Իվան Տուրգենև «Հայրեր և զավակներ»

► Ինչ քաղցր բան է քնել հայրենի կտրի տակ, ծանոթ անկողնի մեջ, այն վերմակի տակ, որի վրա աշխատել են սիրելի ձեռներ, գուցե և դայակի ձեռները, այդ բարի, քնքուշ ու անխոնջ ձեռները...

► Որդին հոր դատավորը լինել չի կարող, մանավանդ ԵՍ, և մանավանդ քեզ նման մի հոր նկատմամբ, որը ոչ մի ժամանակ և ոչ մի բանում իմ ազատությունը չի ճնշել:

► Լինում են սրտաշարժ վիճակներ, որոնցից սակայն մարդ ուզում է շուտ դուրս գալ:

► Տխմարից տխմար կդառնաս:-Պավել Պետրովիչ

► Դու աշխատում ես չմոռանալ այն, ինչ սովորեցրել են, իսկ հետո բանից դուրս է գալիս, որ այդ ամենն անմիտ բաներ են եղել, և քեզ ասում են, որ խելոք մարդիկ այդպիսի դատարկ բաներով այլևս չեն զբաղվում և որ դու, իբր, դատարկ թաս ես: Ինչ արած: Երևի երիտասադրությունը, արդարև, մեզանից խելոք է:-Պավել Պետրովիչ

► Ոչ մի տեղ ժամանակն այնպես արագ չի վազում, ինչպես Ռուսաստանում:

► Մի մարդ, որն իր ամբողջ կյանքը կապել է կանացի սիրո հետ, և երբ այդ կապը կտրել են, նա թթվել է ու այն աստիճանին հասել, որ ոչ մի բանի այլևս ընդունակ չէ, այդպիսի մարդը տղամարդ չէ, արու չէ:-Բազարով

► Մի՞թե աշխարհիս երեսին կա ավելի հրապուրիչ բան, քան նորատի գեղեցիկ մայրը՝ առողջ երեխան գրկին:

► Առաջներում երիտասարդներն ուսանում էին, չէին ուզում տգետի համբավ ունենալ, ուստի և ակամա աշխատում էին: Իսկ այժմ բավական է, որ նրանք ասեն՝ «աշխարհքումս ամեն ինչ դատարկ բան է՝ պրծավ գնաց»:-Պավել Պետրովիչ

► Մի անգամ լուսահոգի մայրիկի հետ վեճ ունեցա, նա բղավում էր, չէր ուզում ինձ ականջ դնել...Վերջապես ես նրան ասացի, թե դուք իբր չեք կարող ինձ հասկանալ, որ մենք իբր թե երկու տարբեր սերունդների ենք պատկանում: Մայրիկը սաստիկ նեղացավ. իսկ ես մտածեցի. ի՞նչ անեմ: Հաբը դառն է, մինչդեռ հարկավոր է կուլ տալ: Այժմ ահա մեր հերթն է հասել, և մեր ժառանգները կարող են մեզ ասել. դուք մեր սերնդի մարդ չեք, կուլ տվեք հաբը:

► Եվ ինչ փքված է դարձել ներկա երիտասարդությունը: Երբ հարց ես տալիս դրանցից մեկն ու մեկին, որ գինուցն եք ուզում, կարմիր թե սպիտակ, «ես սովորություն ունեմ գերադասելու կարմիրը» պատասխանում է նա բամբ ձայնով և դեմքի մի այնպիսի կարևոր արտահայտությամբ, որ կարծես այդ միջոցին ամբողջ տիեզերքը նրան է մտիկ տալիս...-Պավել Պետրովիչ

► Ջուրն ընկնողը անձրևից չի վախենա:-Բազարով

► Չարժե նեղություն քաշել առանձին անհատները ուսումնասիրել: Բոլոր մարդիկ, ինչպես մարմնով, այնպես էլ հոգով նման են միմյանց. ամեն մեկս էլ ունենք ուղեղ, փայծաղ, սիր, թոք որոնք միատեսակ են կազմված, և այսպես կոչված բարոյական հատկություններն էլ ամենքի մեջ միևնույնն են - չնչին ձևափոխությունները նշանակություն չունեն: Բավական է վերցնել մի մարդկային անհատ, որպեսզի կարողանանք դատել մյուսների մասին: Մարդիկ նույնն են, ինչ անտառի ծառերը. ոչ մի բուսաբան չի սկսի ջոկ-ջոկ ուսումնասիրել ամեն մի կեչի ծառ:-Բազարով

► Ժամանակը երբեմն թռչում է թռչունի պես, երբեմն էլ սողում է սողունի պես: Բայց մարդուս համար լավ է լինում մանավանդ այն ժամանակ, երբ նա մինչև անգամ չի էլ նկատում շու՞տ է անցնում ժամանակը, թե դանդաղ:

