Էրիխ Մարիա Ռեմարկ «Հաղթական կամար»

► Զղջումը աշխարհում ամենաանօգուտ բանն է: Մարդ ոչինչ չի կարող վերադարձնել, դա անհնար է: Ոչինչ առհասարակ հնարավոր չէ շտկել: Այլապես մենք բոլորս սրբեր կլինեինք: Կյանքը նկատի չի ունեցել մեզ կատարյալ դարձնել: Ով կատարյալ է, նա պատկանում է թանգարանին:

► Այն, ինչ մարդ փողով կարող է գլուխ բերել, շատ էժան է:

► Մարդ ինքը չի էլ պատկերացնում, թե ինչքան շատ բան կարող է մոռանալ: Դա և՛ մեծ բարիք է, և՛ սոսկալի չարիք...

► Մենք չենք մահանում: Մահանում է ժամանակը: Անիծյալ ժամանակը: Նա մահանում է անընդհատ: Իսկ մենք ապրում ենք: Մենք անվերջ ապրում ենք: Երբ արթնանում ես, գարուն է, երբ քնում ես՝ աշուն, իսկ նրանց միջեւ 1000 անգամ ձմեռը հերթափոխում է ամռանը եւ հակառակը: Եվ եթե մենք սիրում ենք միմյանց, մենք հավերժ ենք և անմահ, ինչպես սրտի տրոփյունը կամ անձրևը կամ քամին, եւ դա է ամենակարևորը:

► Մեռնողները հազվադեպ են որևէ մեկին բան նվիրում: Այդպիսի բաներ անում են միայն առողջացողները: Մեռնողների մտքով չի էլ անցնում, թե իրենք մեռնում են: Այդ պատճառով էլ չեն նվիրում: Իսկ ոմանք էլ չարությունից չեն տալիս:

► Այդ լռության մեջ շատ ճիչեր են խլացել, առանց պատասխան ստանալու ... Ես կարող եմ հազարավոր պատասխաններ իմանալ, բայց միակ այն պատասխանը, որն ինձ պետք է, ես չգիտեմ, և չեմ էլ իմանա, քանի որ այդ պատասխանը ոչ թե իմ մեջ, այլ ինձնից դուրս է, որին ես երբեք չեմ կարող հասնել...

► Սպիտակ սեղանին դրված էր այն, ինչ մի քանի ժամ առաջ հույս էր, ցավ, թրթռուն կյանք: Այժմ դա ընդամենը անշունչ մի դիակ էր, և մարդկային ավտոմատը, որի անունը Էժենի էր, հպարտ սոսկ նրանով, որ կյանքում երբեք սխալ չի գործել, ծածկեց նրան և գլորելով դուրս տարավ: Կյանքում հավիտենապես մնացողներն այսպիսիններն են: Լույսը չի սիրում նրանց, այդ փայտյա հոգիներին, մոռանում է նրանց և այդ պատճառով էլ նրանք անսահման երկար են ապրում:

► Տարօրինակ է, թե կինը որքան սքանչելի կարող է մնալ նույնիսկ իր ստորությունների մեջ:

► Մարդ պետք է ծաղիկը սիրի, բայց ավելորդ նրբախնդրություններ չպետք է ցուցաբերի ծաղկի նկատմամբ...

► Անվերջանալի անկումից մարդ հանկարծ կանգ է առնում, վերջ չունեցող «ինչուն» վերջապես դառնում է որոշակի «դու», լռության անապատում, ինչպես միրաժ, հեռանում է զգացմունքը և, հակառակ քո կամքին, արյան ճարպիկ խաղը մարմնավորվում ու դառնում է սքանչելի բնապատկեր, որի հանդեպ քո բոլոր երազանքները անգույն ու քաղքենիորեն չնչին են թվում... Արծաթյա բնապատկեր, վարդագույն կվարցից նրբակերտ քաղաք, որը շողշողում է ներսից, ինչպես շիկացած արյունը...

► Կնոջը կամ պետք է աստվածացնել, կամ թողնել հեռանալ: Միջին դրություն գոյություն չունի:

► Աշխարհի դժբախտությունը հենց նրա մեջ է, որ մենք չենք զգում մեր գործողությունենրի հետևանքները...

