2008թ․-ի Պուլիցերյան մրցանակաբաշխության պոեզիա անվանակարգում հաղթողները երկուսն են․ Ֆիլիպ Շուլց և Ռոբերտ Հասս։

Բանաստեղծական ժողովածուների, բազմաթիվ գեղարվեստական և ոչ գեղարվեստական ստեղծագործությունների, հուշագրերի հեղինակ, Նյու Յորքի The Writers Studio-ի հիմնադիր ու տնօրեն Ֆիլիպ Շուլցն իր ամենամեծ հաջողությունը գրանցել է «Ձախողում» բանաստեղծությունների ժողովածուով։ Ընդհանուր առմամբ բանաստեղծը գրում է պատմության, ընտանիքի, քաղաքի, ներգաղթյալների ու հրեաներին առնչվող փորձությունների մասին: Շուլցի պոեզիան հաճախ նաև խորապես անհատական է, ուսումնասիրում է իր ընտանիքի և ընկերների կյանքը և այն, թե ինչ է իրենից ներկայացնում քաղաքում ապրելը:

Չնայած նրան, որ ժողովածուն գրելու հիմնական շարժառիթը Շուլցի հոր բիզնեսում գրանցած անհաջողություններն են, նա նաև գրում է մի շարք այլ երևույթների մասին։ Լողափեր, շներ, ամուսնական հաճույքներ, Նյու Յորքը 1970-ականներին, «երբ բոլորը քնում էին մինչև կեսօր, կոստյում չէին հագնում կամ մասնակցում որևէ առիթի» և այլն։ «Սկզբում ամեն ինչ ինքնակենսագրական է»,- ասում է նա՝ բախվելով ինչպես արտաքին, այնպես էլ իր ներսում տիրող հեղափոխություններին։ Նրա հայրը, լիտվացի ներգաղթյալների որդին, բանաստեղծի մանկության տարիներին մի շարք անհաջող բիզնեսներ է ձեռնարկել , սակայն վաղաժամ մահվան պատճառով կնոջը և որդուն թողել է ծայրահեղ աղքատության մեջ։ Բանաստեղծը հարցազրույցների ժամանակ նկատել է, որ իրեն երկար տարիներ են պահանջվել, որպեսզի կարողանա հոր մասին կատարյալ անկեղծությամբ գրել։

Չնայած նրան, որ ժողովածուն գրելու հիմնական շարժառիթը Շուլցի հոր բիզնեսում գրանցած
անհաջողություններն են, նա նաև գրում է մի շարք այլ երևույթների մասին. լողափեր, շներ, ամուսնական
հաճույքներ, Նյու Յորքը 1970-ականներին, «երբ բոլորը քնում էին մինչև կեսօր, կոստյում չէին հագնում
կամ մասնակցում որևէ առիթի» և այլն։ «Սկզբում ամեն ինչ ինքնակենսագրական է»,- ասում է նա՝
բախվելով ինչպես արտաքին, այնպես էլ ներսում տիրող հեղափոխություններին։ Նրա հայրը, լիտվացի
ներգաղթյալների որդին, բանաստեղծի մանկության տարիներին մի շարք անհաջող բիզնեսներ է ձեռնարկել
, սակայն վաղաժամ մահվան պատճառով կնոջը և որդուն թողել է ծայրահեղ աղքատության մեջ։
Բանաստեղծը հարցազրույցների ժամանակ նկատել է, որ իրեն երկար տարիներ են պահանջվել, որպեսզի
կարողանա հոր մասին կատարյալ անկեղծությամբ գրել։

Հորս թաղման համար
Պարտքով գումար էի վերցնում նրանցից,
Ում հայրս պարտք էր արդեն։
Նրանցից մեկն ասաց, որ հայրս ոչ ոք էր։
Ոչ, ասացի ես, նա պարզապես անհաջողակ էր։
Թե չէ մարդ չի կարող հիշել «ոչ ոք»-ի անունը
Եւ հենց դրա համար են նրանց ոչ ոք կոչում։
Անհաջողակներն են, որ չեն մոռացվում։

Ռոբերտ Հասսը ամենահայտնի և ամենաընթերցվող ամերիկացի ժամանակակից բանաստեղծներից է: Ավարտելով Կալիֆորնիայի Սուրբ Մերի համալսարանը, ստացել է մագիստրոսի, այնուհետև դոկտորական աստիճան: Ներկայումս Ամերիկայի բանաստեղծների ակադեմիայի կանցլերն է և դասավանդում է Բերքլիի համալսարանում, Կալիֆորնիա։

Հասսի պոեզիան առանձնանում է արտահայտման այնպիսի հստակությամբ, հակիրճությամբ և պատկերայնությամբ, որոնք հաճախ վերցված են առօրյա կյանքից: Ըստ գրաքննադատների, Հասսի պոեզիան կարդալը նման է օվկիանոս մտնելուն, երբ ջրի ջերմաստիճանը շատ չի տարբերվում օդի ջերմաստիճանից: Զգում ես, որ մտել ես մեկ այլ տարրի մեջ միայն այն ժամանակ, երբ օվկիանոսի հատակը սկսում է ձգել քեզ։

«Ժամանակ և նյութականություն» ժողովածուի վերնագիրը կարծես նախազգուշացնում է ընթերցողին գրքի բուն էության մասին․ բանաստեղծները, ովքեր դառնում են հասարակական գործիչներ, կարող են կորցնել ինչպես իրենց բանաստեղծությունները գրելու ժամերը՝ ժամանակը, այնպես էլ իրենց ոգեշնչող ներհոսող էներգիաները՝ նյութերը: Այս գիրքը պարունակում է վերջին 30 տարվա ընթացքում գրված Հասսի լավագույն բանաստեղծությունները, որոնք հիմնված են ֆիզիկական աշխարհի գեղեցկության և էներգիայի, ինչպես նաև ներկայիս ամերիկյան մշակույթի անհստակության վրա:

Այս աշխատանքը չափազանց կտրուկ է, ոճական առումով բազմազան և խորը: Բանաստեղծությունները կարծես խոսում են Գերհարդ Ռիխտերի և Վերմեերի նկարների հետ։ Այտեղ են բանաստեղծին ծանոթ բնապատկերները՝ Սան Ֆրանցիսկոն, Հյուսիսային Կալիֆորնիայի ափը, Սիերա բարձրադիր երկիրը, ինչպես նաև նրա հաճախ ուսումնասիրված թեմաները՝ արվեստը, պատմության դաժանությունը, լեզվի ուժն ու սահմանները, հիշողությունը և ժամանակի էությունը: Ընթերցողին առաջարկվում են 21-րդ դարի զարմանալիորեն կանաչ և կենսունակ Բեռլինի պատկերները, Բանգկոկի գիշերը, մեքսիկական անապատը և մի ամառային վաղ առավոտ Փարիզում:

Լեռներում
Լռություն է,
Ծառերի ծայրերին
Քամու շրշյուն չկա։
Թռչուններն անտառներում լուռ են։
Հանգիստ սպասեք, շատ շուտով
Դուք ևս կլռեք։

New York Times Book Review-ն գրում է, որ Հասսի նպատակը միշտ եղել է ամբողջ մարդուն՝ գլուխը, սիրտը, ձեռքերը և մնացած ամեն ինչ պոեզիայի մեջ ներգրավելը: Ինչպես նշում է ինքը՝ գրողը․ «Պոեզիան ապրելակերպ է, հաց թխելու կամ բասկետբոլ խաղալու նման մի բան»:

© Նյութը պատրաստեց՝ Հենրիետա Ավագյանը