► Ի՞նչ հարկ կա խոսել ու մտածել ապագայի մասին, որը մեծ մասամբ մեզանից չի կախված: Առիթ կլինի մի բան անելու` շատ լավ, իսկ եթե առիթ չի լինի` գոնե այսքանովն էլ գոհ կլինես, որ նախապես իզուր տեղը չես դատարկախոսել:-Բազարով

► Առհասարակ չարժե մարդկանց մասին ափսոսալ:-Բազարով

► - Մի՞թե մարդս միշտ կարող է բարձր ձայնով պատմել այն, ինչ որ իր ներսում «տեղի է ունենում»: - Չեմ հասկանում, թե ինչո՞ւ չի կարելի ասել այն, ինչ որ սրտումդ ունես: - Դուք կարո՞ղ եք: - Կարող եմ: - Դուք ինձանից բախտավոր եք....

► Երեխաները զգում են, ով է իրենց սիրում:

► Կյանքում հաճախ գռեհկության հայտնվելն էլ օգտակար է լինում. նա թուլացնում է չափազանց ձգված լարերը, սթափեցնում է անձնապաստան կամ ինքնամոռացության հասած զգացմունքները, նրանց հիշեցնելով իրար հետ ունեցած սերտ ազգակցությունը:

► Մարդս կախված է մազից, ամեն մի րոպե կարող է նրա տակը անդունդ բացվել, իսկ նա դեռ ինքն էլ է իրեն ամեն տեսակ անախորժություններ ստեղծում, իր կյանքը փչացնում:-Բազարով

► Մի բանի որ դարման չես կարող անել, դրա մասին խոսելն էլ ամոթ է:-Բազարով

► Վասիլի Իվանովիչն այլևս չհիշեց այն, թե ինչպես ինքն ամեն օր, առավոտյան ծեգին, մուճակները բոբիկ հագած, խորհուրդ էր անում ՏԻմոֆևիչի հետ և, դողդողջուն ձեռքով պատռած թղթադրամները հանելով մեկը մյուսի հետևից, պատվիրում էր նրան զանազան բաներ գնել, մանավանդ ավելի ուշք դարձնելով ուտելեղենների ու կարմիր գինու վրա... - Մենք շուտով կտեսնվենք, հայրիկ, ուղիղ եմ ասում,- հոր հետևից ձայն տվեց Բազարովը: Բայց Վասիլի Իվանովիչը, առանց ետ դառնալու, միայն ձեռքով արավ ու դուրս եկավ...

► - Որդին կտրած պատառ է: Նա որ կա` մի բազե է, ուզեց` թռավ եկավ, ուզեց` թռավ գնաց. իսկ մենք ծառի փչակին բուսած սունկի նման կողք-կողքի նստած, տեղներիցս չենք շարժվում: Մենակ ես եմ քեզ համար մշտական մնալու անփոփոխ, ինչպես նաև դու` ինձ համար: Վասիլի Իվանովիչը երեսից հեռացրեց ձեռքերը և գրկեց կնոջը, իր ընկերուհուն, այնպես ամուր ու ջերմ, որ երիտասարդ ժամանակն էլ չէր գրկել. կինը մխիթարեց նրան տխրության պահին...

► Պետք է կյանքն այնպես կառուցել, որ նրա ամեն մի ակնթարթը նշանավոր լինի:-Արկադի

► Նորատի կանանց կյանքում լինում է մի շրջան, երբ նրանք սկսում են ամառային վարդի նման բացվել, ծաղկել:

► Չնչին վեճերը, բանսարկությունները գոյություն չունեն մարդուս համար, թե որ նա ինքը չուզենա դրանց վրա ուշադրություն դարձնել:-Արկադի

► Մարդս կարող է ամեն բան հասկանալ, թե ինչպես է դողդողում եթերը, թե ինչ է կատարվում արևի վրա. բայց թե ինչպես կարող է մի ուրիշ մարդ այնպես չանել, ինչպես ինքն է անում, նա այդ բանը հասկանալ չի կարող:-Բազարով

► Հարկ չկա անցյալի մասին հիշել, իսկ ինչ վերաբերում է ապագային, դրա վրա էլ չարժե երկար գլուխ մաշել:-Բազարով

► Այն երիտասարդները, որոնք հաճախ մտերմաբար համակարծիք են դառնում, շարունակ հանգում են միևնույն մտքերին:

► Ռոմանտիկ մարդը կասեր՝ ես զգում եմ, որ մեր ճանապարհները սկսում են բաժանվել: Իսկ ես  ուղղակի ասում եմ. մենք միմյանց զզվեցրել ենք:-Բազարով

► Մահի հին բան է, բայց ամեն մեկիս համար էլի նոր է:-Բազարով

► Մեռածը ապրողին ընկեր չի լինի:-Բազարով

► Դուք սիրվել եք ուզում, բայց սիրել չեք կարող. ահա թե որն է ձեր դժբախտությունը:

► Աշխարհքիս մեջ կան աղաներ, որոնք պետք է հրամաններ տան, և հասարակ ժողովուրդ, որը պետք է ծառայի:

► Մարդ ամեն բանից պատրաստ է հրաժարվել, ամեն տեսակ նախապաշարմունքներից հեռանալ, բայց խոստովանել, որ, օրինակ, իր եղբայրը, որը ուրիշների թաշկինակներն է գողանում, գող է, այդ նրա ուժերից վեր է:

► Մարդիկ շոգենավի վրա, ծովում, անհոգ կերպով խոսում են, ծիծաղում, ասես ցամաքի վրա լինեն: Բայց հերիք է մի աննշան արգելք հանդիպի, մի անսովոր բանի ամենաչնչին նշանն երևա, անմիջապես ամենքի երեսներին էլ կերևա առանձին հուզմունքի արտահայտություն, որը վկայում է նրանց մշտական վտանգի գիտակցության մասին:

► Եթե կինը քեզ դուր է գալիս, աշխատիր նպատակիդ հասնել, իսկ եթե չի կարելի, դե, հարկավոր էլ չէ. նրանցից շուռ եկ. աշխարհքիս երեսին հո մենակ նա չէ՞:

► Բնությունը տաճար չէ, այլ՝ արհեստանոց, իսկ մարդը նրա մեջ լոկ մշակ է:

► Ինչի՞ցն է, որ նույնիսկ երբ մենք հրճվում ենք, օրինակ, երաժշտությամբ, լավ երեկոյով, համակրելի մարդու հետ զրուցելով, ինչու՞ այդ ամենը թվում է, ավելի շուտ իբրև ակնարկ ինչ-որ անսահման, որևէ մի տեղ գոյություն ունեցող երջանկության մասին, քան թե իսկական երջանկություն է:

► Ավելի լավ է ճամփին նստած խիճ մանրացնես, քան թույլ տաս, որ կին ասածդ թեկուզ մատիդ ծայրին տիրանա:

► Դու էլ սերն այնպես ես հասկանում, ինչպես և բոլոր նորագույն երիտասարդները: Ջու՜, ջու՜, ջու՜ կանչում են վառեկին, բայց հենց որ վառեկը սկսում է մոտ գալ` իրենք թողնում են փախչում:

► Մտածող մարդու համար խուլ անկյուն չկա:

► Այն կազամախին միտս է գցում մանկությունս: Դա բսնած է մի փոսի եզրին, որ մնացել է աղյուսե ցախատնից, և ես այն ժամանակ հավատացած էի, թե այդ փոսն ու կաղամախին կախարդանք ունեն, այնտեղ ես երբեք չէի ձանձրանում: Այն ժամանակ չէի հասկանում, թե չձաձրանալուս պատճառն այն էր, որ երեխա էի: Իսկ այժմս մեծացել եմ և այդ կախարդանք այլևս ուժ չունի:

► Եթե քրիստոնեությունը չի օգնում, գոնե եղիր փիլիսոփա:

► Արկադին մի քանի նորություններ հաղորդեց Պետերբուրգի կյանքից, բայց նա իրեն մի փոքր անհարմար դրության մեջ էր զգում, դա այն անհարմարությունն էր, որ սովորաբար համակում է երիտասարդ մարդուն, երբ նա արդեն երեխա լինելուց նոր է դադարել և վերադարձել է այն տեղը, ուր նրան սովոր են տեսնել ու համարել երեխա:

► Ես դեռևս անդամահատության սենյակում նկատել եմ, որ ով չի չարանում ցավի վրա, նա էլ անպատճառ կհաղթահարի այն:

► Նիհլիստը մի այնպիսի մարդ է, որը ոչ մի հեղինակության առաջ չի խոնարհվում, ոչ մի սկզբունք, ինչքան էլ այդ սկզբունքը հարգանքի արժանացած լինի, չի ընդունվում լոկ հարգանքով:

► Ինչ սարսափելի բան է սիրել և սեր չստանալ:

► Ճամպրուկի մեջ դատարկ տեղ է մնացել և ես այդ տեղը խոտով եմ լցնում. Այսպես է նաև մեր կյանքի ճամպրուկում՝ ինչով  ուզում ես լցրու, միայն թե դատարկ տեղ չմնա:

► Աղքատությունը, ասում են, արատ չէ:

► Երեսիս չնայես, քնած միջոցին ամեն մարդու երես էլ ապուշ արտահայտություն է ստանում:

► Կարգին քիմիկոսը քսան անգամ ավելի է օգտակար ամեն տեսակ բանաստեղծներից:-Բազարով

► Ուզում ես մարդկանց հետ լինել, թեկուզ հայհոյել նրանց, բայց մարդկանց հետ լինել:

Հ.Գ. Եթե դուք ունեք մեջբերումներ՝ դուրս բերված այս գրքից, ապա կարող եք ուղարկել մեզ հետադարձ կապով: