Դուգլաս Րայթ «Ես եմ իմ կինը»

2024-11-06

2004թ․-ի Պուլիցերյան մրցանակի դափնեկիր «Ես եմ իմ կինը» պիեսը հայտնի դրամատուրգ, մյուզիքլների հեղինակ Դագ Րայթի ստեղծագործությունն է: Պուլիցերյան մրցանակաբաշխության ընթացքում այն առաջին մոնոներկայացնում է, որ մրցանակի է արժանացել։ Պիեսում նկարագրվում է մի տրանսվեստիտ[1] տղամարդու կյանքի ուղին նացիստական, այնուհետև կոմունիստական հասարակարգերում։

Պիեսի առաջին գործողությունը սկսվում է նրանով, որ Դագ Րայթն իր ամերիկացի թղթակից ընկերոջից իմանում է մի տղամարդու՝ Շառլոտ ֆոն Մալսդորֆի մասին, ով այն ժամանակ վաթսունհինգ տարեկան էր և իր ողջ չափահաս կյանքն ապրել էր որպես կին։ Դագն սկսում է մի շարք զրույցներ Շառլոտի հետ, ի վերջո ստանալով նրա թույլտվությունը՝ դրանք օգտագործել որպես իր պիեսի հիմք: Պիեսում վերաստեղծվում են այս խոսակցությունները՝ միակցվելով Դագի դիտարկումներին ու եզրակացություններին։

Հանդիսատեսը տեսնում է Շառլոտի ողջ կյանքը՝ մանկությունից մինչև հասուն տարիք, նրա անսահման հետաքրքրվածությունը արվեստի և հնաոճ իրերի նկատմամբ։ Ի վերջո, նրա գիտելիքներն այդ բնագավառում աճում են այն աստիճանի, որ նա դառնում է գերմանական կահույքի դիզայնի Գղունդայթսատ[2] ժամանակաշրջանի ամենակարևոր փորձագետը: Սակայն այս վերելքները նկարագրելիս, ակնհայտ է, որ վերոնշյալ ժամանակաշրջաններում բացահայտ միասեռականի փառքի ուղին պետք է որ դժվար լիներ և արդեն երկրորդ գործողության մեջ անդրադարձ է կատարվում պատմության ավելի մութ կողմին։

Գործողությունների ընթացում ի հայտ են գալիս Շառլոտի անցյալի մասին տհաճ մանրամասներ։ Ըստ Րայթի, կային լուրեր, որոնք հաստատում էին, որ Շառլոտը նացիստական լրտես է եղել և ներկայացվում է ՇՏԱԶ-ի[3] հետ համագործակցությունը․ պարզվում է, որ նա տարիներ շարունակ զեկույցներ է ներկայացրել ՇՏԱԶ-ին անգամ իրեն ծանոթ մարդկանց մասին։ Սակայն այս ամենը բացահայտելուց հետո անգամ Շառլոտը չի զղջում իր քայլերի համար՝ դրանք համարելով իր գոյատևման միակ միջոց։ Նա միայն թաթախված է իր հնաոճ իրերի, կահույքի մասնագիտացման մեջ ու շրջապատող աշխարհն արդեն քիչ կարևորություն ունի։

Պիեսն ավարտվում է Շառլոտի կաթվածահար լինելով և իր ստեղծած թանգարանում մահանալու տեսարանով։ Հեղինակն ամենն ամփոփում է Շառլոտի հանդեպ ունեցած խառը էմոցիաները և հիասթափությունն արտահայտելով։ Ի վերջո, Րայթի պիեսը ոչ միայն պատմում է Շառլոտի կյանքը, այն նաև ստեղծում է 20-րդ դարի երկրորդ կեսի Գերմանիայի վառ դիմանկարը՝ բարդ պատմություն այն մասին, թե ինչ գնով են մարդիկ գոյատևել։


[1] Անձ, ով սեռական գռգռվածություն և բավարվածություն է զգում հակառակ սեռի հագուստներ հագնելով։

[2] Գերմ․՝ Grunderzeit, 19-րդ դարի կեսերի լայնածավալ տնտեսական առաջընթացը բնութագրող տերմին, որի ժամանակ ընկերության հիմնադիրները հարստանում էին համեմատաբար կարճ ժամանակում:

[3] Նախկին Գերմանիայի Դեմոկրատական Հանրապետության ազգային անվտանգության նախարարությունը։

© Նյութը պատրաստեց՝ Հենրիետա Ավագյանը

մեկնաբանություններ