Էդուարդ Հախվերդյան «Գնում եմ էտյուդի»

ԳՆՈՒՄ ԵՄ ԷՏՅՈՒԴԻ 

Գնում եմ էտյուդի
Նկարում եմ երկինք
Ծառ
Սար
Քար
Բայց նախքան նկարելը
Դառնում եմ երկինք
Ծառ
Սար
Քար
Ու խմում եմ ու խմում եմ
Որ չամաչեմ երկնքից
Ծառից
Սարից
Ու քարից

***
Գնում եմ էտյուդի
Բնությունը անառակ կնոջ նման
Գայթակղում է
Խմում եմ
Մերկանում եմ բնության գրկում
Եվ տևականորեն
Դավաճանում եմ կնոջս

***
Գնում եմ էտյուդի
Հողը
Բնությունը
Խելագարի պես ինձ կանչում են
Ծիծաղս գալիս է
Խմում եմ
Չեմ հավատում
Որ ծերացել եմ

***
Գնում եմ էտյուդի
Բայց նախքան նկարելը
Խմում եմ
Խմում եմ բնությունը
Խմում եմ ծիրանի օղին
Ու հետո
Երկինքը քսում եմ կտավիս
Ու հետո
Ծառ ու ծաղիկը քսում եմ կտավիս
Ու հետո
Պառկում եմ հողին
Ու դառնում եմ
Բնանկար

***
Գնում եմ էտյուդի
Երկինքը ամպամած է
Խոտերը անշարժ սպասում են
Ծառերը լուռ են
Եթե անձրև գա
«Այս հեռավոր ցորենի արտում»
Չեմ նկարի
Կգնամ հյուղակը այգեպանի
Կխմենք իմ տարած ծիրանի օղին
Հետո նրա կարմիր գինին
Ու կհիշեմ քեզ
Ու կհիշեմ քո հմայքները
«Այլևս չեմ մտածի մահվան մասին
Քո գեղեցկությունը ինձ փրկել է»
Դանդաղ կործանելու համար

***
Գնում եմ էտյուդի
Խաղողի այգիներում կանայք են
Խանձված դեմքերով առույգ կանայք
Միտքս
Օդապարիկի պես սկսում է ճոճվել
Սկսում է հեռանալ
Դեպի մանկություն
Դեպի Թեհրանի հարթ տանիքները
Ուր Աստվածները
Արևներ էին
Եվ սերը
Արևածաղիկ մեր սրտերում

Չգիտեմ ինչու հիշեցի
Մալևիչի սև քառակուսին
Գուցե նրա համար
Որ ինձ միշտ
Գայթակղել է սև եռանկյունին
Բայց այլևս
Վերծանելու ժամանակ չկա
Գնում եմ էտյուդի

***
Գնում եմ էտյուդի
Փոշու նման մեղմ անձրևը
Տարածվել է օդում
Խճաքարերը կամաց կամաց թացանում են
Խոտերի վրա ցողի է վերածվում անձրևի փոշին

Բարձրանում եմ բլուրները
Ափիս մեջ
Նուշի ցոգոլներ են

Նստում եմ ժայռաբեկորին
Խմում եմ ծիրանի օղի
Համտեսում եմ նուշի ցոգոլները
Աչքերս դանդաղ փակվում են

Հիշում եմ Լուսիկին
Սև ակնով
Անձրևի տակ կանգնած
Ասացի
Անձրև է
Ինչու ես արևի ակնոց դրել
Ժպտաց
Ասաց ամաչում եմ

Անձրևի կաթիլները
Շողշողուն մարգարիտների պես
Սահում էին նրա սև մազերի միջից
Թափվում էին պարանոցին
Մերկ ուսերին
Եվ իմ ծարավ հայացքի ուղեկցությամբ
Գլորվում էին
Երանելի անհայտ դաշտերը
Ասացի
Ուզում եմ անձրևի կաթիլ լինեմ
Քո մազերի մեջ ու ցած գլորվեմ

Եղիր ասաց

Խոսքն ու ծիծաղը լսեցի հեռվից
Երբ հրեղեն ճերմակ ձիու պես
Սլանում էր
Իմ երազների կանաչ դաշտերով

Ես անձրևի կաթիլ էի
Գլորվում էի Լուսիկի պարանոցից ներքև
Հևասպառ վեր էի մագլցում
Թրթռուն ճերմակ բլուրներից
Դեպի վարդաբույր
Պիրկ գագաթները
Հետո իջա
Ոսկեցորեն հովիտները շուշանների
Գլորվեցի ավելի ներքև
Իսկ հետո ինչ-որ մացառուտներում
Մոլորվեցի
Մնացի

Վեր կաց կսառես
Վեր կաց
Ես անձրևի կաթիլ եմ
Ասացի
Գնում եմ էտյուդի


***
Գնում եմ էտյուդի
Անցնում եմ Հռիփսմեի տաճարի կողքով
Անցնում եմ գերեզմանների միջով
Գնում եմ հեռավոր դաշտերը
Ճանապարհին ընկած է դաշտային թռչուն
Տխրում եմ
Թռչունին վերցնում եմ ափիս մեջ
Եվ Համլետի պես
Սկսում եմ փիլիսոփայել
Մահ
Մահ
Մահ
Մահը ճշգրիտ ընթացքն է կյանքի
Պետք է շարունակ
Վեր բարձրանալ սանդուղքներով
Մի տեղ այն կընդհատվի
Եվ մեր իմացությունը
Ոչինչ չի փոխի



***
Գնում եմ էտյուդի
Բայց նկարելու փոխարեն
Սկսում եմ գրել
Ծոցատետրս լցնում եմ հիմար տողերով
Ոչ մի կարգին տող
Որ համեմատվի
Այս շաղակրատ թռչունի
Ծլվլոցի հետ


***
Առաջին տողը չեմ գրում
Արդեն գիտեք որ
Գնում եմ էտյուդի
Թռչունները ծլվլում են
Մորեխները ցատկոտում են իմ ճանապարհին
Օձերին չեմ տեսնում
Հեռվում արածում են կովերը
Ցորենի դեղնականաչավուն ծովը
Ծփում է
Ագռավներ չկան
Կողքից նայում եմ ինքս ինձ
Խաղողի այգիների
Ու ցոենի արտերի միջև ընկած ճանապարհով
Գնում է նկարիչը
Հեռվում ծիրանի այգիներն են
Եվ միայնակ
Հսկա փշատի ծառը
Ժպտում եմ
Վան Գոգը չեմ
Գոգենը չեմ
Ոչ էլ խեղճ ու կրակ մի նկարիչ
Գնում եմ էտյուդի
Գնում եմ բնության հետ խմելու
Ես իրեն
Ինքը ինձ


***
Գնում եմ էտյուդի
Բնությունը հրճվանքի մեջ է
Ծառերը նազում են
Հազար ձեռքերով ինձ են կանչում
Ու ես կախարդված խաղամոլի պես
Նստում եմ խաղի

Վայրի մեծ կակաչները
Ախ են քաշում
Դեղին մանր ծաղիկները
ինչ- որ բան են փսփսում
Մանուշակների ականջին

Բացում եմ էտյուդնիկս
Ներկապնակի վրա
Բազմագույն թիթեռնիկները
Համբերատար սպասում են
Սպիտակ կտավը
Նորահարսի պես
Իր կուսության տագնապի մեջ է
Հայացքս
Քննախույզ շրջում է աջ ու ձախ
Չեմ նկարում
Խմում եմ ծիրանի օղի
Մեկ
Երկու
Երեք
Հետո համարձակ
Ասես գնում եմ մարտի
Վերցնում եմ վրձիններս

Բնությունը փռթկում է
Ձեռքը բերանին դրած ծիծաղում է
Հետո սկսում է անզուսպ ծիծաղել
Այնքան է ծիծաղում
Որ ի վերջո
Ուշաթափ ընկնում է կտավիս վրա

***
Գնում եմ էտյուդի
Սեփեհրին* Ոչնչության ետևում է
Կարդում է «Վեդա»
Երբեմն էլ
Ուրվագծում է
Ինչ-որ քար
Ինչ-որ հավք
Ինչ-որ ամպ
Ասում է
«Կյանքը ծես է հաճելի
Կյանքը թևեր ունի` տարածքով մեկ մահվան,
Եվ թռիչք ունի տարողությամբ սիրո»:
«Կյանքը խնձոր է, պետք է կրծել կեղևով»:

Փունեն**
Անգույն խնձորը ձեռքին
Կանգնած է
Ձիերով լի դաշտում
Ինքն իրեն մրմնջում է.
«Իմ հոգին փոքրիկ նավակ է
Քո ծովում մոլոր մնացած
Երանի նորից խենթանամ
Եվ սերը
Հին գավաթից
Ըմպեմ»:

Հեռվում
Ճերմակ մշուշների միջից
Որպես վաշտի վերջին զինվոր
Հոգնած ու ջարդված
Երևում է Ռասուլը***
Դժոխքում էի
ասաում է
Համերգ էր
Ստիպված էի
Սառցե հյուրանոցի սանդուղքներից
Դաշնամուրը իջեցնել:

Օքթայը****
Գիշերվա թթի ծառի տակ պառկած
Համտեսում է ընկնող աստղերը
Նայեց Ռասուլին
Ծուխ առավ ծխախոտից
Ժպտաց ու ասաց
«Այստեղ քամին է սուրում
Այստեղ անձրև է գալիս
Արևը կախիր պարանոցիդ
Ով դու որ գալիս ես երկինքներից»:

«Ես գալիս եմ տիկնիկներ աշխարհից
Ձայնեց Ֆորուղը*****
Ֆորուղը
Ձեռքերը ցանել էր հողում
Կանաչած բարձր սաղարթները
Ուղեկցում էին
Չվող հղի ամպերին
Ձայնեց.
«Ես չեմ զղջում
Նայեք
Թե որտեղ եմ հասել
Մինչև տիեզերք
Մինչև անսահմանություն
Մինչև հավիտենություն»:

Անձրևաթաց բլուրներում
Ես նկարում եմ
Թափվող բառերի ծիածանը
Ու խմում եմ ծիրանի օղին

Երկնքում ճախրում են
Բազմաթիվ տատրակներ
Ու աղավնիներ
Բոլորի կտուցներին
Վահեի******պատգամներն են

Բղավում եմ
Մենք միևնույն ճակատագրի որդիներն ենք
Չմոռանաք Վահեին
Նրա բանաստեղծության կողքին
Հիմա մշտապես թևեր են լինելու

-Վահե ժամը քանիսն է
-Հարցրու արևից
-Անձրև է
-Անձրևոտ օրերին
Բոլոր ժամերը
Սիրո ժամեր են


***
Գնում եմ էտյուդի
Քարերը վարդագույն են
Ծառերը վարդագույն են
Սարը
Երկինքը
Ամպերը վարդագույն են

Կարմիր
Կարմիր
Կարմիր առագաստներով
Միայնակ մի նավակ
Լողում է ցորենի վարդագույն ծովում

Մոտենում եմ կարմիր կակաչին
Առագաստները շիկնում են սիրուց
Ու ինքն իրեն մրմնջում է

Միացիր իմ սև խոռոչին
Լողա ինձ հետ
Իմացության փոթորկուն ծովում
Կյանքը
Տեսնելու հաճույքն է
Կյանքը
Զգալու հաճույքն է
Կյանքը
Ապրելու հաճույքն է
Տխրության անձրևի տակ կանգնած


***
Գնում եմ էտյուդի
Պայծառ
Արևոտ օր է
Քիչ հեռվում
«Քառասուն մանկանց»
Փոքրիկ եկեղեցին է
Կողքը
Երփներանգ լաթերով զարդարված
Երազանքների չորացած ծառը
Մենք
Ներքևում ենք
Կանաչ եղեգներով
Կանաչ լճակների մոտ

Կանայք
Բանջար են հավաքում
Տեղ- տեղ
Մի քանի կով են արածում
Ավելի հեռվում
Գյուղական տներն են
Բարդիների անկանոն շարքը
Ցորենի ոսկե ծփանքը
Կենտրոնում
Վարսաթափ
Հսկա ուռենին
Ավելի հեռվում
Երևում են
Արագածի սպիտակ գագաթները

Նկարում եմ
Գորտերը կռռում են
Մերթ ընդ մերթ
Բառաչում են կովերը
Ամեն ինչ խաղաղ ու ներդաշնակ է

Խմում եմ
Նայում եմ Աստծուն
Նայում է ինձ
Ժպտում եմ
Ժպտում է

-Էս ինչ սիրուն ես արարել
Տեր

-Նայիր ինքդ քեզ
Այդ դու ես սիրուն
Եվ տերը
Դու ես

Աղբյուրը՝ granish.org