Մարիո Պյուզո «Կնքահայրը»

► Դոն Վիտո Կորլեոնեն մի մարդ էր, որին ամեն մեկը կարող էր դիմել օգնության համար և երբեք խաբված չէր լինի իր սպասումների մեջ: Նա երբեք սին խոստումներ չէր տալիս, երբեք խուսափողական պատասխանների չէր դիմում, թե իբր իր ձեռքերը կապված են, աշխարհում իրենից ավելի զորեղ ուժեր կան: Ընդ որում, բոլորովին պարտադիր չէր, որ դուք նրա բարեկամը լինեիք, որ նույնիսկ, կարևոր չէր, կարո՞ղ եք երբևէ հատուցել արածի դիմաց: Մի բան էր միայն կարևոր. դուք ինքներդ, անձամբ պետք է ասեիք, որ Դոն Կորլեոնեին ձեր բարեկամն եք համարում: Եվ այն ժամանակ Դոն Կորլեոնեն իր վրա էր վերցնում ձեր հոգսը, բնավ չհետաքրքրվելով, հարուստ եք դուք, թե աղքատ, հզոր եք, թե անզոր: Եվ աշխարհում ոչ ոք չէր կարող խանգարել նրան, որ կարգավորի իրեն դիմած մարդու ձախողությունները, ամոքի նրա վիշտը: Ո՞րն էր դրա հատուցումը: Բարեկամությունը, «Դոն» հարգալից, իսկ երբեմն և ավելի սիրելի և քնքուշ «Կնքահայր» դիմելաձևը: Ու երբեմն, թերևս, որպես հարգանքի հավաստիք, և ոչ երբեք որպես արժեք, որևէ համեստ նվեր՝ մի շիշ տնական գինի կամ Ծննդյան տոնին Դոն Վիտոյի սեղանի համար հատուկ թխվածք: Ինքնին հասկանալի է, որ նման նվերը ձեր բարեկրթության վկայությունն է սոսկ, լուռ վկայությունն այն բանի, որ դուք ձեզ պարտավորված եք զգում նրա հանդեպ, և նա ուզած ժամանակ իրավունք ունի դիմելու ձեզ, որ մի փոքր ծառայություն հատուցեք նրան: Դոն Կորլեոնեն բոլորին` հարուստներին և աղքատներին, զորեղներին և թույլերին, բոլորին դիմավորում էր ուրախությամբ և սիրալիր: Ոչ մեկի հանդեպ ոչ մի արհամարհական վերաբերմունք: Այդպիսին էր նա: Դոնի հզորությանը նպաստող կարևոր հանգամանքներից մեկն էլ այն էր, որ նա ամեն ինչից կարողանում էր օգուտ քաղել: Կարճ ասած, ամբողջ Նյու Յորքը հաշվի էր նստում Դոն Կորլեոնի իշխանության հետ: Նրա համար ոչ մի օրենք գոյություն չուներ իր սեփական օրենքներից զատ և ենթարկվում էր միայն իր աստծուն: Ու նաև այնպիսի ուժ և իշխանություն ուներ, որ ոչ մի տեսակի պաշտպանություն, ոչ մի պահակախումբ նրա համար արգելք չէին կարող լինել: Նա երբեք իր բարեկամներին դժբախտության մեջ չէր լքում: ԴՈՆԸ ՇԱՏ ԼԱՎ ՏԻՐԱՊԵՏՈՒՄ ԷՐ ԲԱՆԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ՎԱՐԵԼՈՒ ԱՐՎԵՍՏԻՆ: «Երբե՛ք չբարկանաս,-խորհուրդ էր տալիս Դոնը:-Երբե՛ք չսպառնաս, ստիպիր մարդուն, որ ինքը եզրակացության գա:» Այդ արվեստի հիմնական սկզբունքն այն էր, որ չնկատես ո՛չ սպառնալիքը, ո՛չ էլ վիրավորանքը, կարողանաս ձախ այտդ դեմ տալ, երբ աջ այտիդ խփեն: Նույնիսկ մի անգամ Դոն Կորլեոնեն, բանակցությունների սեղանին նստելով, ութ ժամ վիրավորանքներ էր կուլ տվել, ջանալով խելքի բերել մեծամոլությամբ բռնված սանձարձակ գանգստերին, որ իր շուրջ մեծ աղմուկ էր հանել: Ութ ժամ դիմանալուց հետո նա ձեռքերը հուսահատորեն վեր էր բարձրացրել՝ դիմելով սեղանի շուրջ նստածներին. - Ո՛չ, այս մարդուն պարզապես ոչինչ չի լինում հասկացնել,-և հանգիստ դուրս էր եկել սենյակից: Գանգստերը վախից գույնը գցել էր: Վազ էին տվել Դոնի հետևից, հետ էին բերել: Բանակցությունները հաջող ավարտվել էին, բայց երկու ամից հետո գանգստերին սպանել էին իր նախընտրած վարսավիրանոցում: Նա քչախոս էր ու զուսպ, երբեք թույլ չէր տալիս, որ ուրիշներն իմանային իր մտքերը: Երիտասարդ տարիներին նա հայտնի էր որպես հավասարակշռված և խոհեմ մարդ: Նա երբեք չէր զայրանում, միշտ դիմում էր տրամաբանությանը, և այն լինում էր անհերքելի: Նա կարողանում էր կանխատեսել իրադարձությունները, անմիջապես ըմբռնում էր շուրջը կատարվածը և կանխագուշակում, թե դա ինչի կհասցնի: Դոնը մարդկանց փրկում էր փորձանքից, որ մասամբ իր ձեռքով էր ստեղծել:

