համբուրեց Կամիլայի նուրբ ձեռքերը...Կամիլան այս անգամ հնազանդվեց..նայեց նրա աչքերի մեջ..դրանք մթության մեջ փայլում էին...Կամիլան սարսռաց...Հրեշը մի կերպ բաց թողեց նրա ձեռքերն ու առանց այլևս բառ արտասանելու` հեռացավ դեպի մութ անտառը...Կամիլան փակեց աչքերն ու մտքում «Հայր մեր»-ն ասաց, այնուհետև հեռացավ..այդ օրը Կամիլան վերադարձավ տուն թեթևացած, կարծես հոգին ինչ-որ ծանր բեռից ազատված լիներ...առավոտյան արթնացավ ուրախ տրամադրությամբ, կարոտագին համբուրեց սիրառատ ամուսնուն, հետո երեխաներին և Աստծուն շնորհակալություն հայտնեց, ինչպես ամե’ն օր... Իսկ «Սատանան» Կամիլայից հեռանալով` քայլում էր մութ անտառով, արդեն իսկ իր իրական տեսքն ընդունած` մտատանջ, բոլոր մահկանացուների նման լքված, ջարդված, կոտրված հոգով... նրա մարմնի վրայից լորձանման կպչուն հեղուկ էր ծորում դեպի անտառը և չորացնում էր անտառի բուսականությունը...ուզում էր մեռնել, վերանալ, բայց դա էլ չեր կարող, Աստված նրան անմահ էր ստեղծել...հանկարծ նրա դիմաց դուրս եկավ մի գայլ, նայեց նրա ահասարսուռ աչքերին և հարձակվեց Հրեշի վրա...Հրեշը հանկարծակիի եկած սկսեց փախնել` զզված էր աշխարհից, նրա ամեն մի գոյից....երկար վազելուց հետո նա լիալուսնի կերպարանք առավ և բարձրացավ աստղաշաղախ երկինք...գայլը, տեսնելով այդ կերպարանափոխությունը, մռութը բարձրացրեց դեպի լիալուսինն ու սկսեց ոռնալ...այդ դեպքից հետո միլիոնավոր տարիներ շարունակ, գայլերը ոռնում են լիալուսնի ժամանակ` ամեն անգամ սպասելով, թե ուր որ է լիալուսինը կկերպարանափոխվի, և իրենց կհաջողվի բռնել Հրեշին... *** Սակայն «Սատանան» չարության մարմնացումն է և, բնականաբար, նրան դաս չի եղել Աստծո պատիժը...Աշխարհում գոյություն ունեցող յուրաքանչյուր կնոջ կյանքում էլ հայտնվելու է նա` իդեալական տղամարդու կամ, երբեմն, նաև կնոջ կերպարանքով...Շատ կարևոր է հասկանալն ու ճիշտ պահին կողմնորոշվելը...Հիշե’ք. «Աստված միշտ մեզ հետ է և ուղղորդում է մեր ամեն մի քայլը, միայն պետք է սրտանց դա ցանկանալ...»

Հեղինակ՝ © Լիդա Հակոբյան