Օֆելի Դալաքյան «Պատերազմներ կան»

Պատերազմներ կան, որ չեն ավարտվում
«Սևազգեստ մայրերի համար պատերազմները սկսվում ու չեն վերջանում» Հովհ․ Մելքոնյան

Պատերազմը մորս համար կիսով չափ էր ավարտվել․ ես կիսով չափ էի վերադարձել տուն։ Մայրս, ամեն անգամ տեսնելով մի ոտքս, չգիտես, ուրախանու՞մ, թե՞ տխրում էր, որ որդին կա, որ մի ոտք չունի։ Հայի բնավորություն է՝ հարմարվել ցանկացած իրավիճակի՝ գտնելով ուրախության գեթ մի նշույլ։ Իհարկե, կարող էի և չվերադառնալ։

Հիմա մայրս, նայելով կոշիկներիս, խնամքով թաքցնում է հուզմունքը․ աջ ոտքիս կոշիկը միշտ նոր է։ Ի՞նչ անել։ Խանութից գնել մե՞կը. ո՛չ, այդպես չի վաճառվում, եթե անգամ փախել ես մահվան ճիրաններից։

Երբ փոքր տղա էի, կարդացել էի Ազնավուրի կենսագրությունն ու ինձ ամենից շատ հուզել էր այն փաստը, որ Ազնավուրն էլ մի ժամանակ սուղ պայմաններում է մեծացել և երազել է շատ կոշիկներ ունենալու մասին։ Նրա երազանքն իրականացավ։ Ես էլ ոգևորվեցի նրանով։ Եթե մի հայի հաջողվել է շոշափել երազանքը, ապա ինձ էլ կհաջողվի։ Ես ձեռքս մեկնել էի, ա՛յ-ա՛յ՝ դիպչելու էի երազանքիս, գնելու էի չունեցած բոլոր կոշիկներս: Պատերազմը քթիս տակից փախցրեց երազանքս՝ փոխարենը տալով երկու հենակ։ Իսկ դուք կարծում եք՝ գարունը բերում են մանուշակներն ու վարդե՞րը. ո՛չ, գարունը բերում են հենակավոր տղաները, որոնց նայում են խղճահարությամբ, բայց օգնել չկարողանալով։ Գարնան հետ մենք ենք դուրս գալիս արևի տակ․ մենք՝ ձեր խիղճը, որ կամա-ակամա շարժվում է։

Օրերս մի գեղեցիկ աղջնակ հեռվից ինձ էր նայում, կարծես ուզում էր մոտենալ, բայց քարացել էր՝ տեղում կանգնած։ Մոտենար ի՞նչ ասեր։ Հայացքն ամեն ինչ ասաց։ Ես և իմ նման շատ տղաներ կուզեինք այլ հայացքներ՝ գեղեցիկի կողմից։ Հոգատար նամակներ շատ էինք ստանում ռազմի դաշտում ու ամեն գնով ուզում էինք հաղթել մահվանն ու վերադառնալ, վերադառնալ ու գրկել մեր աղջիկներին։ Ինչ էլ պատահեր, պետք է վերադառնայինք, որովհետև թիկունքում ծոր էր տվել սերը․ կյանքը պետք է շարունակվեր։ Մահվան հաղթանակի վարձքը սերն էր, սերը՝ աշխարհի սկիզբը, աշխարհի շարունակությունը... բայց շարունակությունը ոմանց վիճակված էր անցնել մենակ։

Հիմա հորս կողքին նստած՝ կարում եմ ինձ բաժին հասած մի հատիկ կոշիկը...

Հեղինակ` © Օֆելի Դալաքյան