► Կյանքում միշտ էլ գալիս է այն պահը, երբ ամենափոքր մարդն անգամ եթե ուշադիր ու համբերությամբ հետևի դեպքերին, կարող է վրեժխնդիր լինել անգամ ամենազորեղներից:

► Դոն Կորլեոնեն  իր մոտ խնդրանքով եկած իր հին բարեկամին հյուրասիրեց սիգարով, այնուհետև լցրեց նրա գավաթը և քաջալերելով ձեռքը դրեց նրա ուսին: Այդ արարքը Դոնի մարդասիրության վկայությունն էր: Նա սեփական փորձից գիտեր, թե որքան արիություն է պետք բարեկամից օգնություն խնդրելու համար:

► - Կնքահայր, ի՞նչ անեմ, հիմա ի՞նչ անեմ ես: - Նախ և առաջ քեզ տղամարդու նման պահիր:- Եվ զայրույթից Կնքահոր դիմագծերն աղավաղվեցին:- Պահի՛ր քեզ տղամարդու նման,- բղավեց նա հանկարծ: Եվ հիշիր, որ տղամարդը եթե հայրություն չանի իր երեխաներին, երբեք էլ իսկական տղամարդ չի դառնա: Դու ենթարկվում ես կանանց, իսկ նրանք կյանքից ի՞նչ են հասկանում, թեև էն աշխարհում դրանք սուրբ են դառնալու, իսկ մենք դժոխքի ճիրանները կընկնենք:

► - Եթե դու գայիր ինձանից արդարադատություն խնդրելու, այդ սրիկան, որ խեղանդամ է դարձրել աղջկադ, այսօր դառն արցունք կթափեր: Եթե դժբախտ մի պատահականությամբ քեզ նման ազնիվ մարդը թշնամիներ ունենար, դրանք և իմ թշնամիները կդառնային:-Դոնը ձեռքը բարձրացրեց, մատը Բոնասերայի կողմն ուղելով:- ԵՎ ԱՅՆ ԺԱՄԱՆԱԿ, ՀԱՎԱՏԱ, ՆՐԱՆՔ ԿՎԱԽԵՆԱՅԻՆ ՔԵԶԱՆԻՑ:

► Դոնի որդի Մայքլը վերցրեց լրագիրը: Առաջինը, ինչ տեսավ, հոր լուսանկարն էր փողոցի մեջտեղը փռված՝ գլուխը արյան լճակի մեջ: Մայթեզրին ինչ-որ մեկը երեխայի պես հեկեկալով նստել էր հենց գետնին: Դա Մայքլի եղբայր Ֆրեդին էր, իսկ լրագրի վերնագիրն աղաղակում էր. «ՎԻՏՈ ԿՈՐԼԵՈՆԵՆ ՏԱՊԱԼՎԱԾ Է ԿՐԱԿՈՑՈՎ: ՄԵԾ ԴՐԱՄԱՇՈՐԹՆԵՐԻ ՊԱՐԱԳԼՈՒԽԸ ԾԱՆՐ ՎԻՐԱՎՈՐ Է, ԲԺԻՇԿՆԵՐԸ ՎԻՐԱՀԱՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՆ ԿԱՏԱՐՈՒՄ ՈՍՏԻԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՈՒԺԵՂԱՑՎԱԾ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆ ՏԱԿ: ՀՆԱՐԱՎՈՐ Է ԱՐՅՈՒՆԱԼԻ ԿՈՏՈՐԱԾ»:

