ՀԱՅԸ Աշոտ Աղաբաբյանի «Թակարդ» վեպում

2023-05-19 1212

Մինչև գրքին անդրադառնալը, ուզում եմ երախտագիտությունս հայտնել հեղինակին՝ մեր օրերի դասական Աշոտ Աղաբաբյանին։ Դեռ մեկ տարի առաջ, ծանոթանալով հեղինակի գործերին և անձամբ հեղինակի հետ, հասկացա, որ այն, ինչ անում է Աղաբաբյանը, ոչ բոլորը կհամարձակվեին՝ այդ բառի ամենաուղիղ իմաստով։

«Թակարդ» վեպը հեղինակի հերթական գլուխգործոց բացահայտումն է այն մասին, որ բոլոր ժամանակներում, անկախ իրավիճակներից ու հանգամանքներից, մեր ազգն ունի անհատներ, որոնց ծավալած գործողությունների արդյունքում մի ամբողջ ժողովուրդ փրկություն է գտնում։ Գաղտնիք չէ, որ խոր գնահատանքի արժանի ազգի զավակները մեծամասամբ իրենց կատարած գործերի հետ մեկտեղ մնում են անհայտ, չգնահատված ու, ցավոք, ինչ-որ պահից մոռացված։ Հենց այս նկարագրին պատկանող մարդիկ են իրական հերոսները և նրանց հերոսությունը նախևառաջ առանց ակնկալիքի արված սխրագործություններն են։ Նրանց անձնազոհ կերպարները չունեն անուն ու դեմք, ունեն միայն իրենցից հետո թողած ճակատագրական քայլեր, մարդկությանը մատուցած անուրանալի ծառայություններ։ Այս տեսակ մարդիկ Աստծո ընտրյալներն են ու, վստահ եմ, որ հենց Աստծուց էլ ի վերջո գտնում են իրենց վարձքը։

«Թակարդ» վեպի հերոսը՝ Ջոն Հանիսյանը մեկն է վերը նշված բացառիկներից, ում ամբողջ ազգով պիտի երախտապարտ լինենք։ Ճիշտ է, ըստ կանոնի, նրան (նրա պես մարդկանց՝ հետախույզներին) չի կարելի ճանաչել, բայց եթե կյանքը դա թույլ է տվել, Աշոտ Աղաբաբյանն էլ գրի է առել, ուրեմն պարտավոր ենք իմանալ, հպարտանալ, երջանիկ զգալ, որ Հանիսյանը հայ է։ Որ այն, ինչ տեսել ենք միայն ֆիլմերում, եղել է իրական կյանքում։ Գրքի առաջին էջից մինչև վերջինը հպարտությունը լցվում է սիրտդ, երբ անհամբեր թերթում ես էջերն ու բացահայտում դեպքերի ընթացքը, հերոսի քայլերն ու տեսակը։

Ջոն Հանիսյանը տղամարդու այն հզոր կերպարն է, որի մասին երազում են, օրինակ, իմ պես կանայք։ Այդուհանդերձ անհերքելի է, որ նրա պես տղամարդուն հնարավոր է սիրել, բայց ոչ ունենալ։ Նրանք պատկանում են իրենց գործին, առաքելությանը։
Ի դեպ, մի հատկանշական բան. երբ հենց առաջին էջից սիրում ես Ջոնին, արտասովոր կարոտ ես զգում անգամ գոյություն չունեցող մեկի հանդեպ, գուցե նրա, ում մի ժամանակ հորինել ես կամ հանդիպել ես ու չես կարողացել ունենալ։ Ջոն Հանիսյանը մարդ-անհասանելիություն է, որից ելնելով էլ՝ մշտական կարոտ։

Բացի հեղինակից և գրքի հերոսից, առանձնահատուկ է վերաբերմունքս Ցողիկ մայրիկի հանդեպ։ Նրա կին և մայր տեսակը բացառիկ է. հազվադեպ հանդիպող կին, մայր, ումից բոլոր առումներով պարտավոր ենք օրինակ վերցնել, քանզի իմ խորին համոզմամբ մորից է կախված՝ կդառնա՞ տղան տղամարդ, այն էլ ոչ սովորական, այլ՝ Ջոն Հանիսյան։ Ցողիկը կնոջ իդեալ է. հարյուր տարին մեկ ծնվող անհատ։ «Թակարդը» և առհասարակ Աղաբաբյանի գրքերը կարդալը պատիվ է ինձ համար. մեկ առիթով նշել եմ, որ երբ նրա գրքերը դրսում հետս են լինում, ես ինձ պաշտպանված եմ զգում։
Աշոտ Աղաբաբյանի փաստավավերագրական վեպերը մեծ առաքելություն ունեն, կարևոր ասելիք։ Նա տարիներով աշխատում է մեկ գրքի ստեղծման համար, բայց մի ամբողջ ազգ դրա շնորհիվ կատարում է բացահայտումներ և ծանոթանում մեր ազգին արժանի անհատների ու նրանց կատարած պատմական նշանակության գործողությունների հետ։ Աղաբաբյանի գրքերի յուրահատկությունը լավատեսական նոտան է պատմության վերջում, և հուսադրող է, որ փորձություններով լի ճակատագրերը չեն ավարտվում լիարժեք հուսահատության մեջ։ Նրա ստեղծած գրքերը թարգմանվում են տարբեր լեզուներով, ինչի արդյունքում ստացվում է, որ դրսում հայերին ճանաչում են նաև Աղաբաբյանի գրքերով։

Հեղինակ՝ © Արփինե Գալստյան
Նյութը այլ տեղեր օգտագործելուց առաջ կապվել հեղինակի հետ:

Դիտեք ավելին Վերլուծություններ բաժնում

մեկնաբանություններ