Թրեյսի Լեթս «Օգոստոս։ Օսեյջ կոմսություն»

2024-10-10

Ուիլյամ Ֆոլքների և Ջիմ Թոմփսընի ստեղծագործություններից ոգեշնչված ամերիկացի սցենարիստ, դրամատուրգ և դերասան Թրեյսի Լեթսն իր առաջին քայլերն արել է Չիկագոյի Սթեփընուոլֆ թատրոնում՝ որպես դրամատուրգ։ Նա շուրջ 10 պիեսի հեղինակ է, որոնցից ամենաաղմկահարույցը «Օգոստոս։ Օսեյջ կոմսություն» տրագիկոմեդիկ պիեսն է, որի համար էլ հեղինակը դարձել է 2008թ․-ի Պուլիցերյան մրցանակի դափնեկիր։ Պիեսի պրեմիերան ևս տեղի է ունեցել Սթեփընուոլֆում, իսկ ավելի ուշ՝ Նյու Յորքի Բրոդվեյում։ 2013թ․-ին կինոռեժիսոր Ջոն Ուելսի կողմից այն նաև էկրանավորվել է։ Ֆիլմում պիեսի կերպարներին մարմնավորում են այնպիսի դերասաններ, ինչպիսիք են Ջուլիա Ռոբերթսը, Քրիս Քուփերը, Մերիլ Սթրիփը, Բենեդիկտ Քամբերբեչը և այլոք։

Պիեսի կիզակետում Ուեսթոնների ընտանիքն ու գործողությունների արդյունքում բացահայտվող ընտանեկան գաղտնիքներն են։ Ինչպես արդեն վերնագիրը հուշում է, պիեսի գործողությունները տեղի են ունենում օգոստոս ամսին, Օսեյջ կոմսությունում՝ Օկլահոմայից փոքր-ինչ հեռու գտնվող խոշոր կալվածքում։ Պիեսը սկսվում է Բեվերլի Ուեսթոնի՝ ընտանիքի հոր և նորաթուխ աղախնի երկխոսությունով։ Քանի որ Բեվերլին շուտով ինքնասպանություն է գործելու, նա Վիոլեթի՝ իր քաղցկեղով հիվանդ և թմրանյութերից կախվածություն ունեցող կնոջ համար խնամող պետք է վարձի։ Եվ իսկապես, 5 օր անհետ կորած համարվելուց հետո, հայտնաբերվում է Բեվերլիի դին, որի շուրջ էլ պիեսն ընթացք է ստանում։ Գործողությանը մասնակցում են Ուեսթոնների ընտանիքը, Վիոլեթի քույրն իր որդու և ամուսնու հետ և մի շարք այլ կերպարներ։

Պիեսի ընթացքում հանդիսատեսն ականատես է լինում Ուեսթոն քույրերի անձնական դժբախտություններին․ Բարբարան, մեծ դուստրը, ամուսնությունը կորցնելու եզրին է կանգնած, նա բարդ և կոնֆլիկտային է, վշտի խոր պահին մոր հետ կռվի է բռնվում, ընդհուպ մինչև մորը մարմնական վնաս հասնցնելը։ Թմրանյութերի ազդեցության տակ գտնվող մայրը հենց Բարբարային է մեղադրում Բեվերլիի մահվան մեջ, քանի որ նա, իմանալով հոր գտնվելու վայրը մահանալուց առաջ, ոչ ոքի լուր չի տվել։

Այվին՝ միջնեկ դուստրը, ով համեմատաբար ավելի պասիվ և հանգիստ է, ինցեստային կապի մեջ է իր զարմիկի հետ։ Ավելի ուշ, սակայն, Այվին պատահմամբ իմանում է, որ նա ոչ թե իր զարմիկն է, այլ հենց խորթ եղբայրը է և վճռելով ոչինչ չասել նրան, միասին մեկնում են Նյու Յորք։ Փախուստի միջոցով խնդիրները լուծելը տիպիկ է նաև կրտսեր դստերը՝ Քերընին։ Նա նշանված է մի տղամարդու հետ, ով Բարբարայի՝ մեծ քրոջ դեռահաս աղջկան բռնաբարելու փորձ է անում։ Քերընը, փոխարենը սիրեցյալին փնովվելու, ինքնախաբեությամբ է տարվում և քրոջ աղջկան նսեմացնելով, նշանածի հետ հեռանում է հայրական տնից։

Քույրերից և ոչ մեկը չի անհանգստանում հիվանդ մոր կարգավիճակի համար, նրանց միայն հուզում են անձնական շահերն ու «կատարյալ կյանքը»։ Վիոլեթն ինքն էլ յուրաքանչյուր հարազատին կոպտորեն վիրավորելու, մեղադրելու կամ նվաստացնելու ուղիներ է փնտրում այնքան ժամանակ, մինչև որ բոլորը, զայրույթի կամ հիասթափության մեջ, մեկ առ մեկ լքեն նրան: Հարկ է նշել, որ դուստրերի վարքը շղթայաբար կապված է մոր և ընդհանուր առմամբ ընտանիքի ներսում տիրող անկայունության հետ։

Ուեսթոնների ընտանիքի անդամները բոլորն էլ խելացի, զգայուն արարածներ են, ովքեր ունեն միմյանց բացարձակապես դժբախտացնելու զարմանալի ունակություն։ Եվ լարվածության ու ջղայնության պահերին հին ընտանեկան գաղտնիքները ջրի երես են դուրս գալիս, առաջացնելով ընտանեկան նոր սկանդալներ՝ շնություն, արյունապղծություն, թմրամիջոցների չարաշահում, ոտնձգություն:

© Նյութը պատրաստեց՝ Հենրիետա Ավագյանը

մեկնաբանություններ