Անի Գևորգյան «Ի՛մ Մուսա...»

Ի՛մ Մուսա... Այն նկարիչը արտառոց էր ու անհասկանալի…Իսկ պատճառը կարելի էր միայն գուշակել, քանի որ նա խուսափում էր մարդկանց իր գաղտնիքները պատմելուց. բնավորության մի գիծ, որը բնորոշ է գրեթե բոլոր արվեստագետներին: Նման էր մի մոլորակի, որի մասին կարելի էր լսել, տե ի նրան մոտենալ: Բոլորի համար առեղծվածային տխրությամբ համակված այդ մարդը 36 տարեկան էր: Շատերը նրան նմանեցնում էին Վան Գոգին` նույն թախծալի աչքերով, երկար քթով ու հետ սանրած մազերով: Իսկ քայլվածքը նման էր այն մարդկանց քայլվածքին, որոնք անընդհատ ինչ-որ բանի են սպասում: Տեղատարափ անձրև էր տեղում: Ամպերը կախվել էին քաղաքի վրա և թվում էր` ցանկանում են ավելի մեծ ուժով կլանել քաղաքը, բայց ինչ-որ բան ստիպում էր նրանց նահանջել: Նկարիչը իջավ պարտեզ: Ծաղիկների և տերևների վրա զինվորների նման շարվել էին անձրևի կաթիլները, և եթե փորձեիր նրանց ձեռք տալ, անմիջապես փոխարինելու էին գալիս մյուսները: Շուտով հեռվում հայտնվեց մի կերպարանք: Ինչքան մոտենում էր, այնքան ընդգծվում էին խիտ մազերը և դեմքի` երեխային բնորոշ պարզ ու միամիտ արտահայտությունը: Նրա առջ7 արդեն կանգնած էր այն բնորդուհին, որին նկարիչը սպասել էր գրեթե 18 տարի: Նույն աչքերն էին, նույն մազերը, նույն ժպիտն էր: Կարծես թե նա չէր սխալվում, նրա դիմաց կանգնած էր այն նույն գեղեցիկ ու ժպտերես օրիորդը, որին 18 տարի առաջ տեսել էր երազում ու 18 տարի շարունակ սպասում էր նրան, հավատալով, որ նա կա ու մի օր կգա: Անձրևն արդեն տեղի էր տալիս, իսկ ամպերը իրենց դիրքը կամաց-կամաց զիջում էին արևին: Հավանաբար նկարչի ուրախությունը անգամ եղանակը փոխելու չափ անկեղծ էր: Երկուսն էլ մի պահ կարծես կոցրած լինեին խոսելու ունակությունը, քանի որ ամեն մեկը սպասում էր մյուսի խոսելուն: Աղջիկը, հայացքը բարձրացնելով, նայեց նկարչին` ասելով.

- Ների՛ր ինձ, եթե, իհարկե, դա հնարավոր է:

- Միգուցե զարմանաս, բայց շնորհակալ եմ նույնիսկ այդ բառի համար:

- Բայց մի՞թե պատրաստ ես ներել ինձ` առանց իմանալու իմ այսքան տարիների լռության իրական պատճառը: Մի թույլ ժպիտ հայտնվեց նկարչի դեմքին և անմիջապես անհետացավ.

- Եթե այդ պատճառները իրոք ի զորու էին ստիպելու քեզ, որ 18 տարի չգաս… ապա ես հանգիստ կլինեմ` չմտածելով, որ դու ուղղակի մոռացել էիր ինձ: Մի անգամ հայտնվելով ստիպեցիր ինձ երբեք չմոռանալ քեզ, պահանջեցիր, որ սպասեմ քեզ, հավատացրեցիր, որ երազս մի օր իրական կդառնա, որ քեզ մի անգամ տեսնելով, այն էլ երազում՝ չմոռացա 18 տարի շարունակ, որ ոչ մեկին ինձ մոտ չթողեցի, հավատալով, որ դու կաս ու կգաս, հավատալով, որ արդեն աչքերիդ մեջ նայելով կարող եմ կտավին հանձնել ոչ թե երազս, այլ իրականը:

Նկարիչը մոտեցավ և իր երազին գիրկն առավ, հիմա դա իրականություն էր: Հետո ձեռքերով շոշափեց աղջկա այտերը, համոզվելու արդյոք իրական է, թե կրկին երազ, որը տևում է վայրկյաններ, թվում հավերժություն ու անհետանում է երկար տարիներ: Նրանք երկուսով մտան ներս: Աղջկա դեմքին թույլ, բայց միաժամանակ շատ երջանիկ ժպիտ հայտնվեց՝ տեսնելով նկարչի արվեստանոցը՝ ամբողջությամբ պատված իր իսկ դիմանկարներով: Սակայն ինչպես նկարիչը նկատեց՝ աղջկա դեմքին զարմանք չկար: Կարծես այդ ամենը նա առաջին անգամ չէր տեսնում: Նա հայացքը հառելով դեպի նկարները հարցրեց աղջկան.

- Ինչու՞ որոշեցիր գալ, մի՞թե այսքան տարի անց …

Նկարիչը ինքն իր ասածից շփոթված հայացքը իջեցրեց, հետո մոտենալով իր երազին հայացքով խնդրեց պատասխանել: Աղջիկը տարօրինակ կերպով միայն ժպտում էր, կարծես ասելու էր մի բան, որն անսպասելի էր լինելու նկարչի համար: Դրանից նկարիչն ավելի շփոթվեց. Աղջիկը նույն ժպիտը դեմքին պատասխանեց.

- Ախր ես 18 տարի առաջ եկա ու ոչ մի տեղ էլ չգնացի, այսքան տարի ես քո կողքին եմ եղել: Ես ոչ միայն երազ եմ եղել քեզ համար, այլ քո հրեշտակն եմ եղել, քո մուսան եմ եղել, որը եկել էր քեզ մոտ քեզ հասկացնելու, որ դու ծնվել ես ոչ թե մնացած բոլոր նկարիչների նման նկարելու այն, ինչ կցանկանաս ինքդ, այլ այն, ինչը, որ ես կցանկանամ, ինչը որ ես կթելադրեմ քո մտքին : Եվ ես գտա ճիշտ ճանապարհը դրան հասնելու համար, ես երազ եկա քեզ, որ տեսնես ինձ ու երբեք չմոռանաս, որ երբ մոտենաս կտավին ու փորձես ինչ-որ բան պատկերել, մտքիդ իսկույն ես գամ ու բացի ինձնից ոչինչ նկարել չկարողանաս:

Խոսելով աղջիկը նայում էր նկարչի աչքերին, ու նրա դեմքին նույն տաօրինակ թվացող ժպիտն էր: Իսկ նկարիչը կարծես ոչինչ չէր զգում, նա ոչինչ մտածել չէր ցանկանում, միայն տարված աչքերով նայում էր իր երազին: Բայց հանկարծակի նրա մոտ ցանկություն առաջացավ թղթին հանձնել այն ամենը, ինչը նա զգում էր, բայց չի կարողանում խոսել, ինչը նա չի հասկանում, բայց գիտի, թե ոնց կարող է պատկերել և գիտի, որ պատկերելուց հետո ամեն ինչ կհասկանա: Նա նստեց, ձեռքին վերցրեց փայտե տախտակ ու դրան ամրացված թղթին սկսեց հանձնել այդքան հեռու և մոտ թվացող իր երազը, որը վերածվել էր իրականության, որն այնքան սպասված էր նրա կողմից, բայց հայտնվելուն պես դարձավ անորոշության զգացում : Աղջիկը երկար ժամանակ լռում էր, հետո խոսեց.

- Հասկացա, որ նկարն իսկապես գեղեցիկ է լինելու, անգամ եթե միայն մատիտով լինի նկարված: Տեսնում եմ ինչպես է մատիտը սահուն ու վարժ անցնում թղթի վրայով, սպիտակի վրա սևով գծում ու նկարում պատկերը, պատկեր որ կենդանի է, հոգի ունի… Բայց միաժամանակ հեռու է, շա՜տ հեռու, միաժամանակ անհասկանալի է ու տարօրինակ:

Նկարիչն առանց դադարի նկարում էր, կարծես ինչ-որ տեղ շտապելուց լիներ, այնպես էր նկարում, կարծես վերջին անգամն էր դա, այնպես ագահորեն էր բռնել մատիտը, ասես պետք է այն խլեն իրենից: Փոքրիկ ներկապնակին հայտնվեցին ջրաներկի գույները: Այնտեղ գույներ էին ծնվում ու հանձնվում թղթին: Նկարը գույներով էր պատվում, ու ստացվում էր, այն ինչ մեկ բառով կարելի է հրաշք անվանել: Նկարը ավարտելուն պես նկարիչը խորը շունչ քաշեց և կապանքներից ազատված մեկի նման տարօրինակ երջանկությամբ շշուկով ասաց.

- Տե՛ս, ես կարողացա:

Աղջիկա դեմքին զարմանքի նշաններ նկատելով նկարիչը հպարտացավ ինքն իրենով: Նկարում պատկերված էր մի հրաշք, որն իրենով հրաշք ստեղծեց: Նկարը տեսնելուն պես աղջիկը վերածվեց կապույտ փրփուրի ու պատուհանով դանդաղ թռչելով խառնվեց ամպերի հետ ու մութ ամպերը նկարչի համար լուսավորվեց, բոլորի համար առեղծվածային տխրությամբ համակված այդ մարդը ինքն իր ձեռքով ստեղծած անորոշ հրաշքը հրաշքով հեռացրեց:

- Հիմա դու իսկապես կաս, իսկապես կլինես միշտ ինձ հետ, կփայլես իմ գլխավերևում ու քո անունը ես կդնեմ Մուսա: Ի՛մ Մուսա՜, հիմա դու ինձ թույլ կտաս նկարել ոչ թե քեզ, այլ քեզանով ամենքին ու ամեն ինչ…

Հեղինակ՝ © Անի Գևորգյան