Անրի Թրուայա

Անրի  Թրուայա (ֆր. Henri Troyat)

(Նոյեմբերի 1, 1911 Մոսկվա - մարտի 2, 2007թ. Փարիզ)

Կյանքը: Լևոն Թորոսյանը (ավելի հայտնի Անրի Թրուայա գրական կեղծանունով) ծնվել է 1911 թվականի նոյեմբերի 1-ին Մոսկվայում Ասլան և Լիդիա Թորոսյանների հարուստ ընտանքիում: Արնրին բացի հայկականից ուներ նաև ռուսական, վրացական և գերմանական արմատներ: Թորոսյանների ընտանիքում երեք երեխաներ էին, որոնցից ամենափոքրը Անրին էր. Քրոջից՝ Օլգայից, նա փոքր էր երկու տարի, իսկ եղբորից՝ Ալեքսանդրից, չորս տարի:

Բոլշեվիկյան հեղափոխությունից առաջ Թորոսյանների ընտանիքը տեղափոխվում է Փարիզ:  Այստեղ Անրին սկզբում հաճախում է Լուի-Պաստեի լիցեյը, ապա Փարիզի պետական համալսարանում ստանում իրավաբանի մասնագիտություն: 1935 թվականին վերադառնալով զինվորական ծառայությունից նա ստանում է Ֆրանսիայի քաղաքացիություն և աշխատանքի անցնում: Աշխատանքին զուգահեռ Անրին սկսում է ստեղծագործել, գիշերները նա գրում է էսսեներ, պատմվածքներ, վեպեր: 1935 թվականին հրատարակվում է նրա «Խաբուսիկ լույս» վեպը: Հրատարակիչները առաջարկում են նրան ընտրել գրական կեղծանուն, քանի որ Լև Թորոսովը օտարության զգացողություն կարող է առաջացնել ընթերցողների մոտ և նրանց կարող է թվալ, որ ստեղծագործությունը թարգմանված է այլ լեզվից: Թրուայա ազգանունն ընտրվեց քանի քանի որ «Թ»  տառով սկսվող ազգանունների մեջ դա ամենաշատը դուր եկավ գրողին, իսկ Անրի անունը ընտրվել է զուտ պատահականորեն: Գրողին մեծ ճանաչում է բերում 1938 թվականին լույս տեսած «Սարդը»   վիպակը, որի համար նա ստանում է հայտնի գրական Գոնկուր մրցանակը: Այս և 1947 թվականին լույս տեսած  « Քանի աշխարհը կա» վեպում նկարագրվում է 20-րդ դարի սկզբում Ռուսաստանի պատմաքաղաքական իրավիճակը և վտարանդիների կացությունը: «Արդարների լույսը» (1959-1963) պատմավեպերի շարքը նվիրված է դեկաբրիստներին, «Ապագայի ժառանգությունը» (1968-1970) եռագրությունը՝ ճորտատիրության վերացմանն ու նարոդնիկության շարժմանը։ 1959 թվականին Անրի Թրուայան ընտրվում է Ֆրանսիայի ակադեմիայի անդամ, դառնալով ամենաերիտասարդ անդամը, իսկ հետագայում նաև ամենատարեցը: Թրուայան իրեն համար է ռուսական մշակույթը կրող հայ: Նրա ավելի քան հարյուր ստեղծագործություններից կեսը  նվիրված է ռուսական կյանքին ու ռուսական մշակույթին: Անրի Թրուայան հորդրում է ընկերոջը, ֆրանսահայ ռեժիսոր Անրի Վեռնոյին նկարանահել «Մայրիկ» ֆիլմը: Հենց նրա շնորհիվ էլ Վեռնոյը նկարահանում է այդ ֆիլմը: Անրի Թրուայան մահացել է 2007 թվականի մարտի 2-ին Փարիզում:

Ստեղծագործությունները՝

- Ցանցեր (Le Vivier) 1935

- Սարդը (L’Araigne) 1938

- Ընդհանուր գերեզման 1938

- Պուշկին 1946

- Քանի աշխարհը կա 1947

- Լերմոնտովի արտասովոր ճակատագիրը (L’Étrange Destin de Lermontov) 1952

- Սգավոր ձյունը 1952

- Արդարների լույսը 1959-1963

- Էգլեթիերների ընտանիքը (եռերգություն) 1965-1967

(ցանկը սպառիչ չէ)