Անհայտ Հեղինակ «Գեղեցիկը դժվար է»

Նվիրվում է «լավատես ռեալիստին» Անհայտ հեղինակ - «Գեղեցիկը դժվար է»

Անսպասելի հիշողությունը, որը հանկարծակի ազդարարվեց նրա գիտակցության մեջ, հասկացրեց նրան, որ դա այն աղջիկն է, ում ինքը տեսել էր երազում... հասկացավ, որ այդ աղջիկը իր պատկերացրած ապագա կինն է: Դեռ շատ բառեր չէր ասել նրան, բայց հասկանում էր, որ չի կարողանում առավելապես ճիշտ արտահայտել իր մտքերը, գտնել ավելի համապատասխան բառեր.
- Գիտես, երբ մարդ սիրահարված է նա շփոթվում է և չի կարողանում լավ արտահայտել իր մտքերը,- հանկարծակիի բերելով աղջկան ասաց Մայքլը (միգուցե փորձում էր արդարացնել իրեն):
Աղջիկը ոչինչ չպատասխանեց, բայց աչքերով հասկացրեց, որ դա ավելի շուտ դրական հատկանիշ է քան բացասական: Ահա անցել է արդեն բավական ժամանակ և Մայքլը, գտնվելով իր խոստման 160-րդ օրում, ծանրութեթև է անում այն ամենը, ինչ անցավ – գնաց այս չլրացած մի տարվա ընթացքում: Այդ ամենը նրա խաղաղ կյանքում սկսվել էր այն պահից, երբ առաջին անգամ տեսել էր էստրելային; Վերջապես հանդիպել էր մեկին, ով կկարողանար նրան երջանկացնել և ում նկատմամբ նա չէր ունենա այդ ահավոր «առավելության զգացում» հասկացությունը: Այդ օրը Էստրելան նրան նայեց սովորական հայացքով: Մայքլը դա համարեց դավաճանություն իր նկատմամբ, որովհետև նա մտովի հասել էր եկեղեցի և պատրաստվում էր քահանայի հարցին «տեր ես» պատասխանել «Այո , տեր եմ»: Մի մարդու համար, ում պատկերացմամբ գեղեցիկը ավելին էր քան նրա մասին գոյություն ունեցող մինիմալիստական պատկերացումները, և ավելին, քան Պլատոնն էր նկարագրել իր երկախոսություններում դժվար չէր Էստրելային գեղեցիկ համարել: Սակայն եթե նա լիներ նույնիսկ ամենաբծախնդիր քննադատը այդ ասպարեզում միևնույն է չէր կարողանա հերքել աղջկա աստվածային գեղեցկությունը: Այդ օրը ճակատագրական եղավ Մայքլ Սերնայի կյանքում: Նա արդեն բոլորել էր քսան ամյակը և սովորում էր չորրորդ կուրսում: Այդ քսան տարիների ընթացքում նա հասցրել էր բավական գիտելիք և փորձ կուտակել: Նա տարված էր պատմությունը փոխելու և աշխարհը վերաբաժանելու, իր ազգին ավելի լավ ճակատագիր հատկացնելու և այլ նման երիտասարդական երազանքներով: Այս ամենը հաշվի առնելով կարելի էր ասել, որ ինչքան գեղեցիկ էր Էստրելան մոտավորապես այդքան ինքնավստահ էր Մայքլը և այդ ինքնավստահությունը հույս էր հանդիսանում, հույս Էստրելային գրավելու: Այդ ինքնավստահությունից բացի նա իր մեջ նկատել էր մի ուժ, որը այլ կերպ ասած բարձր նշանակության արգասիք էր: Իհարկե, դա ազդեցություն էր ունենում իր վրա այն առումով, որ մարդիկ դա շփոթում էին մեծամտության հետ: Նա չէր արդարանում երբեք , ուղղակի ասում էր «Այո, ես մեծամիտ եմ, եթե դուք այդպես եք կարծում»: Ինչ իմաստ ուներ ասել «Ես ուժ եմ, որը կարող եմ փոխանցել յուրաքանչյուրիդ», որովհետև ասելով առաջինը խելացի մարդիկ կհասկանային, որ սեփական մեծամտության մասին բարձրաձայնողը արդեն մեծամիտ չէ, մինչդեռ երկրորդը ասելով մարդիկ իրավմամբ իրավունք կունենային նրան մեծամիտ համարել: Ինչ վերաբերում է ճշմարտությանը, ապա ես, անձամբ ծանոթ լինելով Մայքլ Սերնային, վստահաբար կարող եմ պնդել «Նա մեծամիտ չէր»: Էստրելա Մարչը նույնպես սովորում էր չորրորդ կուրսում:Եթե փորձեմ նկարագրել նրա գեղեցկությունը, ապա մեծ մեղք կգործեմ: Ինչպես Մայքլն էր սիրում ասել «թող ինձ ների պարոն Էյնշտեյնը, բայց ամեն ինչ համեմատության մեջ չէ ճիշտ, ոչ , Էստրելան կարիք չունի համեմատության»: Անցան օրեր ... Ամենանականխատեսելի օրը չի փոխում իր եղանակը, ցերեկը այդքան արագ չի վերածվում գիշերվա, նույնիսկ վայրկյանը այդքան արագ չի փոխվում հաջորդ վայրկյանի, ինչքան արագ փոխվեց Էստրելայի դեմքի արտահայտությունը, երբ իրենց համալսարանի դիմաց տեսավ Մայքլին: Մայքլը որսաց այդ փոփոխությունը և ժպտաց,  իսկ Էստրելան կողքին կանգնած ընկերուհու ուշադրությունը դարձրեց Մայքլի վրա և ականջին ինչ-որ բան ասաց: Մայքլի համար դժվար չէր հասկանալ այդ բառերը, որոնք մոտավորապես կհնչեին այս տեսքով «Ահա նա, այն տղան ում մասին ասում էի»: Իսկ դա նշանակում էր, որ նա մտածել էր իր մասին և նույնիսկ մի փոքր կարևորություն տվել, որ պատմել էր ընկերուհուն: Հաջորդ օրը նրանք խոսեցին; Այդ խոսակցությունը նման էր քարոզարշավի, որտեղ թեկնածուն համառորեն փորձում էր համոզել «ժողովրդին», որ ինքը արդար է , մտածում է ժողովրդի մասին և այլն, և այլն : Սակայն «ժողովուրդը» այդ օրը չքվեարկեց այդ թեկնածուի օգտին: Այսպես խոսեց Մայքլը հաջորդ օրը.
- Էստրելա, գիտեմ քեզ դժվար է հավատալ, բայց այն ինչ կասեմ քեզ իրականություն է: Նախքան քեզ հանդիպելը ես մտովի ստեղծել էի կնոջ իմ իդեալը: Երբ քեզ տեսա ճանաչեցի իմ իդեալը: Չգիտեմ իմ կողքին ինչքան երջանիկ կլինես դու, բայց ես կլինեմ քո կողքին քո բոլոր տխուր պահերին և դու այլևս տխուր չես լինի: Ես քեզ կդարձնեմ աշխարհի երկրորդ ամենաերջանիկ մարդը :
- Իսկ ինչու երկրորդը,- զարմացավ Էստրելան :
- Որովհետև առաջինը ես կլինեմ,- պատասխանեց Մայքլը:
Եկավ ավտոբուսը և Էստրելան գնաց, իսկ նրանց խոսակցությունը կիսատ մնաց : Մայքլը հասկանում էր` աղջկա համար անսպասելի էր : Հաջորդ օրը նրանք նույն տեղում հանդիպեցին Մայքլի «միջամտությամբ»:
- Մենք չպետք է այլևս հանդիպենք,- ասաց Էստրելան :
- Այդ դեպքում ասա, որ չես ուզում ինձ հետ որևէ կապ ունենալ, ասա որ ես գնամ և ես կգնամ,- աղջկա աչքերի մեջ նայելով` ասաց  Մաքլը :
էստրելան ոչինչ չասաց ... ժպտաց, փախցրեց աչքերը ... Եվ լռեց, և լռեց ...
- Ես սիրում եմ նաև քո լռությունը, բայց հիմա դու պետք է խոսես:
Մայքլը լսեց հեռացող ձայն: Փորձեց որսալ այդ ձայնի արձագանքները, որոնք կարծես հնչում էին «ԳՆԱ» : Հաջորդ օրը Մայքլը որոշեց «պատահական հանդիպում» ստեղծել և հասկանալ ինչ կատարվեց նախորդ օրը : Այնպես որ ժամը  6:30 նա, նստելով նույն այն ավտոբուսը, որով Էստրելան էր տուն գնում մոտեցավ այն կանգառին, որտեղ սպասում էր Էստրելան: Աղջիկը կանգառում էր: Բայց չնստեց այդ ավտոբուսը: Մայքլը  հաջորդ կանգառում իջավ  և մտածեց, որ Էստրելան կգա հաջորդ համարով, սակայն հաջորդ համարում չգտավ նրան: Եվ այսպես, հաջորդող 7 կանգառներում իջնելով և նոր ավտոբուս նստելով  հասկացավ, որ Էստրելան ուրիշ ուղղությամբ է տուն գնացել և այդ օրը այլևս նրան տեսնելը անհնար է : Նա նույնպես գնաց տուն : Հասկացավ, որ իր մեջ 2 մեծ փոփոխություն է տեղի ունեցել: Նախ , որ ծայրաստիճան հուսահատության մեջ է ընկել և հետո, որ ամբողջ մարմնով դողում է : Հետևանքը եղավ այն, որ նա անկողնուց դուրս եկավ, երբ այդ օրից անցել էր արդեն 6 օր: Այդ ընթացքում նա հասցրեց իրեն համեմատել Գրեգորի Զամզայի հետ, ուղղակի այն տարբերությամբ, որ ոչ թե ուտիճի,այլ ավելի վատ կենդանու էր վերածվել: Մոտավորապես մեկ ամիս անց տեղի ունեցավ այն, ինչ Մայքլը պլանավորել էր: Մոտենալով կանգառին` Մայքլի սիրտը սկսեց արագ բաբախել: Մի աղջիկ բարձրացավ և նստեց ավտոբուսը` նույն այն շարքում որտեղ նստած էր Մայքլը : Էստրելան  չնկատեց Մայքլին: Անցավ 10 րոպե: Մայքլը քանի անգամ էր ցանկացել իրագործել այս հանդիպումը, բայց արի ու տես, որ չէր մտածել ինչպես է դա բերելու պատահականության գաղափարին: Նրա համար դժվար էր խոսել պատահականության մասին, որովհետև իր կարծիքը այն էր, որ պատահականությունը օրինաչափ երևույթ է: Հանկարծ նա լսեց  Էստրելայի ձայնը, բայց դա իրեն չէր ուղղված, այլ խոսափողի մյուս կողմում գտնվող ինչ-որ մեկի, որովհետև Էստրելան հեռախոսազանգի էր պատասխանում : Բայց այդ ձայնը բավական էր, որ Մայքլը մոռանա ամեն ինչ... Նա ուշադիր նայեց աղջկա աչքերի մեջ և երկրորդ անգամ իր կյանքում տեսավ աղջկա զարմացած հայացքը : Մի կանգառում իջան երկու ուղևոր, որոնցից մեկը շտապեց հասնել մյուսի հետևից:
- Տեսնում ես պատահական հանդիպումներ լինում են, արի ես քեզ կուղեկցեմ տուն,- ասաց Մայքլը :
- Ոչ:
- Այո:
- Ասացի ոչ, ես պետք է գնամ :
- Բարի գիշեր այդ դեպքում,- ասաց Մայքլը:
Աղջկան թվում էր, որ Մայքլը դեռ երկար էր համոզելու նրան և դա նույնիսկ իրեն դուր էր գալիս, բայց այս վերջին բառերից հետո Մայքլը իր կյանքում երրորդ անգամ տեսավ աղջկա զարմացած հայացքը:

*** 

Նորից  նույն այգին … ուրիշ նստարան ... ավելի հեռվում … աննկատ տեղ … ու նա չկա ... Մայքլը նստած էր միայնակ … միայն ոչ այդ օրը … բայց ոչ այդ օրը …. Տերևները խշշալով թափվում են գետնին և հեռանում անհայտ ուղղությամբ... այդ խշշացող թերևների օրը  Էստրելայի ծննդյան օրն էր: Մայքլը զրկված է նրան շնորհավորելու հնարավորությունից : Իհարկե, ոչ մի օրենսգիրք չի արգելում դա, բացառությամբ նրա, որը երկուսով էին գրել: Բացևայնպես, Էստրելայի ծնունդն էր, իսկ նա չէր շնորհավորելու... կշնորհավորեն բոլորը, նվերներ կտան` գաղտնի մրցակցելով, թե ում նվերը ավելի դուր կգա նրան, մինչդեռ ինքը միայնակ և անօգնական նստած է այգում և փորձում է հասկանալ այդ թափվող տերևների շտապողականության պատճառը: Այժմ Մայքլը ամեն ինչ հասկացավ... տերևները նույնպես գնում էին Էստրելային շնորհավորելու…  

***

Նրանք քայլում էին... լճակում ջուրը սառչել էր: Այդ օրը ամենաուրախներից էր Մայքլի կյանքում: Վերջապես նրանք խոսում էին և խոսում էին ոչ  առաջվա պես: Այժմ նրանք կարծես հարազատներ լինեին: Աղջիկը շատ ջերմ էր: Մայքլը զգում էր այդ ջերմությունը և այնքան հաճելի էր նրա համար; Աղջիկը զգուշավոր էր, սակայն Մայքլը վստահ էր, որ նա հետաքրքրում է աղջկան: Դրանում նա ևս մեկ անգամ համոզվեց այն ժամանակ, երբ աղջիկը նախօրոք ասել էր նրան, որ ոչ մի տղա արժանի չէ, որ աղջիկները հանուն նրանց խաբեն իրենց ծնողներին, սակայն երբ նրանք զրուցում էին մոր հեռախոսազանգին պատասխանելիս ասել էր, որ դեռ տրանսպորտում է, այսինքն ստել էր, խախտել սեփական սկզբունքը: Փաստորեն տղաները արժանի են, իհարկե ոչ բոլորը, միայն ընտրյալները, ուրեմն նա ընտրյալ էր: Մայքլը, լինելով բավականին էմոցիոնալ, փորձում էր իրեն համոզել, որ դա այդպես է: Համենայն դեպս աղջկա պահվածքից այդպես էր երևում: Բայց ....
- Ասում են, երբ մարդիկ սիրահարվում են շփոթվում են և չեն կարողանում իրենց մտքերը արտահայտել, - Մայքլը նորից ասաց այս տողերը :
- Իմ մի ծանոթներից մեկը ասել է, որ հավանում են բոլորը, սիրահարվում շատերը, իսկ սիրում` քչերը, - ասաց Էստրելան :
- Ուրեմն ես հենց այդ քչերից եմ,- արագ վրա բերեց Մայքլը և շարունակեց,- քո կյանքում կա մարդ, ով քեզ անհանգստություն է պատճառում :
- Այո կա:
- Ով ,- անհանգստացավ Մայքլը
- Նա հիմա քայլում է իմ կողքով,- չարաճճի ժպիտով ասաց Էստրելան :
- Աաա, նրան կարելի է,- աղջկա նման պատասխանից ուրախացած ավելացրեց Մայքլը:
Հետո երկար ժամանակ Մայքլը խոսում էր տարբեր բաներից, Էստրելան նույնպես մասնակցում էր խոսակցությանը, հիմնականում ստուգիչ հարցեր տալով և այդպես փորձում էր ավելի հստակ պատկերացում կազմել Մայքլի մասին:  Քիչ անց Էստրելան հնարել էր մտածողության նոր տեսակ կամ ուղղություն, ըստ որի այդպես մտածող մարդիկ «լավատես - ռեալիստներ» են և պահանջում էր Մայքլից լինել այդպիսին: Սակայն Մայքլը հասկանում էր, որ չափից դուրս շտապել էր (իրենց հենց առաջին հանդիպման ժամանակ աղջկան ասել էր իր սիրո  մասին ) և այդպես կարող է վտանգել իրենց հարաբերությունները: Սակայն նա նաև բավականաչափ սպասել էր և այժմ արդեն չէր պատկերացնում նման երկարաձգում: Երբ աղջիկը որոշեց  գնալ Մայքլը հասկացավ, որ նրանք դեռ ոչինչ չեն որոշել :
- Մենք պետք է ևս մեկ անգամ հանդիպենք :
- Ինչի համար :
- Որպեսզի որոշենք մեր ապագան:
- Բայց ինձ թվում է մենք ամեն ինչ  որոշեցինք:
- Ոչ: Մենք մի քանի օրից կհանդիպենք, կարելի է հենց  վաղը...
- Վաղը ես գնում եմ քաղաքից դուրս:
- Ինչի հենց վաղը, ախր վաղը սիրահարների հովանավորի տոնն է :
- Դե այդպես է ստացվել :
- Ուրեմն 3 օրից ժամը երեքին:
- Ոչ:
- Դա ժամադրություն չէ , ուղղակի հանդիպում կլինի, - ասաց Մայքլը: Աղջիկը համաձայնվեց:

***

Այդ օրը ամենատխուրն էր  Մայքլի կյանքում: Նա սահմանված ժամին սպասում էր աղջկան: Նա եկավ 4 րոպե 32 վայրկյան ուշացումով, սակայն Մայքլի համար կարևոր էր որ նա եկավ: Բայց  դա այն աղջիկը չէր, որ Մայքլը տեսել էր մի քանի օր առաջ: Աղջիկը եկավ մռայլ տրամադրությամբ  կարծես այդպես փորձում էր հասկացնել, որ նախորդ հանդիպման ժամանակ ցուցաբերածը ուղղակի քաղաքավարության վնասներ էին, որոնք կրում էին դաստիարակված մարդիկ: Մայքլը շատ էր ծիծաղել իր ծանոթների վրա, ովքեր ինչ որ բանի համար անհանգստած լինելով բազում անգամ կրկնել են «ինչ է պատահել, ամեն իչ նորմալ է»  արտահայտությունը, և երբ ստացել են դրական պատասխան, մի րոպե անց նորից կրկնել են այդ անիմաստ հարցը և այդպես շարունակ: Այդ օրը Մայքլն էր այդ իրավիճակում: Չնայած նա ներքուստ հասկանում էր այդ հիմար իրավիճակը, միևնույն է շարունակում էր այդ հարցերը տալ: Նրանք ընտրեցին մի սրճարան և սկսեցին խոսել:
- Դե կարծում եմ նման փոփոխություններով հանդերձ դու շատ բան ունես ասելու, այնպես որ նախօրոք կցանկանայի ինքս խոսել, հետո լսել քեզ, ասաց Մայքլը, - ես տեսնում եմ այն փոփոխությունը, որը տեղի է ունեցել  քեզ մոտ: Դա հավանաբար այլ մարդկանց ազդեցությունն է, որոնք փորձել են քեզ ապակողմնորոշել: Դրա համար կցանկանայի, որ ինչքան ել կարևոր լինեն այդ կարծիքները այս հարցը մենք որոշեինք երկուսով, միայն երկուսով:
- Ամեն ինչ  շատ լավ է, դու շատ խելացի տղա ես և դա է հենց այն պատճառը, որ ես խոսում եմ քեզ հետ, բայց ամեն ինչ այդքանով կսահմանափակվի:
- Ինչ նկատի ունես:
- Դե, ես չեմ ուզում որ մենք հանդիպենք, ես դեռ պատրաստ չեմ նման հանդիպումների և դու նույնպես:
- Իմ փոխարեն թույլ տուր ինքս որոշեմ,- ասաց Մայքլը:
- Միևնույն է ամեն ինչ չի կարող այդպես լինել: Դու փոքր ես:
- Ինչ ասացիր:
- Ասացի, որ դու փոքր ես, դու անօգնական ես. շուտ ես հուսալքվում, դրա համար քեզ համար դեռ շուտ է հարաբերությունների մասին խոսել:
Մայքլը նման բան չէր սպասում: Նա փոքր էր... մի քանի անգամ լսել էր նման բան իր հասցեին, բայց գիտեր որ դա այդպես չէ, և հիմա դա լսում էր այն աղջկանից, ում սիրում էր և միշտ սիրելու էր: Եթե նույնիսկ փոքր էր, ապա այդ խոսքերից հետո հաստատ  մեծացավ:
- Այսինքն դու առաջարկում ես ամեն ինչ մոռանալ: Միգուցե քեզ ժամանակ է պետք ամեն ինչ մտածելու համար:
- Ժամանակ պետք է:
- Ինչքան :
-  Մի տարի;
- Լավ, մի տարի դու ինձ չես տեսնի: Ես կաշխատեմ, որ դու նույնիսկ չլսես իմ մասին:
-  Դու խոստացար, եթե խախտես խոստումդ, ապա մեր մեջ ոչինչ լինել չի կարող:
- Խոստանում եմ, - ասաց Մայքլը` հասկանալով, որ այդ մի տարին իր համար չափվելու է տիեզերական օրենքներով :
- Նա ով կարողանում է սպասել, նրան միշտ ամեալավն է բաժին ընկնում,- ասաց Էստրելան :
- Ուրեմն ես կսովորեմ սպասել,- ասաց Մայքլը (որ դու ինձ բաժին ընկնես` ավելացրեց մտքի մեջ):  Ես ուզում եմ, որ դու չմտածես այս հանդիպման մասին: Ինձ մոտ ամեն ինչ կարգին է: Քո գնալու ժամանակն է: Ժպտա  ու գնա:
Էստրելան ժպտաց ու գնաց: Մայքլը իր մոտ պահեց այդ ժպիտը...

***

Նրանց վերջին հանդիպման ժամանակ աղջկա` իր մոտ թողաց ժպիտն էր մտաբերում Մայքլը, երբ գնացել էր այն լճակի մոտ, որտեղ կես տարի առաջ սեր էր խոստովանել Էստրելային: Նա նստած էր մենակ և նայում էր հոսող ջրին և ագռավներին, որոնք թռչում էին ջրի վրայով:Նա մտածում էր. թե ինչ երջանիկ են նրանք` թռչունները, որ միանման են և թռչել գիտեն: 220 օր էր անցել նրանց վերջին հանդիպումից հետո, և այդ ընթացքում Մայքլը սովորաբար երեկոները անց էր կացնում լճակի մոտ, քայլում էր և վերհիշում անցած օրերը: Իմանալու համար, թե մեր մտքում որքան ճիշտ է դրոշմված իրականությունը, պետք է իմանալ, ինչպիսին է այդ իրականությունը մտքից դուրս: Մայքլի մտքում Էստրելան նույնն էր և դեռ իրենն էր, բայց արդյոք նա այդպիսին էր մտքից դուրս`  ժամանակի և տարածության մեջ:  

***

Անցել է արդեն 300 օր: Էստրելան ապրում է երջանիկ կյանքով: Նա շարունակում է սովորել, աշխատել, ցույց տալով իր անհոգ կյանքը: Դա ուրախացնում է Մայքլին: Նա չի խախտել իր խոստումը: Նա նույնպես ուրախ է, որ յուրաքանչյուր անցնող օր իրեն ավելի է մոտեցնում Էստրելային: Նրանք երկուսն էլ ապրում են չգիտակցելով, որ երկուսն էլ իսկապես երեխա էին նման բան որոշելու համար: Սակայն Մայքլը երկար էր մտածել, թե որտեղ է սխալվել և հստակ հասկացել էր: Աղջիկները միշտ տղաների մասին մտածելիս ցանականում են նրանց տեսնել կատարյալ, համեմատել  գեղարվեստական գրքրեում կարդացած իրենց հերոսների կերպարների հետ և բացահայտել, որ իրենց ընտրյալը ավելի լավն է: Իսկ Մայքլը այնքան էր շտապել, որ մոռացել էր դա հաշվի առնել: Տղամարդիկ, ովքեր իրենց համար կարևոր մարդու ինչ-որ բան են խոստացել, եթե չկատարեն իրենց խոստումը, ենթագիտակցական մակարդակում միշտ ունենալու են սեփական անձը չհարգելու և իրենք  իրենց ոչ լիարժեք մարդ համարելու զգացում: Ահա թե ինչու է տղամարդկանց համար կարևոր կատարել խոստումը, նույնիսկ եթե դա դժբախտացնելու է հենց իրենց՝ տղամարդկանց: Եթե խոստումը տրված է ուրեմն պետք է կատարել, միայն այդ դեպքում կարելի է նույնը պահանջել սեփական անձի նկատմամբ: Միակ իրավիճակը, որի դեպքում թույլատրվում է չկատարել խոստումը – մահն է, մնացած դեպքերը ուղղակի արդարացումներ են: Ինչևէ, եթե հիմա դրսում մութ է, ապա ամենայն հավանականությամբ Մայքլը լճակի մոտ նստած մտածում է հենց այդ մասին և այն մասին, թե երբ է լճակի սառույցները հալվելու...