Նատաշա Տաթրուի «Տեղի պահապան»
2024-11-23
Ամերիկացի բանաստեղծ, պրոֆեսոր, Մասսաչուսեթսի համալսարանի մագիստրոս Նատաշա Տաթրուին 2007թ․-ին Պուլիցերյան պոեզիա անվանակարգում արժանացել է մրցանակի։ Լինելով տարբեր ռասաների պատկանող անձանց դուստր, հանդիպելով բազմաթիվ ռասայական խտրականությունների ու վաղ տարիքում բախվելով ծնող կորցնելու կորստին, բանաստեղծի ստեղծագործական հիմնական թեմաներն են դարձել պատմությունը, ռասայական խտրականությունն ու հիշողությունը։ Ներկայումս բանաստեղծը դասավանդում է Էմորիի համալսարանում[1]։
«Տեղի պահապան» բանաստեղծական ժողովածուի վերնագիրը ցույց է տալիս, թե որքան կապված ենք մենք մեր անցյալի հետ: Գրքի անվանումը վերաբերում է Լուիզիանայի բնիկ զինվորներին՝ ամերիկյան զինվորականների առաջին սև գնդերից մեկին, որը մարտի է դուրս եկել Քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ[2]: Բանաստեղծը համատեղում է այս ազգային պատմության դրվագները անձնական անեկդոտների և պատկերների հետ, որոնք հիշում է հարավում ստացած իր դաստիարակությունից (սպիտակ հոր և սևամորթ մոր կողմից, որոնց կառավարությունը պիտակավորել էր որպես «գունավորներ»):
Բանաստեղծությունների շարքը սկսվում է Հարավային Ամերկայում կռվող ստրուկի նկարագրությամբ, որը հետագայում տեղափոխվում է հակառակորդ բանակի շարքերը։ Պատմողը ափսոսում է, որ այս ստրուկը երբեք հնարավորություն չի ունեցել տեսնելու ռասիզմի վերացումը, քանի որ Քաղաքացիական պատերազմում կողմերից ոչ մեկը իսկապես չի հասկացել, թե ինչ է նշանակում արմատախիլ անել ստրուկ-ստրկատեր հարաբերությունները։ Պատերազմից հետո նախկին ստրուկը մի ամսագիր է գտնում լքված տանը և գրում իր բանաստեղծությունը ամսագրի միջի բառերի վրա՝ նկատելով, թե ինչպես են իր գրվածքները և՛ բառացիորեն, և՛ իմաստային առումով հատվում ամսագրի սպիտակամորթ տիրոջ գրվածքների հետ, ով նույնպես գրել էր ռասիզմի մասին։
․․․Մենք վերցնում ենք մեզ անհրաժեշտ իրերը
Համադաշնության բանակի լքված տներից.
աղ, շաքար, նույնիսկ այս ամսագիրը, որ գրեթե լիքն է
ուրիշի խոսքերով, որոնք այժմ համընկնում են,
իմ խոսքերի հետ: Ամեն էջում
նրա պատմությունը հատվում է իմ պատմության հետ․․․
Բանաստեղծություններից մի քանիսի մեջ հեղինակը փորձում է բացատրել, թե ինչու են հարավցիներն այդքան հպարտանում սևամորթների շահագործման իրենց ունակությամբ։ Բացատրում է, որ չնայած այդ խտրականությանը, նա չի կարող ատել իր հայրենիքը, քանի որ դա հավասարազոր է ինքն իրեն ատելուն։
[1] Ամերիկյան մասնավոր հետազոտական համալսարան, որը տեղակայված է Ատլանտայում (Ջորջիա նահանգ)։
[2] Ամերիկայի քաղաքացիական պատերազմ (Հյուսիսի և Հարավի պատերազմ, անգլ.՝ American Civil War), 1861-ից 1865 թվականներին Հյուսիսային Ամերիկայի (Միության) և Հարավային Ամերիկայի (Համադաշնության) միջև։
© Նյութը պատրաստեց՝ Հենրիետա Ավագյանը
մեկնաբանություններ