► Միշտ իրավացին նա է, ով առաջինն է հարված հասցնում:

► Գիշերները ժամանակը կանգ է առնում: Միայն ժամացույցներն են, որ կանգ չեն առնում...

► Անիրական էին թվում անցած-գնացած տարիների հիշողությունները, որոնք և կենդանի են և մեռած միաժամանակ, հիշողություններ, որոնք ֆոսֆորի փայլ են արձակում իմ ուղեղում և քարացել են խոսքերի մեջ... Անիրական է թվում նաև այն, ինչ հոսում է իմ երակների մթին ուղիներով, անխոնջ ու առանց դադարի, 36.7 աստիճան ջերմությամբ, համով, փոքր-ինչ աղի, չորս լիտր գաղտնիք ու անկարգ մի շարժում, արյուն, որը հորդում է դեպի ներվային հանգույցները: Ոչնչի մեջ տեղավորվել են հիշողություն կոչվող անտեսանելի մի պահեստ, որից թռչում է դեպի վեր աստղը աստղի հետևից, տարին` տարու, մերթ պայծառ, մերթ արնագույն, իսկ երբեմն էլ աղոտ կերպով առկայծող ու բծերով ծածկված...

► Ինչ կարող է մարդը մյուսին տալ, բացի մի քիչ ջերմությունից... Եվ ինչը կարող է դրանից ավելի լինել...

► Մարդը ծերանում է միայն այն ժամանակ, երբ ոչինչ այլևս չի զգում...

► Կնոջը կորցնելու ամենահեշտ ճանապարհը այն է, որբ մարդ նրան վարժեցնում է մի կյանքի, որը հետագայում ինքն ապահովել չի կարող:

► - Չե՞ս ուզում քնել: - Ոչ: Ժամանակն ափսոս է: Մարդ կյանքից շատ բան է բաց թողնում քնելու հետևանքով...

► Բաժանվելիս մարդ միշտ ծանր զգացմունքներ է ունենում, անգամ եթե հուսահատությունից է բաժանվում...

► Միշտ գտնվում է մի վարագույր, որի հետևում մարդիկ թաքնվում են...

► -Դու ուժեղ ես : -Ուժե՞ղ : -Այո : -Որտեղի՞ց դու գիտես : -Դու ոչնչից չես վախենում : -Ես այլևս ոչնչից չեմ վախենում: Դա միևնույն բանը չէ :

► Երջանկությունը մեր շուրջը թափված է, պետք է միայն կռանալ և վերցնել:

► Առանց սիրո մարդը ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ արձակուրդում գտնվող դիակ, մի քանի տարեթիվ, պատահական անուն...

► Մենք ամեն ինչից կտրված ենք, մեր ունեցածը միայն մեր սրտերն են:

► Միշտ մանրուքներն են, որ  բացատրում են ամեն ինչ: Մեծ արարքներում դրամատիկական ժեստերն ու էֆեկտները չափազանց շատ են, շատ է և ստելու գայթակղությունը:

► Հակադրվելը վկայում է հոգու սահմանափակության մասին:

► Դու եկար ինձ մոտ, բայց չվերադարձար...

► Երջանկությունը մարդ ձեռք է բերում հաճախ ավելի հեշտ, քան կարծում է:

► Անդորր, բուխարու կրակ, գրքեր, խաղաղություն... առաջ այդ ամենը դիտվում էր որպես քաղքենիություն: Իսկ հիմա դա երազանք է` կորուսյալ դրախտի մասին:

► - Մի շաբաթը այնքան էլ երկար չէ: - Եթե մարդ իսկապես դժբախտ է, շաբաթը մի ամբողջ հավիտենականություն է: Ես իմ ամբողջ էությամբ և կատարելապես այնպես էի դժբախտ, որ մի շաբաթվա ընթացքում վիշտս սպառվեց: Դժբախտ էին իմ մազերը, իմ մաշկը, իմ մահճականլը, նույնիսկ իմ զգեստները: Ես դժբախտության այնպիսի կատարյալ մարմնացու էի, որ աշխարհում ոչինչ այլևս գոյություն չուներ: Իսկ երբ ոչինչ գոյություն չի ունենում, դժբախտությունը դադարում է դժբախտություն լինելուց: Քանի որ ոչինչ չկա, որի հետ մարդ կարողանա համեմատել այդ դժբախտությունը: Այն ժամանակ մնում է լոկ դատարկ մի ամայություն: Հետո այդ ամենը անցնում է, և մարդ նորից սկսում է կամաց-կամաց վերակենդանանալ...

