Քննարկում Արծվիկ Մինասյանի հետ. Ջորջ Օրուել «1984»

Դեկտեմբերի 5-ին The Club ակումբում տեղի ունեցավ Հայաստանի ժամանակակից արվեստների միության «Խորհուրդ են տալիս հայտնիները» նախագծի հերթական բաց քննարկումը Ազգային ժողովի ՀՅԴ պատգամավոր Արծվիկ Մինասյանի հետ: Այս անգամ քննարկվում էր Ջորջ Օրուելի «1984» հակաուտոպիական վեպը: Վեպի ընտրությունը, ըստ պարոն Մինասյանի, պայմանավորված էր Ջորջ Օրուելի՝ մինչ այս կարդացված մեկ այլ հայտնի «Անասնաֆերման» հանճարեղ ստեղծագործության և Օրուելի յուրահատուկ մտածելակերպի հետ: - Երբ ծանոթանում ես Ջորջ Օրուելի ստեղծագործություններին, զգում ես՝ որքան խորաթափանց է նա, կարողանում է ոչ միայն հասարակական հարաբերությունները պատկերավոր և ընկալելի ներկայացնել, այլ նաև անխամրելի երևույթներ ցույց տալ: Նրա ստեղծագործությունները ինչ-որ մի ժամանակահատվածի համար չեն կառուցվում: Այս ամենը դրդեց ինձ ընտրել «1984» վեպը, մինչ այդ չէի կարդացել: Կարդալուց հետո ես հասկանում, որ  անմար ստեղծագործությունները երբեք չեն կարող գրադարակի ինչ-որ մի հատվածում մնալ դրված: Սա, ավելի շատ, սեղանի, ձեռքի գիրք է, որովհետև հասարակական կյանքի ասպարեզում դուք կարող եք մեջբերում  կատարել այս ստեղծագործությունից,- իր խոսքում նշեց Արծվիկ Մինասյանը: Պարոն Մինասյանը ներկայացրեց իր կարծիքը գրքի վերաբերյալ՝ փորձելով բացահայտել գրքի հիմնական ասելիքը: Նա խորապես համոզված էր, որ գիրքը տարիների ընթացքում չի կորցնում իր արդիականությունը և հեղինակը ոչ միայն ուզում էր հաղորդակից դարձնել դրան հաջորդ սերունդներին, այլև նաև ուզում էր, որ այն, ինչ կա գրքում, մի օր չկարողանանք գտնել մեր իրականության մեջ: Պատգամավորն առանձնակի անդրադարձավ գրքում հաճախակի հանդիպող և որպես լոզունգ դարձած՝ Պատերազմը «խաղաղություն» է: Ազատությունը «ստրկություն» է: Տգիտությունն «ուժ» է: «կրկնամտքերի» էությանը և «ԱնգՍոց կուսակցության» սկզբունքներից ելնելով՝ վերհանեց նաև ներկայումս դրանց կիրառման ասպեկտները: Ի վերջո, պարզ է, որ մեր իրականության մեջ էլ պատերազմները անընդհատ բնույթ են կրում ու շարունակվում են արդեն դարերի ընթացքում՝ պարզապես փոխելով իրենց դրսևորման ձևերը. հրթիռներին, կրակոցներին այժմ փոխարինելու են եկել միջուկային զենքերը, հումքային, արժութային պատերազմները: Հաջորդիվ ակտիվ զրույց ծավալվեց ընթերցասերների և պրն. Մինասյանի միջև: Քննարկումը բավականին բուռն էր, նամանավանդ, որ վեպում արծարծված խնդիրները շատ արդիական էին և պարբերաբար զուգահեռներ էին անցկացվում գրքում ներկայացված հասարակության, մտածելակերպի, լոզունգների, միջավայրի և ներկայումս ինչպես ՀՀ-ում, այնպես էլ, գլոբալ առումով, համաշխարհային տնտեսությունում տիրող իրականության միջև: Հանդիպմանը մասնակցում էին նաև «Գրքամոլ ակումբի» անդամները: Վերջինս, ինչպես արդեն նշել ենք, «Խորհուրդ են տալիս հայտնիները» նախագծի ինֆորմացիոն աջակիցներից է: Գրքամոլ ակումբի անդամներից մեկի հարցին, թե արդյոք ներկայիս երիտասարդությունը ավելի ուժեղ է և ավելի ուղղամիտ, որ կարողանա, ի հակադրություն գրքում ներկայացված «Այս խաղում, որ խաղում ենք անհնար է հաղթել: Պարզապես որոշ անհաջողություններ մյուսներից լավն են: Այդքանը» կարծիքի, պայքարել իր ազատության համար, պայքարել ավելի, քան վեպի գլխավոր հերոս, «Եվրոպայի վերջին մարդ» Ուինսթըն Սմիթը, պրն. Մինասյանը պատասխանեց, որ ներկայիս երիտասարդությունը ավելի զինված է, տիրապետում է տեղեկատվության մեծ բազայի և վերջինիս միտքը կաղապարելն ու ազատությունը սահմանափակելը այնքան էլ հեշտ չի լինի: «Մինչև չգիտակցենք, չենք ապստամբի, մինչև չապստամբենք, չենք կարողանա գիտակից դառնալ»: Պարզապես պետք է գիտակցել և գիտակցելով պայքարել, պայքարել և անընդհատ զարգանալ, չդոփել տեղում, իրազեկված լինել և բաց չթողնել կյանքի զարկերակը: «Դու չեղյալ ես հայտարարված, ոչնչացված ես, ինչպես ընդունված է ասել՝ գոլորշացված»: Հիրավի, ներկայիս մարդուն «գոլորշացնել» հնարավոր չէ: Գրքի գլխավոր ասելիքը մարդկանց պայքարի կոչելն է, իսկ գրքում արծարծված խնդրի լուծումը՝ միշտ պայքարի մեջ լինելն է: Բուռն քննարկումը մեծ հետաքրքրություն առաջացրեց նաև նրանց մոտ, ովքեր գիրքը չէին կարդացել: Ներկաները միանշանակ գիրքը դասեցին իրենց ամենասիրելի գրքերի շարքին, իսկ պրն. Մինասյանը նույնիսկ նշեց, որ այն անպայման խորհուրդ կտա կարդալ իր գործընկերներին: Ներկաների արձագանքները ևս մեկ անգամ փաստացին, որ Ջորջ Օրուելի բարդ, բայց միևնույն ժամանակ գեղարվեստականությունը պահպանած և մեծ ասելիք ունեցող ստեղծագործությունը հասկացվել է: Սա է Ջորջ Օրուելի՝ որպես գրողի հանճարեղությունը:

Գայանե Ափոյան