► - Կյանքում ամենակարևորը բարեկամությունն է: Բարեկամությունը տաղանդից վեր է և բարձր է ուզածդ կառավարությունից: Դա գրեթե նույնն է, ինչ ընտանիքը: Երբեք չմոռանա՛ս այդ:

► - Ես պատրաստվում եմ նրան այնպիսի առաջարկություն անել, որից նա չի կարողանա հրաժարվել:

► - Երբեք թույլ մի տուր ուրիշներին իմանալ, թե ինչ ես դու մտածում:-Դոն Վիտո Կորլեոնե

► -Մայքլ, դու՞ ես: Ի՞նչ է պատահել: Մայքլը թեքվեց մահճակալի վրա, բռնեց հոր ձեռքը: - Ես եմ, Մայքլն է,- ասաց:-Մի վախեցի: Հանգիստ պառկի ու լուռ կմնաս, եթե քեզ ձայն տան: Քեզ ուզում են սպանել, հասկանու՞մ ես: Բայց ես այստեղ եմ և քեզ ոչինչ չի պատահի: Դոն Կորլեոնեն, սարսափելի ցավերից տանջահար, դեռ լավ չէր հասկանում նախորդ օրը իր վրա կատարված մահափորձը, բայց երախտագիտությամբ ժպտաց կրտսեր որդուն, միայն թե ուժը չբավականացրեց ասելու բարձրաձայն. -Ես ինչի՞ց պիտի վախենամ: Շատ անգամներ են եկել ինձ սպանելու, այն ժամանակից, ԻՆՉ ԼՐԱՑԱՎ ՏԱՍՆԵՐԿՈՒ ՏԱՐԻՍ..

► Ավելի շատ դժվար է սպանություն վճռելը, քան այդ գործողությունն իրականացնելը:-Մայքլ Կորլեոնե

► - Ես երբեք չեմ խաբում նրանց, ում բարեկամ եմ համարում:-Դոն Վիտո Կորլեոնե

► Մեծ մարդ չեն ծնվում, մեծ մարդ դառնում են:

► Ես նրա դեմ անձնական ոչինչ չունեմ, սա ընդամենը բիզնես է:

► Եթե մարդ առատաձեռն է, միշտ պետք է դրսևորի իր բնավորության այդ գիծը:

► Ժամանակը վերքերը կբուժի: Ցավն ու վախը անդառնալի չեն, ինչպես մահը:

► Ժամանակը շուտ է վերացնում երախտագիտության զգացումը:

► Ամեն մարդ իրավունք ունի կյանքում մի անգամ հիմարություն թույլ տալու: Եվ ես այն արդեն թույլ եմ տվել: Դրա համար էլ այժմ ուզում եմ զգուշություն պահպանել: Ես միշտ էլ ողջամիտ և զգույշ եմ եղել, և ոչինչ ինձ համար այնպես անընդունելի չէ, ինչպես անխոհեմությունն ու անպատասխանատվությունը: Դա իրենց կարող են թույլ տալ կանայք և երեխաները, բայց ոչ տղամարդիկ:-Դոն Վիտո Կորլեոնե

► Անողոքությունը, բացարձակ արհամարհանքը որևէ արժեքի հանդեպ ցույց էին տալիս, որ գործ ունես մի մարդու հետ, որի համար ոչ մի օրենք գոյություն չունի իր սեփական օրենքներից զատ և որը ենթարկվում է միայն իր աստծուն:

► ԲԺշկության մեջ ճիշտը կարելի է ասել միայն ամենածայրահեղ դեպքում, և այն էլ ոչ միշտ:

► Այն ժամանակ Վիտո Կորլեոնեն դեռ չգիտեր, թե մարդկանց վրա ինչ ազդեցություն է ունենում իր այդ ժպիտը: Այն ուղղակի  քարացնում էր նրանց, ում դեմ ուղղված էր. ժպիտը սպառնալից չէր, նա ժպտում էր այնպես, ասես խոսքը մի կատակ բանի մասին էր, որ միայն ինքը կարող էր հասկանալ: Սակայն այդ ժպիտը նրա դեմքին հայտնվում էր միայն որպես մահվան նախազգուշացում, և սարսափազդու էր, երբ արտաքուստ այդքան հավասարակշռված, խոհեմ մարդը բացում էր իր իսկական դեմքը:

► - Դուք մի՞շտ եք վաղ առավոտից այսպես հարբում: - Իհարկե,- ասաց Նինո Վալենտին այնքան բարեհոգի ժպտալով, որ բժիշկ Ջուլը շարունակեց ավելի մեղմ, քան մտադիր էր: - Հասկացեք, որ եթե այդպես շարունակեք, հազիվ մի հինգ տարվա կյանք կունենաք: Նինոն մոտեցավ բժշկին երերուն, սայթաքող քայլերով, գրկեց, և ալկոհոլի ծանր շունչը փչելով՝ ծիծաղեց կոշտ, տհաճ ծիծաղով: - Հի՜նգ տարի: Մի՞թե այդքան երկար…

► - Սոլոցոյին թուրք են ասում: Երկու պատճառով: Առաջինը, որ երկար ապրել է Թուրքիայում և ասում են, թե թրքուհի կին և նրանից երեխաներ ունի: Երկրորդը, նույնպես, ըստ լուրերի, ամեն առիթով դանակ է ձեռք առնում:

► Դագաղին մոտեցող յուրաքանչյուրը նշում էր, որ նույնիսկ մահն անզոր է գտնվել նրա դեմքից ջնջելու մեծության ու արժանավորության կնիքը:

► Երբեք թույլ մի տուր, որ ընտանիքին օտար որևէ մեկը իմանա քո իսկական մտքերը: Երբեք թույլ մի տուր, որ ուրիշները կռահեն քո մտքինը:  Նկարում ամերիկյան մաֆիան է 1928 թվականին

► «Մաֆիա» բառը իր նախնական իմաստով նշանակել է «ապաստարան»: Հետո այն դարձել է կազմակերպության անվանում, որն առաջացել է պայքարելու համար հարյուրավոր տարիներ երկիրն ու մարդկանց ճնշող իշխանավորների դեմ: Պատմության մեջ ոչ մի երկրում այնքան ճնշում և կեղեքում չի եղել, որքան Սիցիլիայում: Ինկվիզիցան հավասարապես տանջում էր և՛ հարուստներին, և՛ աղքատներին: Հողատեր բարոնները և կաթոլիկական եկեղեցու իշխանները ստրկացնում ու իրենց իշխանության տակ էին պահում գյուղացիներին և հովիվներին: ՈՍՏԻԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՍՈՍԿ ԱՅԴ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾԻՔՆ ԷՐ, և ժողովուրդն այն բացարձակապես նույնացնում էր իշխանության հետ, որի համար էլ Սիցիլիայում մարդուն «ոստիկան» անվանելուց մեծ վիրավորանք չկար: Այդ դաժան, բացարձակ իշխանությունից տառապած ժողովուրդը սովորեց իր զայրույթն ու ատելությունը թաքցնել: Որևէ մեկի հասցեին ասված սպառնալիքին անմիջապես դաժան դատաստան էր հետևում: Նրանք հասկացել էին, որ հասարակությունը կազմված է իրենց թշնամիներից և անարդարության դեմ պայքարելու համար սկսեցին դիմել գաղտնի կազմակերպություններին՝ մաֆիային: Իսկ մաֆիան, ուժեղանալով, Սիցիլիայում մտցրեց լռության օրենքը՝ omerta-ն: Գյուղական վայրերում, եթե անցորդը ճանապարհ հարցնի մինչև մոտակա բնակավայրը, պարզապես պատասխան չի ստանա: Մաֆիայի յուրաքանչյուր անդամի համար ամենածանր հանցանքն էր համարվում տալ այն մարդու անունը, որ կրակել էր իր վրա կամ ինչ-որ բանով վնասել: Omerta-ն դարձավ հավատ այդ մարդկանց համար: ԿԻՆԸ, ՈՐԻ ԱՄՈՒՍՆՈՒՆ ՀԵՆՑ ՆՈՐ ՍՊԱՆԵԼ ԷԻՆ, ԵՐԲԵՔ ՉԷՐ ՏԱ ՍՊԱՆՈՂԻ ԱՆՈՒՆԸ, ՈՍՏԻԿԱՆՈՒԹՅԱՆԸ ՉԷՐ ԱՍԻ ՆԱԵՎ ՄԻԱԿ ԵՐԵԽԱՅԻՆ ՍՊԱՆՈՂԻ ԿԱՄ ԱՂՋԿԱՆ ԲՌՆԱԲԱՐՈՂԻ ԱՆՈՒՆԸ: Իշխանությունից արդարության սպասել չէր կարելի, և մարդիկ գնում էին մաֆիայի, այսպես ասած, Ռոբին Հուդի մոտ: Եվ մաֆիան ինչ-որ չափով արդարացնում էր նրանց հույսերը: Մաֆիան այսօր էլ շարունակում էր որոշ չափով այդ դերը կատարել: Մի բան պատահելիս, մարդիկ դիմում էին տեղի capo-mafioso-ին: Նա շրջանի մարդկանց համար որոշ իմաստով գլխավորի, պաշտպանի դեր էր կատարում՝ աշխատանքի կտեղավորեր, հաց կտար, եթե քաղցած մնային...

► Կյանքը միայն քաղցր երաժշտություն չէ:

► Շատ ավելի լավ է բարեկամություն անել այնպիսի մեկի հետ, որ օգնություն չի աղերսում, այլ ինքն է իր հարցերը լուծում և պետք եղած ժամանակ էլ դեռ կարող է օգնության հասնել:

► Ամեն մարդ իր և միակ ճակատագիրն ունի:

► Կլեմենցան պատմողի բնածին ձիրք ուներ, իսկ Վիտոն էլ լսել գիտեր, և նրանք բարեկամացան:

► Խելացի մարդուն պատերազամական ժամանակ հեշտ է հարստանալ: Դրա համար պետք է միայն, որ մինչ ամրոցիդ պատերից դուրս պատերազմ է, ներսում խաղաղություն տիրի:

► Նա լռեց, մյուսները նույնպես լուռ էին: Մեկը սիգար էր փստացնում, մի ուրիշը վիսկի էր կում անում: Այս մարդիկ գիտեին լսել, համբերությամբ սպասել: Բացի այդ, նրանք մի ուրիշ ընդհանուր գիծ էլ ունեին: Նրանք բոլորը բացառիկ արարածներ էին, որ չէին ընդունում կազմակերպված հասարակության իշխանությունը: Չկար այնպիսի ուժ, այնպիսի մահկանացու այս աշխարհում, որ կարողանար նրանց իր կամքը թելադրել: Այդ մարդիկ բռնություններով ու սպանություններով նվաճել էին իրենց սեփական կամքի ազատությունը: Եվ նրանց կամքի վրա կարող էին ազդել միայն մահը կամ չափազանց ողջամտությունը:

► Մի պորտֆելավոր օրինապահը կարող է հարյուր անգամ ավելին անել, քան հարյուր տգետ իրենց ավտոմատներով:

► Մայքլի շունչը կտրվեց երբ նորից տեսավ աղջկան, ամբողջ մարմինը համակեց նրան տիրելու տառապալից ցանկությամբ: Այդ պահին նա պատրաստ էր տենուտեղը սպանել յուրաքանչյուրին, ով կդիպչեր աղջկան, ով կփորձեր նրա վրա իրավունք բանեցնել կամ խլել նրան իրենից: նա ոչնչի առաջ կանգ չի առնի, պիտի տիրանա այդ աղջկան, փակի իր տանը, նա միայն իրեն պետք է պատկանի, և չի ուզում, որ որևէ մեկը նույնիսկ նայի նրան: Եվ նոր միայն Մայքլը հասկացավ, թե ինչ բան է իտալացի տղամարդու դասական խանդը...

► Երիտասարդ զույգն առանձնացավ հսկայական ննջարանում: Ապոլոնիան հարսանյաց զգեստով, ուսերին թեթև թիկնոց գցած կանգնած էր սենյակի մեջտեղ, թողնելով, որ Մայքլն առաջին քայլն անի: Եվ հանկարծ Մայքլը զգաց որ հիմա, երբ օրինական ամուսնու իրավունքով վերջապես տիրացել է աղջկան, երբ այլևս ոչ մի արգելք չկա, որ վայելի նրան, մի բան, որ այնքան տառապալից երազում էր օր ու գիշեր, այս ամբողջ ժամանակ, հանկարծ զգաց, որ ուժ չունի նրան մոտենալու: Նա լույսը մարեց, մտածելով, որ աղջիկն ամաչում է զգեստը հանել: Սակայն լուսինը ողողեց սենյակը, այնպես որ ստիպված էր պատուհանի վարագույրերն էլ քաշել:

► Ոչ մեկին թույլ մի տուր, որ քեզ հիմարացնեն: Այս ամենը անձնական է, ողջ այս բիզնեսը: Ամեն ստորություն, որ մարդ շարունակաբար, օր օրի կուլ է տալիս գործի բերումով ՝ անձնական է: Եվ գիտե՞ս ես ումից եմ այդ ճշմարտությունը յուրացրել: Դոնից, մեր ծերուկից: Կնքահորից: Նա այսպես է գտնում. եթե կայծակն էլ խփի իր բարեկամին, դա անձնական ոտնձգություն է իր դեմ: Այն, որ ես մտա նավատորմիղ, նա այդ էլ ընդունեց որպես իր անձնական գործ: Ահա հենց դա է նրան դարձնում Մեծ Դոն: Նա ամեն ինչ ընդունում է որպես իր անձնականը: Ինչպես մեր Տեր Աստվածը: Եվ ուզու՞մ ես մի բան էլ իմանալ: Նրանք, ովքեր դժբախտ պատահարն ընդունում են որպես անձնական վիրավորանք, նրանց հետ դժբախտ պատահարներ չեն լինում:

► Ինչ արած, կինն այդպես է: Նա տանել չի կարողանում երբ տեսնում է, որ իրենց տղամարդը իր սեփական կյանքով հիանալի կերպով կարողանում է ապրել և այն էլ առանց իրենց:

► Ոչ ոք երբեք չէր կարող Դոնի վրա ազդեցություն ունենալ: Իր սիրո և հակակրանքների հարցում նա միայն ու միայն սեփական զգացմունքներով էր ղեկավարվում:

► Միշտ լավ է, երբ բարեկամդ թերագնահատում է արժանիքներդ, իսկ թշնամիդ՝ չափազանցնում թերություններդ...

► - Մայքլ, դու հորիցդ գրեթե պակաս չես, բայց կա մի բան, որ պետք է սովորես նրանից: - Ի՞նչ,- քաղաքավարությամբ հարցրեց Մայքլը: - Ինչպես պետք է մարդկանց «ոչ» ասել,- պատասխանեց Թոմն ու դուրս եկավ: Երբ դուռը նրա հետևից փակվեց, Մայքլը դարձավ հորը. -Լավ, ամեն ինչ սովորեցրիր: Մնում է ասես, թե ինչպե՞ս մարդկանց «ոչ» ասեմ, որ չնեղանան: - Այն մարդկանց, որոնց սիրում ես, «ոչ» ասել չի կարելի, համենայն դեպս, հաճախակի: Իսկ եթե ստիպված ես ասել՝ այդ «ոչ»-ը պետք է «այո» հնչի: Կամ էլ աշխատիր այնպես անել, որ նրանք իրենք այդ «ոչ»-ը ասեն: Դրանումն է գաղտնիքը...

► Վրեժն այնպիսի կերակուր է, որ համեղ է լինում սառը վիճակում:

► Աշխարհում կան մարդիկ, որ ուղղկի իրենք իրենց համար մահ են որոնում, կարծես ամեն ինչ անում են, որ իրենց սպանեն: Այդպիսինները կռիվ են գցում հասարակական վայրերում, հարձկվում են վրադ, եթե պատահմամբ իր մեքենայի վրա մի փոքրիկ քերծվածք ես արել, վիրավորում են ում ասես, առանց հաշվի առնելու, թե ինչ պատասխան կարող են ստանալ:Դրանք ման են գալիս աշխարհում՝ ասես հատկապես գոչելով. «ահա ես, սպանեք ինձ»: Եվ սպանող ինչքան ասես գտնվում է:

► Թշնամուն հաղթելու համար մեզ պետք է ընդամենը մի հայտնի տակտիկական քայլ կիրառել՝ նվաճել զոհի վստահությունը:-Թոմ Հեյգն

► Դավաճանությունը չի կարելի ներել:

Հ.Գ. Եթե դուք ունեք մեջբերումներ` դուրս բերված այս գրքից, ապա կարող եք ուղարկել մեզ հետադարձ կապով: