Գրքամոլ Ակումբ. Քննարկում տասնհինգ. Ֆեոդոր Դոստոևսկի «Ապուշը»

Հունիսի 6-ին տեղի ունեցավ Գրքամոլ ակումբի երկրորդ մակարդակի երրորդ հանդիպումը: Քննարկման համար ընտրված էր Ֆեոդոր Դոստոևսկու «Ապուշ»-ը ստեղծագործությունը: Սկզբում ակումբի անդամները ներկայացրին գրողի կենսագրությունը, քննարկեցին ստեղծագործական գործունեությունը և մեջբերեցին հետաքրքիր փաստեր նրա կյանքից:

Ինչ վերաբերում է գրքին, ապա այն հակասական տպավորություններ էր թողել ակումբի անդամների վրա: Նախ, այն հարուստ էր նկարագրություններով և հոգեվերլուծական հատվածներով, որոնք ուղղակի հիացմունք էին պատճառել ընթերցասերներին իրենց արտահայտչականությամբ (այստեղ, միանշանակ կարելի է ասել, որ Դոստոևսկին դիպուկ նկարագրությունների վարպետ է):

Գիրքը մարդկային իդեալական կերպարի մասին էր՝ կերպարանավորված իշխան Միշկինի մեջ, որը բարի, անմիջական, երբեմն անգամ աբսուրդի հասնող անկեղծության տեր անձնավորություն էր, և միևնույն ժամանակ նա այդ անկեղծության շնորհիվ դարձել էր բոլորի կյանքի անբաժանելի մասնիկը։

«Այնպիսի մարդկանց, որոնց մարդ անմիջապես կսիրի, շուտ չի հանդիպում»:

Ստեղծագործությունը հարուստ էր կերպարներով, որոնցից յուրաքանչյուրն ուներ իր ներքին աշխարհը, կյանքը, նպատակները։ Որոշ առանձին հատվածներ հատկապես խորն էին նկարագրում առանձին կերպարների հոգեվիճակները, ապրումները, մտածմունքները, ինչպիսին էին օրինակ իշխանի մտորումները մանկության մասին.

«Ամեն մի փոքրիկ մժղուկ, որը տզտզում է նրա մոտ արևի տաք ճառագայթի մեջ, այդ ամբողջ խմբերգին մասնակից է, իր տեղը գիտի, սիրում է այն ու երջաիկ է, ամեն մի ծիլ աճում է ու երջանիկ է: Եվ ամեն ինչ իր ճանապարհն ունի, և ամեն ինչ գիտի իր ճանապարհը, երգով է հեռանում և երգով է աշխարհ գալիս. միայն ինքը ոչինչ չգիտի, ոչինչ չի հասկանում, ոչ մարդկանց, ոչ հնչյունները, ամեն ինչի օտար է ու վիժվածք»

«Երեխաների հետ շփվելուց հետո ես հասկանալ չէի կարող, թե ինչպես են թախծում և ինչու են թախծում մարդիկ»:

Մահապատժի ժամանակ դատապարտվածի ապրումները, տանջանքները․

«Բայց նա ասում է, որ այդ ժամանակ, ոչինչ ավելի ծանր չէր, քան անընդհատ կրկնվող միտքը. «Ինչ կլիներ՝ չմեռնեի: Ինչ կլիներ՝ կյանքս վերադարձնեին, ինչպիսի անվերջություն: Եվ այդ ամբողջը ի՞մը կլիներ: Ես այն ժամանակ ամեն մի րոպեն մի ամբողջ դար կդարձնեի, ոչինչ չէի կորցնի, ամեն մի րոպեի հաշիվը կպահեի, ո՛չ մի բան զուր չէի վատնի»:

Ագլայայի սրտամոտ խոսակցությունը իշխանի հետ.

«Ես ուզում եմ գեթ մի մարդու հետ խոսել այնպես, ինչպես ինքս ինձ հետ։ Ես ուզում եմ համարձակ լինել և ոչնչից չվախենալ»։

Մեռնող Իպոլիտի մահախոսականը՝ «Բացատրությունը», որում նա պատմում էր իր ապրած կյանքի վերջին շրջանի մասին և փորձում սեր հայցել մարդկանցից։ Չէ որ, այս աշխարհում որպես մխիթարանք մի մարդու, որը գիտի, որ երեք շաբաթից մահանալու է, էլ ինչ է մնում մարդկանցից սպասելու, եթե ոչ դիմել մարդկանց՝ հավատի ու մի փոքր սիրո խնդրանքով,

«Սիրեք ինձ, ես մեռնում եմ․․․»։

Ստեղծագործության վերջում գլխավոր հերոսը՝ բարի, ներողամիտ, անշահախնդիր, անկեղծ, մանկական պարզությամբ «Ապուշ»-ը, չդիմանալով այս ապականված կյանքին, հերթական նոպայից հետո կրկին հայտնվեց բժիշկ Շնեյդերի մոտ, ով ի սկզբանե բուժում էր ապուշությամբ տառապող հիվանդին:

Քննարկման մասնակիցներից ոմանք էլ ցանկություն հայտնեցին գիրքը որոշ ժամանակ անց նորից կարդալ, Դոստոևսկուն ավելի լավ հասկանալու և ներսցենարային թաքնված գաղափարախոսությունը լիարժեք ըմբռնելու նպատակով։

Հ․Գ․ Հաջորդ հանդիպումը կանցկացվի հունիսի 20-ին, որտեղ քննարկվելու է հայ գրող Վարդգես Պետրոսյանի «Ապրած և չապրած տարիները» գիրքը, որը կլինի Գրքամոլ Ակումբի երկրորդ մակարդակի վերջին քննարկվելիք գիրքը, որից հետո Գրքամոլները անցում կկատարեն երրորդ մակարդակ՝ ֆիլմի դիտում և գրքի քննարկում մակարդակին։