► - Բայց նա էլ չէր հասկանում, որ իրեն էլ չեմ սիրում:

- Դա ոչ-ոք երբեք չի հասկանում...

► Միայն հասարակ բաներն են, որ երբեք չեն հիասթափեցնում:

► Սիրել նշանակում է ցանկանալ ինչ որ մեկի հետ ծերանալ:

► Մենք բոլորս էլ անհայտ քամու բերանն ընկած կայծեր ենք:

► Երբ մարդ մեռնում է, մի տեսակ կարևոր է դառնում, իսկ երբ կենդանի է, ոչ ոք նրանով չի հետաքրքրվում...

► Մարդ կարող է նաև իրականությամբ խաբել իրեն, դա ավելի վտանգավոր է...

► Սովորույթը բազմաթիվ անուններ ունի, սերը այդ անուններից մեկն է:

► Մարդն ազատ է զգում իրեն միայն այն ժամանակ, երբ այլևս չկա այն, ինչի համար ինքն ապրում էր:

► Մարդ պետք է բժիշկներին անձամբ չճանաչի, - ասաց նա:- Այլապես հավատը նրանց նկատմամբ կորչում է: Ես հաճախ եմ քեզ հետ խմել ու հարբել: Ուրեմն, ո՞նց կհամաձայնեմ, որ դու ինձ վիրահատես: Ես կարող էի համոզված լինել, որ դու ավելի լավ վիրաբույժ ես, քան մի ուրիշը, որին ես չեմ ճանաչում, բայց միևնույն է, ես դարձյալ նրա մոտ կգնայի: Մարդը հակված է վստահել նրան, ում չի ճանաչում, դա նրա անբաժանելի հատկություններից մեկն է, ծերուկ:

► Առհասարակ մարդ ոչինչ էլ չգիտե: Ոչինչ միևնույն ձևով չի լինում: Ամեն ինչ միշտ փոփոխվում է:

► Նա այնքան սքանչելի էր, որքան սքանչելի կարող էր լիներ կինը, որը քեզ չի սիրում:

► Եթե մտադրվել ես որևէ բան անել, երբեք մի հարցնի հետևանքների մասին: Այլապես ուզածդ երբեք չես անի:

► Նրանք կարող էին այդ երեք օրը ազատել նրան մահվան տառապանքներից: Բայց չարեցին, որովհետև գոյություն ունի մի կրոն, որը սեր է քարոզում դեպի մերձավորը և արգելում է կանխել մահվան տանջանքները: Եվ կա օրենք, որը այդ կրոնին պահապան է կանգնած:

► Ընդամենը երեսունչորս տարեկան քմահաճ, նրբիրան, թխամաշկ, մարզված մարմնով և ապրելու բուռն ցանկությամբ լեցուն մի կին էր, այժմ մահվան էր դատապարտված ինչ-որ մութ և անտեսանելի մի բանի հետևանքով, որն աննկատելիորեն քայքայում էր նրա օրգանիզմը: Երեխան: Այս քայքայվող մարմնի մեջ կույր խարխափումներով աճում ու դեպի լույսն է ձգտում մի նոր կյանք: Նույնպես դատապարտված մահվան: Բնազդով աճող մի ծիլ, անկշտում, ագահաբար ծծող ինչ-որ մի բան, որը կարող էր մի օր խաղալ զբոսայգիներում, դառնալ ինժիներ, քահանա, զինվոր, մարդասպան, մարդ... Մի բան, որը կարող էր ապրել, տառապել, երջանիկ լինել և... ավերել... Անտեսանելի պատի երկարությամբ վստահորեն շարժվող գործիքը դեմ առավ խոչընդոտի, զգուշորեն ջարդեց այն ու դուրս բերեց... Վերջ: Վերջ այն ամենին, ինչը ձեռք չբերեց գիտակցություն, ինչը չունեցավ կյանք, շունչ, խանդավառություն, տրտունջ, աճ, լինելություն: Ինչից ոչինչ չմնաց, բացի մի կտոր մեռած արնաքամ մսից և մի փոքր մակարդված արյունից:

► Օգնիր եթե կարող ես... արա այն ամենը ինչ հնարավոր է... իսկ երբ զգում ես, որ ոչինչ անել չես կարող` մոռացիր:

► Ամենամեծ ու անհավատալի արկածը մեր օրերում` խաղաղ ու պարզ ապրելն է:

► Մարդը մեծ է իր մտահղացումերով, սակայն թույլ է դրանք իրականացնելու մեջ: Դրանում է և՛ մեր դժբախտությունը, և՛ հմայքը:

► Ոչ մի տեղ մարդու ոչինչ չի սպասում: Մարդ պետք է ինքը իր հետ ամեն ինչ բերի:

► Գրքերը գնալով ավելի ու ավելի մեծ նշանակություն էին ձեռք բերում նրա համար: Ճիշտ է, ամեն ինչի չէր, որ նրանք փոխարինում էին, բայց կար իր մեջ գտնվող մի ոլորտ, որտեղ բացի գրքերից, ուրիշ ոչինչ թափանցել չէր կարող:

► Մոռանալ: Մի տես թե ինչ խոսք է: Ո՞վ կարող է ապրել առանց մոռացության: Սակայն ո՞վ կարող է մոռանալ այն ամենը, ինչ ինքը չի ուզում հիշել:

► Լռության մեջ մարդ կտոր-կտոր է լինում, ինչպես անօդ տարածության մեջ:

► Մարդը երբեք չի կարող կոփվել: Նա կարող է շատ բաների միայն ընտելանալ...

► Հանդուրժողականությունը կասկածի դուստրն է: 

► - Երջանկություն... որտեղի՞ց է սա սկսվում և որտե՞ղ է վերջանում: - Երջանկությունը քեզանով սկսվում է և քեզանով վերջանում: Դա շատ հասկանալի բան է:

► Ինչ մարդ մոռանում է, հետագայում դրա կարիքը զգում է ամբողջ կյանքում:

► Նույնիսկ ամենածանր րոպեներին էլ մարդ պետք է մի քիչ հարմարավետության մասին մտածի:

► Մեզ միշտ թվում է, թե մենք օգնեցինք մարդուն, մինչդեռ նրանից հեռանում ենք հենց այն ժամանակ, երբ նրա համար ամենածանր պահն է:

► Եվ ինչ էլ որ պատահել է կարևորություն մի տվեք: Կյանքում քիչ բան կա, որ իր կարևորությունը երկար է պահում:

► Դա մի սովորական ու էժան գիշերային հիասթափություն է, խավարի հետ գալիս է և նրա հետ էլ անհետանում:

► Ի՞նչ է ինձ հետ կատարվում... Գուցե անձրեւ է... Գուցե այս անիծյալ մթությունը... Երբեմն թվում է, թե դագաղում ես պառկած ու սուզվում ես երեկոյան մոխրագույն ժամերում...

► - Սիրելիս,- ասաց նա գրեթե քնքշորեն:- Դու ինձ հետ չես մնա: Չի կարելի բանտարկել քամուն: Ջուրը նույնպես չի բանտարկվի: Իսկ եթե դա նույնիսկ արվի էլ, ապա նրանք կգարշահոտեն: Բանտարկված քամին կդառնա ծանր, տհաճ շնչելի օդ:  Դու ծնված չես մեկնումեկին սիրելու համար:

► Սերը ոչ չափ է ճանաչում և ոչ էլ գին...

► Երբ մարդ կյանքում գրեթե ոչինչ չի ունենում, ամեն չնչին բանին սկսում է մեծ կարևորություն տալ:

► Երբեմն սերը նույնպես ուրախություն չի բերում...

► Խանդում են նաև օդին, որն ուրիշն է շնչում...

► Մարդ կարող է վիրավորանքից պաշտպանվել, բայց կարեկցանքից հնարավոր չէ պաշտպանվել:

► Սերը լճակի հայելի չէ, որի մեջ մարդ կարող է միշտ իր արտացոլանքը տեսնել: Սերը մակընթացություններ ունի և տեղատվություններ: Եվ խորտակված նավերի բեկորներ, և ջրի տակ մնացած քաղաքներ, և ծովահրեշներ, և մրրիկներ, և ոսկու արկղեր, և մարգարիտներ...Սակայն այդ մարգարիտները գտնվում են խոր հատակում:

► - Ես քեզ սիրում եմ: - Չէ որ դու ինձ գրեթե չգիտես: - Դա ի՞նչ կապ ունի սիրո հետ: -Շատ կապ ունի: Սիրել նշանակում է ցանկանալ ինչ-որ մեկի հետ  ծերանալ: - Դրա մասին ես ոչինչ չգիտեմ: Իսկ երբ ինչ-որ մեկը կա, առանց որի մարդ չի կարող ապրել, դա արդեն ես գիտեմ...

► Մարդը հակված է վստահել նրան, ում չի ճանաչում, դա նրա անբաժանելի հատկություններից մեկն է:

► Նորից քեզ մոտ էր այն մարդը, որին սիրում ես, բայց միևնույն ժամանակ նաև չկար այն մարդը, որին դու կարող էիր ձեռքդ մեկնել ու բռնել նրան, բայց ձեռք բերել նրան այլևս չէիր կարող:

► - Ես քեզ չեմ հասկանում: Չէ՞ որ մենք կարող էինք... - Ոչ,- իսկույն վրա բերեց Ռավիկը:- Մենք չէինք կարող: Գիտեմ ինչ ես ասելու. մնալ`որպես բարեկամ: Բանջարանոց շինել հանգած զգացմունքների սառած լավայի վրա: Ոչ, դա մենք չենք կարող: Այդպիսի բաները մեզ համար չեն: Նման բաները նույնպես միշտ չէ, որ հաջորդում է: Սերը մարդ չպետք է կեղտոտի բարեկամությամբ: Վերջը վերջ է:

► Եթե մարդ ճշմարտության երեսին է նայում, դա դեռ չի նշանակում, թե նա ծանր չի ապրում կորուստը:

► Սերը փչացնում է բնավորությունը:

► Խաղաղությունը լավ է, երբ մարդը ինքը նույնպես խաղաղ է ներսում:

► Ով ոչինչ չի սպասում, երբեք չի ապրում նաև հիասթափություններ: Ահա կյանքի օրենքը: Իսկ այն ամենը, ինչ հետո է գալու, արդեն հաճելի անակնկալ է:

► Հրաժեշտի ժամանակ ամենաճիշտ բանը գնալն է:

► Ինչպե՞ս կարող է սերը կատարյալ լինել, եթե ես ամեն գիշեր կորցնում եմ քեզ՝ աչքերս փակելիս:

► Սերը կնոջը սթափեցնում է և միտքը սրում, իսկ տղամարդը, ընդհակառակը, գլուխը կորցնում է:

► Արդարացում միշտ էլ կարելի է գտնել, եթե պատրվակ լինի:

► Ես միայն ուզում էի քեզ ցույց տալ, թե ժամանակն անցյալ դառնալով, ինչպես է մարդկանց գիտակցության մեջ կորցնում իր ռեալականությունը: Նա սփոփում է, սարսափեցնում և դարձնում անտարբեր:

► Ոչ ոք չի վերադառնում: Չի վերադառնում ինչպես անցած, գնացած վարկյանը:

► Երեք ամիս... երեք տարի... Երեք օր... Ին՞չ է իրենից ներկայացնում ժամանակը: Ոչինչ և ամեն ինչ:

► Ցավում է այն, ինչ արդեն մարդ չունի:

► Ինչքան շուտ է մարդ մրսում, երբ մենակ է: Նույնիկս շոգ ժամանակ: Իսկ երկուսով՝ երբեք:

► Այն ինչ մարդ փողով կարող է գլուխ բերել, շատ էժան է:

► Միշտ ամեն ինչ նախապես է կանխատեսված, միայն թե մարդիկ դա չգիտեն, և դրամատիկական վախճանի պահը ընդունում են որպես վճռական ժամ, թեև դա ամիսներ առաջ անձայն արդեն խփել է:

► Եթե մենք դադարում ենք երեխայություն անելուց, իմացիր, որ արդեն ծերացել ենք:

► Մարդ հեշտությամբ կորցնում է այն, ինչ ձեռքին է, երբ ինքն է թողնում, կորուստն արդեն չի զգում:

► Սերը հիվանդության պես մի բան է, նա լուռ և կամաց-կամաց քայքայում է մարդուն, և դա նկատելի է դառնում միայն այն ժամանակ, երբ մարդ ուզում է գլուխն ազատել այդ սիրուց, բայց ուժերը դավաճանում են իրեն:

► Մարդ երբեք չպետք է փոքրանա այն գործերում, որտեղ միշտ մեծ է մնացել:

► Դժբախտությունները սկիզբ են առել այն օրից, երբ մենք սկսել ենք մտածել:

► - Դու գիտե՞ս, թե մարդը, և միայն մարդը ինչ կարող է անել: նա կարող է ծիծաղել և լալ: - Կարող է նաև հարբել: Օղիով, գինով, փիլիսոփայությամբ, կանանցով, հույսով և հուսահատությամբ:

► -Ինչի՞ համար է մարդն ապրում : -Որպեսզի հենց այդ մասին մտածի: Ուրիշ հարցեր չկա՞ն: -Կան: Իսկ ինչու՞ է երկար ու բարակ մտածելուց հետո, երբ արդեն բավականաչափ խելք է հավաքել, իսկույն մեռնում : -Կան նաև այնպիսի մարդիկ, որոնք մեռնում են առանց խելք հավաքելու:

► Ով բացատրություններ է տալիս, նա պաշտպանվում է:

► Որոշակիությունը երբեք ցավ չի պատճառում: Ցավը լինում է մինչև այդ և դրանից հետո:

► Զգացմունքների համար մարդուն չի կարելի մեղադրել:

► Եղածը եղած է, միևնույն է դա փոխել չենք կարող:

► Ամեն մարդ աշխատում է կյանքից վերցնել այն, ինչ կարող է, քանի դեռ իր վերջը չի եկել:

► Ես կարող եմ հազարավոր պատասխաններ իմանալ, բայց միակ այն պատասխանը` ինչ ինձ պետք է, ես չգիտեմ, և չեմ էլ իմանա, քանի որ այդ պատասխանը ոչ թե իմ մեջ է, այլ ինձանից դուրս է, որին ես երբեք չեմ կարող հասնել:

► Մարդը չի էլ պատկերացնում, թե ինչքան շատ բան կարող է մոռանալ:

► Շատ ետ նայողը կարող է կամ որևէ բանի կպչել, կամ սայթաքել ու վայր ընկնել:

► Երբեք մարդ չի կարող ուրիշի սրտից ոչինչ և ոչ ոքի դուրս նետել:

► Ձեր բոլորի ուզածը այդ է. Մի՛ խաբիր, մի՛ խաբիր: Միայն ճիշտն ասա: Բայց բավական է մարդ ձեզ ճշմարտությունը ասի, դուք ուժ չեք գտնում այդ ճշմարտությունը տանելու:

► Մահ. ահա թե ինչի մեջ էր իսկական վեհությունը, մահվան մեջ էր, որ մարդը հասնում էր կատարելության,և այն էլ կարճ ժամանակով:

► Ապրել, նշանակում է ապրել ուրիշների համար: Մենք բոլորս չափում ենք մեկս մյուսիս: Թող որ գոնե երբեմն բարության մի կրակ առկայծի... Մարդ չպետք է հրաժարվի դրանից: Բարությունը մարդուն ուժ է տալիս, երբ նա դժվար է ապրում:

► Որևէ բան շահողը կարող է նաև տարվել:

► Մարդը միայնակ է միշտ և երբեք:

► Գիշերն ամեն ինչ չափազանց է թվում:

► Ավելի լավ է հոսանքի հետ լողալ, քան թե զուր տեղը ուժեր վատնել, չէ որ այդ ուժերը միակ այն բանն է, որ չի վերականգնվում:

► Ամենաթեթև բնավորությունը ցինիկներինն է, իսկ ամենաանտանելին` իդեալիստներինը:

► Ոչ մի բան չի կրկնվում,մենք ինքներս ենք կրկնվում:

► Որքան հաճախ է ճշմարտությունը անճիշտ թվում...

► Եթե մարդ միևնույն է, ոչինչ անել չի կարող, ի՞նչ միտք ունի խելագարության հասցնել իրեն:

► Ոչ ոք չի կարող այդքան օտար լինել, որքան նա, ում մի ժամանակ սիրել ես:

► Քանի դեռ մարդ ապրում է, ոչինչ կորած չէ:

► Ընդմիշտը սոսկալի բան է:

► Ով սիրո մեջ հրաշքների չի հավատում, նա կորած մարդ է:

► Մարդիկ կան, որոնք իրենց կյանքում սիրում են միայն մեկին: Նրանք երջանիկ մարդիկ են:

► Նա գիտեր, որ աշխարհում կան ավելի գեղեցիկ, ավելի խելացի, ավելի անաղարտ դեմքեր: Բայց դրա հետ միասին նաև գիտեր, որ ամբողջ աշխարհում չկա մի այլ դեմք, որն օժտված լինի նրա վրա իշխելու այդպիսի մեծ ուժով:

► Բացատրությունը երկրորդական բան է, որից միայն մանրության ու ճղճիմության հոտ է փչում: Զգացմունքների մեջ ի՞նչ բացատրություն: Այդտեղ միայն գործողություններ են պետք:

► Գիշերները մարդ բոլորովին ուրիշ է, քան ցերեկները:

► - Մի օր ինքնաթիռներ կհայտնվեն, որոնց միջոցով հնարավոր կլինի հասնել այդ գիշերներին: Նրանց արագությունը հավասար է լինելու երկրագնդի պտույտների արագությանը: Եվ եթե դու ինձ սիրես գիշերվա ժամը 4-ին, մենք կարող ենք այնպես անել, որպեսզի միշտ ժամը 4-ը լինի: Ժամանակի հետ միասին մենք կթռչենք երկրագնդի շուրջը, և ժամանակը կանգ կառնի մեզ համար:

► Սպասումը լափում է մարդուն: Գուցե այդ սպասումն անհուսալի է: Մանավանդ, որ հոգու խորքում մարդ սարսափ է զգում, թե երբ վերջապես ժամանակը վրա հասնի, դու արդեն ջախջախված կլինես, քայքայված, ուժասպառ կլինես այդ անվերջանալի սպասումների հետևանքով, հոգնած կլինի և հյուծված քո մարմնի ամեն մի բջիջը, ուժ չես ունենա այլևս ոտքի կանգնելու և քայլելու մյուսների հետ միևնույն շարքում:

► Կլինիկան վանքի է նման, մարդ նորից է սովորում գնահատել ամենահասարակ բաները` քայլելը, շնչելը, տեսնելը:

► Երկուսից մեկը միշտ մյուսին լքում է: Խնդիրն այն է, թե ո՞վ է ավելի շուտ լքում:

► Միշտ մանրունքներն են, որ բացատրում են ամեն ինչ, մեծ արարքները ոչինչ չեն բացատրում: Մեծ արարքներում դրամատիկական ժեստերն ու էֆեկտները չափազանց շատ են, շատ է ստելու գայթակղությունը:

► Անհրաժեշտ էր միշտ անկախ մնալ: Ամեն ինչ սկսվեց փոքրիկ անկախությունների կորստից: Մարդ ուշադրություն չի դարձնում դրանց վրա և ահա հանկարծ հայտնվում է սովորույթների ցանցի մեջ: Սովորույթը բազմաթիվ անուններ ունի, սերը այդ անուններից մեկն է: Ոչ մի բանի չպետք է ընտելանալ: Նույնիսկ կնոջ մարմնին:

► Ժամանակը կարճ է: Դիմանալ`ահա թե որն է գլխավորը: Պահպանիր քեզ և պատրաստ եղիր:

► Միթե կյանքում ամեն ինչ ընդամենը հետաձգում չէ, գթասիրտ մի հետաձգում, խայտաբղետ մի դրոշ, որը ծածկում է հեռավոր, սև և անողոքորեն մոտեցող դարպասը:

► Մարդ ակամայից ուրախանում է, երբ տեսնում է, որ իր գուշակություները կատարվում են:

► Կյանքը չափազանց մեծ բան է, և նա չի կարող վերջանալ ավելի շուտ, քանի դեռ մենք չենք դադարել շնչելուց:

► Ի՞նչը կարող էր հիմա շատ բարձր լինել: Միայն լռությունը: Լռությունը, որի մեջ մարդ կտոր-կտոր է լինում, ինչպես անօդ տարածության մեջ:

► Այդպես մեր լքածի և կամ մեզ լքողի կարոտը մի տեսակ լուսապսակով զարդարում է նրան, ով հետագայում է գալիս: Եվ կորստից հետո նորը միշտ հանդես է գալիս յուրահատուկ ռոմանտիկական լույսի տակ: Հին ազնիվ ինքնախաբեություն է:

► Հայելի, որ ամեն ինչ արտացոլում է, բայց ոչինչ չի պահում:

► Գիշերները մարդ դառնում է բոլորովին անօգնական, թուլանում են ներքին կարգապահության արգելակները, և մարդ սկսում է գլորվել դեպի ցած...

► Սերն այն է, երբ մարդիկ պատկանում են միմյանց: Միմյանց են պատկանում ընդմիշտ:

► Խաղաղությունը լավ է, երբ մարդ ինքը նույնպես խաղաղ է իր ներսում:

► Մարդը թույլ է`ահա թե որտեղ է նրա հմայքը:

► Մարդկության պատմությունը արյունով ու արցունքով է գրված, և այս աշխարհի հզորների համար կանգնեցված անցյալի հազարավոր արյունածածկ հուշարձաններից հազվադեպ է պատահում մեկը, որը ողողված լինի բարության արծաթյա լույսով:

► Ես գտնվում եմ անհայտ մի մոլորակի վրա, ուր ոչ տրամաբանություն կա, ոչ անհերքելի փսատեր, և իմ մեջ ինչ-որ ձայն անվերջ ճչում է մի անուն: Ես գիտեմ, որ բանն անունը չէ, սակայն անվերջ լսում եմ ճչացող այդ ձայնը, որին ինչպես միշտ որպես պատասխան լռությունն է լոկ դիմավորում.... այդ լռության մեջ շատ ճիչեր են խլացել, առանց պատասխան ստանալու: բայց ճիչը չի լռել: դա սիրո և մահվան գիշերային ճիչն է, ճիչը էքստազի և կործանման գիտակցության, ճիչը ջունգլիների և անծայր անապատի: ես կարող եմ հազարավոր պատասխաներ իմանալ, բայց միակ այն պատասխանը, որ ինձ պետք է, ես չգիտեմ, և չեմ էլ իմանա, քանի որ այդ պատասխանը ոչ թե իմ մեջ, այլ ինձանից դուրս է, որին ես երբեք չեմ կարող հասնել...

► Ուրիշ ի՞նչ կարող է մարդը մյուսին տալ, բացի մի քիչ ջերմությունից: Եվ ի՞նչը կարող է դրանից ավելին լինել:

► Ում է պետք սիրո մեջ բարոյականությունը: Բարոյականությունը թույլերի հնարքն է և զոհերի տրտունջի երգը:

Հ.Գ. Եթե դուք ունեք մեջբերումներ` դուրս բերված այս գրքից, ապա կարող եք ուղարկել մեզ հետադարձ կապով: