Էրիխ Մարիա Ռեմարկ «Լիսաբոնի գիշերը»
2023-04-18 2188
► Նավը պատրաստվեց մեկնելու, ասես ջրհեղեղի ժամանակվա տապան լիներ: Տապան էր, որ կար: Ամեն նավ, որ 1942 թվականի այս ամիսներին լքում էր Եվրոպան, տապան էր: Արարատ լեռն Ամերիկան էր, իսկ մակընթացությունն օրավուր բարձրանում էր:
► Փախուստի, հուսահատության ու վտանգի մեջ սովորում ես հրաշքներին հավատալ, այլապես ողջ չես մնա։
► Լիսաբոնի այս հատվածն ինձ ծանոթ չէր։ Ինձ գլխավորապես եկեղեցիներն ու թանգարաններն էին ծանոթ, իհարկե ոչ այն պատճառով, որ Աստծուն կամ արվեստն այդքան շատ էի սիրում, այլ պարզապես այն պատճառով, որ եկեղեցիներում ու թանգարաններում փաստաթղթերս չէին ստուգում։ Խաչյալի ու արվեստի վարպետների մոտ դեռևս մարդ էիր, ոչ թե կասկածելի փաստաթղթերով գոյ։
► - Հավատո՞ւմ եք մահից հետո կյանքի շարունակությանը,- հարցրեց տոմսերով տղամարդը։ -Չգիտեմ,- վերջապես պատասխանեցի ես,- վերջին մի քանի տարում խիստ զբաղված եմ մահից առաջ կյանքի շարունակությամբ։ Եթե Ամերիկայում լինեմ, սիրով կմտածեմ այդ մասին:
► Կորուստներին դիմանալն ավելի դժվար էր, երբ սեփական երկիր չունեիր։ Այդ դեպքում ոչ մի հենարան չունեիր, և օտարությունը սարսափելի օտար էր։
► Հրաշքներին երբեք այնքան չեն հավատացել, որքան մեր ժամանակ, երբ այլևս ոչ մի հրաշք չկա։
► Ես նրան Լուվրում հանդիպեցի՝ իմպրեսիոնիստների կտավների առջև։ Այն ժամանակ ես շատ երեկոներ էի անցկացնում այնտեղ, որպեսզի մի քիչ հանգստանայի։ Այդ արևաթաթախ, խաղաղ բնապատկերների առջև կանգնած՝ հավատդ չէր գալիս, որ կենդանիների ռասան, որ նման բաներ է կարողացել արարել, միաժամանակ կարող էր սպանիչ պատերազմ վարել, մի պատրանք, որ մեկ ժամով մի քիչ իջեցնում էր արյանդ ճնշումը:
► Դեռ երեխա էի, որ երգում էի, և այն ժամանակ դրսի խավարն ինձ վտանգ էր թվում, հիմա լույսն էր այդպիսին:
► Ես մտածում էի այն մասին, որ հիմա շատ երջանիկ պիտի լինեի, բայց այդպես չէր: Իսկապես որ, դա միշտ հետո ենք զգում: Հիմա… Հիմա գիտեմ, որ շատ երջանիկ էի:
► Կանանց ոչինչ բացատրել պետք չէ, գործել է պետք:
► Սիրո մեջ միշտ չափից շատ ես հարցեր տալիս ու երբ սկսում ես ուզել պատասխաններն իրոք իմանալ, այն շուտով անցնում է:
► Տարօրինակ է՝ ինչպիսի ծուռումուռ ճանապարհներ ենք հաճախ ընտրում, որպեսզի ցույց չտանք՝ ինչ ենք զգում:
► Մեր հիշողությունը կեղծում է, որ վերապրել տա մեզ:
► Հարյուր տարի անց, երբ տառապանքի ճիչերը հանդարտվեն, մի հնարամիտ պատմաբան այս ամենը որպես մշակույթը խրախուսող, մշակույթը պարարտացնող և մշակույթը տարածող իրողություն կտոնի:
► Բայց միշտ էլ վտանգի տակ գտնվողն ավելին գիտի ու ավելի շուտ, քան հարձակվողը:
► Հրաշքը, եթե ապրում ես այն, երբեք լիարժեք չէ, միայն հիշողությունն է այն լիարժեք դարձնում, իսկ երբ երջանկությունը մեռած է, չի կարող այլևս փոխվել կամ հիասթափության վերածվել:
► Ժամանակը մահվան նոսր թորվածք է, որ դանդաղ մատուցվում է մեզ անմեղ թույնի պես: Սկզբում աշխուժացնում է և նույնիսկ կարծել տալիս, թե գրեթե անմահ ենք, բայց երբ կաթիլ առ կաթիլ, օր առ օր մի կաթիլով ու մի օրով թնդանում է, թթվայնություն է ձեռք բերում, որ պղտորում է մեր արյունն ու քայքայում:
► Եթե զգացմունքը լցնում է ամեն ինչ, ժամանակի համար այլևս տեղ չի մնում:
► Այնքա՜ն հեշտ ես հավատում, երբ հույս ունես:
► 1939-ի այդ ամառը… Տպավորություն էր, թե Աստված ուզում էր աշխարհին ևս մեկ անգամ ցույց տալ՝ ինչ է խաղաղությունը, և ինչ էր կորցնելու:
Հ.Գ. Եթե ունեք մեջբերումներ` դուրս բերված այս գրքից, ապա կարող եք ուղարկել մեզ հետադարձ կապով:
Դիտեք ավելին Մեջբերումներ Գրքերից բաժնում
մեկնաբանություններ