Ալբեր Կամյու

Ալբեր Կամյու (ֆր. Albert Camus)

(Նոյեմբերի 7, 1913 Դրեան, Ալժիր - մարտի 2, 2007թ. Բուրգունդիա, Ֆրանսիա)

Կյանքը: Ամբեր Կամյուն ծնվել է 1913 թվականի նոյեմբերի 7-ին Ալժիրում՝ ֆրանկո-ալժիրական ընտանիքում: 1914 թվականան  Ալբեր Կամյուի հայրը ՝ Լյուսեն Կամյուն, մահանում է Մարնի ճակատամարտում, մայրը՝ Կուտրին Սանտեն, ծնունդով իսպահունի, որոշում է տեղափոխվել Ալժիր քաղաք: Կամյուն 1918-1923 թվականններին հաճախում է տեղի համայնքային դպրոց: 1930թ. ուսումնառությունը շարունակում է Ալժիրի լիցեյում: 1932-1937 թվականներին Կամյուն սովորում է Ալժիրի համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետում: Սովորելու տարիներին սկսում է շատ գրքեր կարդալ, հենց այդ ժամանակվանից էլ սկսեց օրագիր պահել և էսսեներ գրել: Ուսանող տարիներին սկսում է զբաղվել քաղաքականությամբ, 1934-1935 թվականներին մտնում է կոմունիստական կուսակցության մեջ: 1934 թվականին ամուսնանում է Սիմոնե Հիի հետ, 3 տարին անց՝ 1937 թ.-ին, նրանք ամուսնալուծվում են: 1938 թվականին Կամյուն տեղափոխվում և բնակություն է հաստատում Ֆրանսիայում: Դիմադրության տարիներին հանդիսանում է «Կոմբատ» ընդհատակյա թերթի գլխավոր խմբագիրը: 1957 թվականին Քամյուն ստանում է գրականության Նոբելյան մրցանակը: Լինելով էկզիստենցիալիստական ուղղության մտածող՝ նրա աշխարհհայացքի կենտրոնում բարոյագիտությունն էր: Ըստ Կամյուի, անխուսափելիորեն մահվամբ ավարտվող մարդկային գոյության փաստը մարդկային անհատին հանգեցնում է երկրի վրա իր «վիճակի» հայտնագործման: Սակայն այդ ճշմարտությունը պետք է ոչ թե զինաթափի, այլ գոյատևելու ուժ ներարկի մարդուն: Կամյուի պարտքի փիլիսոփայությունը հենվում է գթության քրիստոնեական պատվիրանի վրա: Դրանով նա խուսափել է նիցշեականությունից, բայց և բացահայտորեն հանդես է եկել մարքսիստական հեղափոխության բարոյականության դեմ: Քամյուն, արդեն լինելով ֆրանսիացի նշանավոր արձակագիր, թատերագիր, փիլիսոփա, էկզիստենցիալիզմի ներկայացուցի, մեծ ճանաչում է ձեռք բերում «Օտարը» վիպակով, որը լույս է տեսնում 1942 թվականին: Նույն թվականին լույս է տեսնում «Առասպել Սիզիփոի մասին» փիլիսոփայական երկը: Նրան մեծ ճանաչում են բերում նաև 1944 թվականին բեմադրված «Թյուրիմածություն» և «Կալիգուլա» պիեսների բեմադրությունը: Քամյուի գրչին են պատկանում «Ընդվզող մարդը» փիլիսոփայական էսսնե, «Ժանտախտը» վեպը (1947) «Պաշարողական դրություն» (1948) միստերիան, «Բարեպաշտներ» (1958) պիեսը: 1960 թվականի նոյեմբերի 4-ին Կամյուն ընկերոջ՝ Միշել Գալլիմարի ընտանիքի հետ Պրովանսից իր «Facel-Vega» մեքենայով վերադառնում էր Փարի, սակայն ճանապարհի 102 կմ-ին ավտոմեքենան դուրս է թռչում ճանապարից, ինչի հետևանքով Քամյուն զոհվում է: Գրողի աճյունն ամփոփվում է Լուբերոն շրջանի Լուրմարեն գերեզմանատանը: 2009 թվականի նոյեմբերին  Ֆրանսիայի նախագահ Նիկոլյա Սարկոզին առաջարկում է Քամյուի աճյունն տեղափոխել Պանթեոն, սակայն գրողի հարազատները չեն տալիս իրենց համաձայնությունը: Ստեղծագործությունները`

- Նոթատետր (Carnet) 1935-1942

- Օտարը (L’Étranger) 1942

- Առասպել Սիզիփոի մասին (Le Mythe de Sisyphe) 1942

- Թյուրիմածություն (Le Malentendu) 1944

- Կալիգուլա (Caligula) 1945

- Ժանտախտը (La Peste) 1947

- Պաշարողական դրություն (L’Homme révolté) 1948

- Ընդվզող մարդը (L’État de siège) 1951

- Անկում (La Chute) 1956  

Մտքեր Ալբեր Կամյուից:

► Երկար ու ծանր ժամանակ է պետք բարեկամություն ստանալու համար, բայց երբ ստանում ես, այլևս դրանից գլուխդ ազատել չես կարող, պետք է դիմանաս: Չկարծեք, թե բարեկամները ձեզ զանգ կտան ամեն երեկո, ինչպես պարտավոր էին, իմանալու համար, թե արդյոք ճիշտ այդ երեկոյան չէ՞, որ դուք որոշում եք ինքնասպան լինել կամ պարզապես ընկերակցության կարիք չունե՞ք: Բայց՝ ոչ, եթե զանգահարեն, հանգիստ եղեք, դա կլինի այն որը, երբ դուք մենակ չեք, երբ կյանքը գեղեցիկ է.

► Անշուշտ, իրական սերը բացառիկ բան է, յուրաքանչյուր դարում մոտավորապես երկուսը կամ երեքն են լինում: Մնացած ժամանակ սիրուն փոխարինում է սնափառությունը կամ ձանձրույթը...

► Երբեմն կարծում են, թե մեռնում են կնոջը պատժելու համար, մինչդեռ նրան ազատություն են պարգևում...

► Մարդիկ որքան աղքատ երևակայություն ունեն որևէ բան հնարելու համար: Միշտ կարծում են, թե ինքնասպան են լինում մի որևէ պատճառի համար: Բայց կարելի է շատ լավ ինքնասպան լինել նայև երկու պատճառի համար: Ոչ, այդ մեկը նրա գլուխը չի մտնում: Ուրեմն ինչու՞ մահանալ կամավոր կերպով, զոհվել, որպեսզի մարդիկ բարձր կարծի՞ք ունենան քո մասին: Երբ մահանանք, նրանք առիթից պիտի ոգտվեն և ձեր այդ արարքին վերագրեն հիմար կամ գռեհիկ պատճառաբանություն: Մարտիրոսները պետք է ընտրություն կատարեն մոռացվելու, ծաղրվելու կամ շահագործվելու միջև: Իսկ հասկացվելու մասին՝ թող երբեք չմտածեն:

► Սիրո մասին գրված գրքերը, որոնք սովորեցնում են սիրո մասին, սիրել չեն սովորեցնում...

► Երբեմն ավելի հստակ ես տեսնում նրա մեջ, ով ստում է, քան նրա՝ ով ճշմարիտն է ասում: ճշմարտությունը լույսի նման կուրացնում է: Սուտը, ընդհակառակը, գեղեցիկ կիսամութ է, որը յուրաքանչույր առարկա արժեքավորում է: