Վիջայի Սեշադրի «Երեք մաս»

2024-03-29

Բանաստեղծությունների այս ազդեցիկ ժողովածուի առանցքում մարդկային գիտակցությունն է՝ ծնունդից մինչև ծերունական տկարամտություն: Բանաստեղծի ձայնը հնչում է մե՛կ սրամիտ և ազդեցիկ, մե՛կ կարեկից և անգութ:

Վիջայի Սեշադրին ծնվել է 1954 թ. Հնդկաստանի Բանգալոր քաղաքում և Ամերիկա է տեղափոխվել հինգ տարեկանում։ Նա մեծացել է Օհայո նահանգի Կոլումբուս քաղաքում, որտեղ նրա հայրը քիմիա է դասավանդել Օհայոյի պետական համալսարանում: Հեղինակն ապրել է երկրի տարբեր մասերում, ներառյալ Խաղաղ օվկիանոսի հյուսիսարևմտյան տարածաշրջանում, որտեղ հինգ տարի աշխատել է ձկնորսության և անտառահատման արդյունաբերության մեջ, ապա Նյու-Յորքի Ափփըր Վեսթ Սայդ բնակավայրում, որտեղ ուսանել է «Կոլումբիայի» համալսարանի մերձավորարևելյան լեզուների և գրականության ֆակուլտետում:
Նրա բանաստեղծությունների ժողովածուներից են նաև «Երկար մարգագետինը» և «Վայրի թագավորությունը» (1996), որոնք արժանացել են Ջեյմս Լաֆլինի մրցանակի
[1]:

Սեշադրիի ստեղծագործությունների էությունը զրույցն է, որն անընդհատ պտտվում է նույն թեմայի շուրջ՝ ոլորուն և հեղհեղուկ: Սեշադրին վարժ կիրառում է գրի ստեղծման անսովոր ձևեր՝ հանգավորված քառյակներից մինչև արձակի մեծ կաղապարներ: Ինչպես տեսնում ենք «Հանդիպում» բանաստեղծության սկզբում, նա մեկ շատախոս է, մեկ՝ քննախույզ, մեկ՝ ինքն իրեն ծաղրող.

 

Ես քեզ կհանդիպեմ, եթե դու իսկապես ուզում ես հանդիպել:

Ես նույնիսկ կհանդիպեմ ինչ-որ փոքր սրճարանում կամ ինչ-որ

զբոսայգում՝ ճանապարհի մյուս կողմում: Բայց ոչ երկար ժամանակով,

և ոչ մի րոպե ավել քեզ չեմ նայի մենությանդ մեջ,

քո մարդկային մենության: Քեզ նայելով ինձ եմ տեսնում...

մենք իրար ենք թափանցում՝ դու ինձ, ես քեզ.

ժամանակ չունեմ ինձ համար, ուրեմն ինչպե՞ս էլ ժամանակ գտնեմ քեզ համար:

 

Նա բանաստեղծ է, ով հիացնում է ոչ թե լռությամբ, այլ ցանկանում է ընթերցողին տանել իր հետ, երբ անցում է կատարում մի գաղափարից մյուսը:
Ահա «Ընթերցողին» բանաստեղծության առաջին մասը, որը, հիրավի, կարելի է համարել որպես նրա պոետիկայի արտահայտություն.

 

Ես գրում եմ սա, որպեսզի կարողանամ քեզ ասել, թե ինչ մտածում ես

իմ մասին, նույնը մտածում եմ

քո մասին:

Այն, ինչ կարդում ես, նույնն էլ գրում ես,

մոմի աղոտ լույսի ներքո, քո հոգու խորքում,

փայտյա գրասեղանիդ մոտ:

 

«Ծերանոցը» բանաստեղծությունում նշում է, թե որքան ենք մենք ապավինում լեզվին՝ նկարագրելով դեգեներատիվ հոգեկան հիվանդությունը: Սեշադրին հիշատակում է Ալցհեյմերի հիվանդությունը (AD) և մտավոր խանգարումները, այնուհետև կտրուկ անցնում է երկխոսության՝ շեղելով ընթերցողին։ Գիտական դիսկուրսին հաջորդում է խոսակցական լեզուն: Աշխարհը պատկերելու կարողությունը կորցնելու մեր անհանգստությունը և պատմելու անհրաժեշտությունը, ուսումնասիրվում են այս հակադրություններով լի բանաստեղծության միջոցով:

Ժողովածուի մյուս՝ «Անձնական ակնարկ» բանաստեղծությունը ևս ուսումնասիրում է մարդու ուղեղի կարողությունը՝ հասկանալու, այնուհետև կորցնելու լեզվի նկատմամբ վերահսկողությունը:

Վերջին գլուխն ավարտվում է «Թեթև ոտանավոր» բանաստեղծությամբ, որն ամփոփում է Սեշադրիի տպավորիչ ժողովածուն: Այս գործն ուշագրավ պատկերացում է տալիս մարդկային մտքի բարդ, ենթագիտակցական աշխարհը հասկանալու համար՝ իր նուրբ և զվարճալի ենթատեքստերով:


[1] մրցանակը շնորհվում է ամեն տարի բանաստեղծի երկրորդ գրքի համար. դա պոեզիայի միակ խոշոր մրցանակն է, որը նախատեսված է երկրորդ գրքի համար: Մրցանակը տրվում է Ամերիկայի բանաստեղծների ակադեմիայի կողմից և համարվում է Միացյալ Նահանգների երիտասարդ բանաստեղծներին տրվող գլխավոր մրցանակներից մեկը:

© Նյութը պատրաստեց՝ Անի Գասպարյանը:

մեկնաբանություններ